Hoe verwerken onze patiënten informatie: rationeel of experiëntieel?

De cognitive-experiëntal self-theory (CEST) van Epstein veronderstelt dat er twee verschillende systemen van informatieverwerking zijn: rationeel en experiëntieel. De kenmerken en verschillen tussen deze twee systemen staan beschreven in de onderstaande tabel: kenmerken Experiëntieel systeem holistisch emotioneel snel efficiënt intuïtief Rationeel systeem analytisch logisch traag inspanningvol bewust Mensen verschillen in de mate waarin ze gebruik…

Lees meer

Omgaan met terugval tijdens gedragsverandering

De auteurs beschrijven hun Relaps Prevention model (RP) als een tertiaire interventie strategie om de kans op terugval in het oude ongezonde gedrag te voorkomen. Aanvankelijk is het model ontwikkeld rond alcohol onthouding, maar is ondertussen op een breed veld toepasbaar waaronder ook oefeningen/sport. In hun model wordt een terugval niet gezien als een mislukking,…

Lees meer

The Transtheoretical Model of behavioral change: een goede ‘kapstok’ voor fysiotherapeuten

De auteurs beschrijven dat ze in de jaren zeventig via een vergelijkende analyse ontdekten dat de vele verschillende psychologische therapiescholen feitelijk slechts gebruik maken van tien veranderingsprocessen. Bovendien ontdekte Prochaska dat deze tien processen niet allemaal tegelijk ingezet werden, maar dat dit afhankelijk was van de fase van veranderen. Het door hun ontwikkelde The Transtheoretical…

Lees meer

Niet vechten met de patiënt: de essentie van motiverende gespreksvoering

Judo worp.

De auteurs, waarvan één de ontwikkelaar is van motiverende gespreksvoering, leggen in dit hoofdstuk in het kort uit wat motiverende gespreksvoering is. Ambivalentie in het veranderen van gezondheidsgedrag Één van de redenen waarom veranderen niet lukt, is de gemixte gevoelens (ambivalentie) die de patiënt heeft ten opzichte van dit veranderen. Men vindt bijvoorbeeld eigenlijk alle…

Lees meer

Rug en schouderoefenvideo’s ondersteunen oefentrouw en fysiotherapeutische relatie

Zelfstandig oefen tussen de behandelingen is van oudsher een belangrijk onderdeel van de fysiotherapie, maar dan moet het oefenen niet vergeten en goed uitgevoerd worden. Video-instructie van de oefeningen kan de patiënt hier bij tot steun zijn. Er zijn al aanwijzingen dat patiënten binnen de fysiotherapie door video-instructies oefeningen beter uitvoeren, meer gemotiveerd zijn, meer…

Lees meer

Fysiotherapeuten moeten meer aandacht besteden aan het bevorderen van zelfmanagement van patiënten met chronische lage rugpijn

Zelfmanagement betreft het managen van de dagelijkse impact van een bepaalde conditie/omstandigheid/aandoening. Als het een chronische ziekte betreft zal dit vaak een levenslange taak zijn die volgens Lorig (2003) en Bodenheimer (2002) uit vijf kernelementen bestaat: Problemen oplossen Beslissingen nemen Bronnen benutten Adequate relaties opbouwen en onderhouden met hulpverleners Actie ondernemen Hulpverleners kunnen daarbij  helpen…

Lees meer

Sommige motorische conversieverschijnselen houden mogelijk verband met recent fysiekletsel

Zo’n 3% tot 5% van de nieuwe neurologische poliklinische patiënten vertonen symptomen die niet door een ziekte kunnen worden verklaart, zoals spierzwakte en niet-epileptische aanvallen. Mogelijk dat een deel van deze symptomen te beschouwen zijn als onderdeel van conversie. De auteurs stellen dat de huidige theorieën over conversie symptomen weliswaar een rol toebedelen aan seksueel-…

Lees meer

De hersenen van patiënt leren te schakelen van het narratieve (bedachte) zelf naar het actueel ervarende zelf

Het ‘zelf’ kent twee modaliteiten: een narratief zelf en een experiëntieel zelf. (note: experiëntieel is de professionele term voor ‘ervaringsgericht’). Het narratieve zelf verwijst naar een cognitief zelfbeeld dat opgebouwd is in de loop der jaren, op basis van ervaringen en opvattingen. Het is een abstractie (verhaal) van de ervaren werkelijkheid. Het is als het…

Lees meer

Persoonlijkheidsstoornis voorspelt uitval uit functioneel revalidatieprogramma

Gangbare behandeling zoals medicatie en operatie blijken weinig effectief te zijn voor patiënten met chronische werkgerelateerde musculoskeletale aandoeningen. Een interdisciplinair functioneel herstelprogramma blijkt echter wel effectief op uitkomstmaten zoals fysiek en psychosociaal functioneren en werkhervatting. Ongeveer 20-25% van de patiënten stoppen echter vroegtijdig met het programma. Deze uitvallers hebben een 9,7 maal grotere kans het…

Lees meer

Gaan patiënten onder stress slechter sociaalcognitief functioneren of juist beter?

