Sterke reactie op stress door catastroferen en stress-intolerantie

Stress is een risicofactor voor de ontwikkeling en het aanblijven van chronische pijn. Stress verlagende behandelingen, zoals mindfulness bij rugpijn of ontspanningstraining, blijken dan ook effectief te zijn bij deze populatie. Maar het is niet alleen de stress zelf die voor problemen zorgt, maar ook hoe mensen reageren op stress. Een sterkere emotionele respons op stress is geassocieerd met negatieve uitkomsten bij mensen met chronische pijn, zoals pijngerelateerd vermijdingsgedrag en misbruik van pijnstillende medicatie.

Verschillende factoren zijn gerelateerd aan reacties op zowel fysieke- als psychosociale stressoren. Deze factoren zijn te beïnvloeden door middel van therapie en kunnen dus belangrijke behandeldoelen zijn voor mensen met chronische pijn. In dit artikel richten de auteurs zich op twee van deze factoren: pijncatastroferen en stress-intolerantie.

Pijncatastroferen is de neiging om pijn als schadelijk, oncontroleerbaar of eindeloos te beschouwen. Mensen met een hoger niveau van catastroferen ervaren een verhoogde emotionele reactie op pijn, wat zich kan uiten in vlucht- of vermijdingsgedrag ten aanzien van de pijn. Ook ervaren mensen met hoge niveaus van pijncatastroferen meer beperkingen in het dagelijkse leven.

Stress-intolerantie is het vermeende onvermogen om om te gaan met negatieve emoties. Dit wordt in verband gebracht met kwetsbaarheid voor verschillende negatieve psychische uitkomsten en wordt ook geassocieerd met vlucht- en vermijdingsgedrag zoals middelenmisbruik, uitstelgedrag en angst.

Het is onduidelijk in hoeverre stress-intolerantie en pijncatastroferen overlappen qua risicofactoren. Er zijn aanwijzingen dat de intolerantie verschilt per stressor, waarbij iemand bijvoorbeeld wel tolerant is ten aanzien van fysieke factoren, maar niet goed kan omgaan met psychosociale stressoren.

Het doel van deze studie was om te onderzoeken of pijncatastroferen en stress-intolerantie geassocieerd is met de reactiviteit op fysieke en psychische stressoren bij volwassenen met chronische pijn.

Methode

Om dit te analyseren includeerden de onderzoekers volwassenen met chronische nek- of rugpijn. De ernst van de pijn was minimaal 4 op een schaal tussen 0 en 10. De patiënten kregen eenmalig een onderzoek naar psychosociale stress inductie en pijninductie. De testen voor pijninductie bestond uit een test naar mechanische pijn (gemeten met een digitale druk-algometer en een prik-simulator) en pijn door kou (door middel van de cold pressor task). Tijdens deze test werd twee keer mate van pijn en angst gemeten op een schaal van 0 tot 100.

De stress-intolerantie werd gemeten met de Computerized Mirror Tracing Persistence Task. Bij deze test volgen de deelnemers met de muis een rode stip langs de lijnen van een geometrisch figuur, zoals een ster. Maar de muis beweegt de rode stip in de tegengestelde richting. Iedere keer als de muis buiten de lijnen komt of meer dan 2 seconden stil staat, gaat er een zoemer af en gaat de stip terug naar het begin. De vormen worden steeds moeilijker en de deelnemer kan op ieder gewenst moment stoppen. De stress-tolerantie wordt gemeten aan de hand van de tijd die het duurt tot iemand stopt met de taak. Om er een psychosociale component aan te geven en mensen te stimuleren zo lang mogelijk door te gaan, werd ze verteld dat als ze bij de beste deelnemers hoorden ze kans maakten om een kadobon te winnen.

De deelnemers vulden verschillende vragenlijsten in

• Pijn en angst, gescoord op een schaal van 0 tot 100
• Pijncatastroferen op de Pain Catastrophizing Scale (PCS; Sullivan 1995)
• Stress-intolerantie op de Distress Intolerance Index (DII; McHugh 2012)
• Emoties op de Positive and Negative Affect Schedule (PANAS; Watson 1988)

Resultaten

Er deden 50 mensen mee aan het onderzoek (leeftijd mediaan 55). Pijncatastroferen was niet geassocieerd met de cold pressure task en de Mirror Tracing Persistence Task . Pijncatastroferen was echter wel geassocieerd met angst tijdens te pijn inductie. Stress-intolerantie was ook niet geassocieerd met de cold pressure task, maar wel met de Mirror Tracing Persistence Task. Bovendien was stress-intolerantie geassocieerd met een negatief gevoel na deze stress-inductie. De zelfgeraporteerde stress-intolerantie en pijncatastroferen waren sterk gecorreleerd, wat suggereert dat hier een grote overlap in zit.

Conclusie en opmerkingen

Zowel pijncatastroferen en stress-intolerantie waren geassocieerd met de reactiviteit op stressoren. Echter ze lijken een verschillend accent te leggen. Pijncatastroferen ging samen met een grotere angst tijdens de pijntest, terwijl stress-intolerantie geassocieerd was met een verhoogde negatieve emoties en slechtere tolerantie voor psychosociale stress.
Pijncatastroferen en stress-intolerantie zijn gerelateerd aan elkaar, maar ze hebben een duidelijk verschil in reactie op een pijnstressor of een psychosociale stressor. Mogelijk zijn dit belangrijke behandeldoelen bij mensen met chronische pijn, aangezien beide factoren beïnvloed kunnen worden door cognitieve gedragsmatige benadering. Wil je de patiënt helpen minder heftig emotioneel te reageren op pijn, dan kun je je het beste richten op het verminderen van catastroferen.  Dat kan via een combinatie van REBT (Rational Emotive Behavior Therapy) en graded exposure technieken. Wil je de patiënt helpen om beter met (sociale)stress om te gaan dan je het beste proberen de stress-intolerantie te verbeteren. Dat kan via een combinatie van REBT en ontspanninsgtechnieken.

Bron: McHugh, R.K., Kneeland, E.T., Edwards, R.R., Jamison, R., Weiss, R.D. (2020) Pain catastrophizing and distress intolerance: prediction of pain and emotional stress reactivity. J Behav Med . Aug;43(4):623-629.

Foto bij artikel door skynesher / iStock