Catastroferen bij pijn beïnvloedt diverse neurofysiogische systemen

Er is tegenwoordig overweldigend bewijs dat catastroferen rondom pijn uitermate nadelig is. De auteurs beschrijven catastroferen als een negatieve emotionele set die bestaat uit een mix van:

• Piekeren over pijn en pessimisme ten aanzien van pijn.
• Gevoel van hulpeloosheid.
• Versterking van pijn gerelateerde symptomen.

In dit artikel beschrijven de auteurs enkele belangrijke neurofysiologische mechanismen waarlangs catastroferen impact heeft op de pijnervaring.

Catastroferen en pijn

Catastroferen, hersenen en de emotionele dimensie van pijn

Catastroferen tijdens een pijnstimuli (of anticipatie hierop), geeft een extra hoge activiteit in de volgende emotiegerelateerde hersenstructuren (fMRI):

• Prefrontale cortex, dorsolaterale prefrontale cortex,
• Anterior cingulate cortex, perigenuale anteriore cingulate cortex, dorsaal anteriore cingulate cortex,
• Mediaal frontale cortex,
• Insula, anterior insula,
• Amygdala

Catastroferen vermindert de werking van het endogene opioïde analgetische pijnsysteem

Er zijn (indirecte) bewijzen dat catastoferen het functioneren van het endogene opioide analgetische systeem vermindert. Catastroferende patiënten vragen meer postoperatieve opioide analgetica. Waarschijnlijk profiteren sterk catastroferende patiënten met cardiale pijn minder van butorphanol. Gezonden die catastroferen ervaren minder pijnverlichting van pentazocine. Sterk catastroferende patiënten profiteren minder van ‘counter irritation’ technieken. Afleiding zorgt voor pijnvermindering bij laag catastroferende mensen maar niet bij sterk catastroferende patiënten. Bovenstaande negatieve effecten worden verklaard door een vermindert functioneren van het endogene opioiden pijnremmende systeem.

Catastroferen kan geassocieerd zijn met activatie van systemische ontstekingsreacties

Hulpeloosheid is in prospectief onderzoek geassocieerd met een verhoogde bloedbezinkingssnelheid op een later moment (bij RA). Bij gezonden blijkt dat catastroferen tijdens een pijnlijke stimulus sterk geassocieerd is met een daarop volgende stijging van proinflamatoire cytokine interleukine-6 (IL-6). Deze verhoging is tot 1 uur na het experiment aantoonbaar.

Andere fysiologische parameters

Er zijn aanwijzingen dat catastroferen rond pijn ook een verhoogde activiteit geeft in systemen als:

• Toegenomen systolische bloeddruk en versterkte hartcontracties in reactie op pijn.
• Een versterkte lumbale EMG activiteit (onder specifieke omstandigheden).
• Versterkte temporele summatie van pijn.
• Een verminderde diurnal cortisol respons bij rugpijn patiënten (geeft slechte pijngerelateerde prognose).

Catastroferen en pijngenetica

Dit onderzoeksveld is in opkomst. Catechol-O-methyltransferase (COMT) is een enzym dat zowel het catecholamine systeem als het endogene opioide systeem beïnvloedt. Uit een onderzoek bleek dat catastroferende pijnpatiënten in combinatie met een pijnsensitief COMT genprofiel een slechtere lange termijn uitkomst hadden.