Sociale cognitie verwijst naar het vermogen mentale toestanden (emoties, gedachten en intenties) bij onszelf en anderen in te schatten. Het vormt de basis voor duurzame relaties wat weer een voorwaarde is voor adequaat sociaal-maatschappelijk functioneren. De prefrontale cortex is een sleutelregio in het succesvol toepassen van sociale cognitie. Omdat de prefrontale cortex ook betrokken is…

Lees meer

Een patiënt die hoog scoort op neurotisisme heeft minder voordeel van positief denken

De alledaagse aanmoediging ‘denk positief’ bij moeilijkheden zou weleens niet voor iedereen even gemakkelijk toe te passen zijn. Neurotisisme bijvoorbeeld is een persoonlijkheidstrek waarbij mensen meer negatieve emoties ervaren. Voor een deel ligt dit vast in het temperament. Recente studies tonen dat personen die hoog scoren op neurotisisme niet alleen negatieve stimuli sneller en eerder…

Lees meer

Wat voorspelt een ongunstig verloop bij medisch onverklaarde klachten?

In zo’n 25%-50% van de bezoeken aan een huisarts worden klachten gepresenteerd die medisch onverklaarbaar zijn. De meeste van deze klachten gaan vanzelf over, waardoor slechts een klein deel van de bezoekers chronische medisch onverklaarde klachten (MOK) presenteren (2,5% in Nederland). Toch vormt dit percentage een belangrijk probleem omdat deze patiënten vaak sterk beperkt zijn…

Lees meer

Angst (trait), onveilige hechting en matige aandachtssturing beperkt mindfulness

Mindfulness wordt gedefinieerd als een toestand van verhoogde aandacht op- en bewustzijn van wat in het huidige moment plaatsvindt. De attitude tijdens dit gewaarzijn is open, ontvankelijk en zonder oordeel. De laatste 20 jaar is het aantal mindfulness interventiestudies sterk toegenomen. De resultaten zijn doorgaans erg positief (Grosman, e.a., 2004). Pas recentelijk zijn er psychometrische…

Lees meer

Lichte ontspannende massage ondersteunt de zelfregulatie van angstpatiënten

Fysiotherapeuten zullen in hun praktijk angstig gespannen patiënten tegenkomen. Een deel van deze patiëntengroep heeft een gegeneraliseerde angststoornis. Ze worden gekenmerkt door een scale van klachten zoals negatieve emoties, hoge morele ambities, een lage zelfwaardering, toegenomen spierspanning, pijn, rusteloosheid, onvermogen te ontspannen, overdreven reacties op kleine incidenten, moeite met concentreren, aanhoudende irritaties, en slaapproblemen. Psychofarmacologisch…

Lees meer

Luisteren naar emotionele onthulling van de patiënten bevordert wondherstel

Uit eerder onderzoek bleek al dat het schrijven over traumatische of ‘upsetting’ levensgebeurtenissen positieve gezondheidseffecten heeft. Voor een deel is dit te verklaren door verbeteringen die in het immuunfunctioneren optreden. Omdat de cellulaire immuniteit ook betrokken is bij wondherstel, willen de auteurs onderzoeken of het schrijven ook daar een positief effect op heeft. Methode Aan…

Lees meer

Co-regulatie van gedrag; een moeilijk te beschrijven proces voor een alledaagse ervaring

De auteurs in dit artikel beschrijven hoe de ontdekking van een ‘mirrorneuronen systeem (MNS) een antwoord lijkt te geven op een eeuwen oude vraag ‘hoe de scheiding tussen individuen overbrugt wordt, zodat een gedeelde werkelijkheid ontstaat (intersubjectiviteit). De ontdekking van mirror neuronen In de jaren negentig ontdekte men dat visuomotor neuronen in premotore cortex regio…

Lees meer

De FMI-14: een korte vragenlijst om mindfulness te meten

Er zijn diverse vragenlijsten in omloop die mindfulness meetbaar maken. De auteurs in dit artikel presenteren de volgende opsomming: Mindfulness and Attention Awareness Scale (MAAS; 15 items, 1 factor, alpha = .82–.87, rtt = .81; Brown & Ryan, 2003). Meet één factor gericht op het ervaren van gewaarzijn. Kentucky Inventory of Mindfulness Scale (KIMS; 39…

Lees meer

Het negatieve effect van stress op wondherstel blijkt matig tot sterk te zijn

Pas recent is het onderzoek goed op gang gekomen naar het effect van psychologische factoren (zoals stress) op wondherstel. De auteurs willen hier een overzicht van geven. Wondherstel is voor een deel afhankelijk van een goed functionerend immuunsysteem. Aangezien psychologische stress het immuunsysteem nadelig kan beïnvloeden is het aannemelijk dat stress ook daadwerkelijk het wondherstel…

Lees meer

Het trias ‘motivationele processen, aandacht en pijn’

De auteurs van dit uitstekende overzichtsartikel bespreken de rol van aandacht bij pijn. Personen die lichaamssignalen met gevaar associëren zullen de gewoonte ontwikkelen om het lichaam af te scannen. Bij chronische pijnaandoeningen zoals fibromyalgie en chronische lage rugpijn zou dit spelen. Het is echter nog niet onomstotelijk bewezen dat de hoeveelheid aandacht die de patiënt…

Lees meer