Rationeel Emotieve Therapie (RET) voor de fysiotherapeut (De basis: deel 2)

Dit is het tweede basis artikel in de reeks over Rationele Emotieve therapie (RET) binnen de fysiotherapie. Het artikel is bedoeld voor fysiotherapeuten die cognitief gedragsmatige elementen binnen hun behandeling van patiënten willen inbouwen. Het artikel is samengevat als een aanvulling op het eerste artikel. Enige herhaling om het artikel op zichzelf staand te houden was niet te voorkomen. Deze samenvatting is een bewerking van het origineel door RET te plaatsen binnen een fysiotherapeutische context.

Ontstaan en geschiedenis van RET

In zijn jeugd leed Albert Ellis aan een ernstig lichamelijk probleem (acute nefritis). Ellis heeft vervolgens zijn hele leven last gehad van chronische aandoeningen, met name diabetes. Dat maakt hem ervaringsdeskundige op het gebied van omgaan met chronische aandoeningen. Ellis was echter ook ten aanzien van psychische problematiek ervaringsdeskundig: in zijn jeugd had hij last van sterke verlegenheid in het algemeen en angst voor spreken in het openbaar en ontmoeten van vrouwen in het bijzonder. Om daar vanaf te komen leerde hij zichzelf vanaf zijn 19e een cognitief-filosofische benadering aan, en combineerde dat met in-vivo desensitisatie en actief-directieve huiswerk opdrachten. Uiteindelijk overwon hij daarmee volledig zijn angsten.
Na zijn studie tot klinisch psycholoog en zijn promoveren volgde Ellis een psychoanalytische training (1947), maar verlaat deze benadering gedesillusioneerd in 1953. Hij concludeert dat het meer schade dan goed doet.
Aanvankelijk noemde hij het rationele therapie (RT), maar dit riep voor velen een associatie op met het rationalisme uit de 18e eeuw. RET was juist niet kil rationeel omdat RET veel emotieve en gedragsmatige elementen in zich had. Vandaar dat hij samen met zijn eerste maat (Harper) de naam RT in de vroege jaren zestig in RET veranderde.
Omdat Ellis al vanaf zijn zestiende veel filosofie boeken las is RET sterk filosofisch van aard. In die zin gaat RET veel dieper dan men aanvankelijk uit het ABC-model zal vermoeden. Zijn visie is: als men er een gezonde levensfilosofie op nahoudt wordt men zelden emotioneel gestoord’.

RET was the first major school of psychotherapy to wed philosophical disputation and cognitive restructuring to both behavior therapy and experiential therapy.

Aanvankelijk maakte hij vooral gebruik van enkele basis gedragsmatige technieken zoals:

• actieve huiswerk opdrachten,
• aanmoedigen van in vivo desensitisatie,
• bekrachtigingsmethoden,
• vaardigheidstraining.

Interessant is dat dit nu ook de bekendste psychologische technieken zijn die binnen de fysiotherapie gebruikt worden. Later zou hij bijna alles adopteren uit de zich sterk opkomende gedragstherapie en werd een pionier in cognitieve gedragstherapie. Gaandeweg worden ook experientiele aspecten toegevoegd, dat wil zeggen ervarings- en belevingsgerichte technieken o.a. onder invloed van Frits Perls e.a. Een voorbeeld is de beroemde shame-attacking exercise. Dat wil zeggen: vaak en langdurig doen waar men zich voor schaamt. Op deze wijze kan men over de angst heen groeien. De laatste jaren verschijnt er ook werk van andere auteurs over RET toegepast op bepaalde emotionele problemen., zoals boosheid, pijn of stress. Vanaf het begin legt RET een accent op zelfhulp procedures. Dat maakt dat RET geschikt is voor fysiotherapeuten. RET hoeft geen psychotherapie te zijn, maar kan ook toegepast worden op meer alledaagse stress of bijvoorbeeld chronische pijn binnen een fysiotherapeutische setting. Ellis heeft ook een groot aantal boeken voor zelfactualisatie geschreven. Meer jezelf worden. Een thema dat veel patiënten binnen de fysiotherapie kunnen gebruiken. Veel auteurs vermelden in hun boeken expliciet dat ze zijn beïnvloed door RET. In andere invloedrijke boeken werd dit vergeten, bijvoorbeeld in ‘Als ik nee zeg voel ik me schuldig’ van Manuel Smith uit 1977 en in ‘Niet morgen, maar nu’ van Wayne Dyer uit 1977.
Rond 1982 staat Ellis op de tweede plaats na Rogers en voor Freud. Cognitieve gedragstherapie (CGT) is ondertussen een van de hoofdstromen voor psychotherapie geworden (Smit, D., 1982. Trends in counseling and psychotherapy. American Pychologist, 37, 802-809.).

Waarden en doelen van RET

Het hoofddoel van vrijwel ieder mens is langer (gezond) en gelukkiger te leven. De subdoelen waarlangs dit bereikt wordt is door meer rationeel denken, meer passende gevoelens en meer functioneel handelen. Rationeel denken is rationeel als ze tot deze hoofddoelen leidt en bevat:

1. Inhoud: bewust gekozen positieve en geluk verhogende waarden, doelen en ideeën,
2. Proces: efficiënte en wetenschappelijke, logico-empirische wijze van denken.

Veel patiënten binnen de fysiotherapie hebben naast hun fysieke gezondheidsprobleem ook negatieve gevoelens, zoals angst, boosheid en verdriet. Negatieve gevoelens van patiënten zijn echter niet altijd disfunctioneel. Het kunnen ook gepaste gevoelens zijn die ontstaan als bijvoorbeeld wensen en voorkeuren geblokkeerd en gefrustreerd worden. Deze gevoelens van zorg, spijt irritatie, ongemak motiveren de patiënt om iets aan de situatie te doen.
Ongepaste gevoelens zijn die van angst, depressie, schaamte, wanhoop etc, maar ook sterke positieve gevoelens als grandeur leveren problemen op. De fysiotherapeut (en patiënt) kan via RET leren dat het hebben van wensen en voorkeuren nooit het probleem is, maar het hebben van eisen en absolutismen daarentegen juist wel.
Ook gedragingen kunnen disfunctionele zijn. Gedragingen zijn disfunctioneel als die het leven (gezondheid) en geluk in de weg staan bijvoorbeeld in de vorm van rigide compulsies, verslavingen, vermijding en uitstelgedrag etc.
Gedachten, gevoelens en gedragingen staan niet los van elkaar en ook niet los van de omgeving:

RET sees irrational beliefs, inappropriate feelings, and self-defeating behaviors as interactional and transactional. (…) RET does not see human thoughts, feelings, and behaviors as “pure” or monolithic, but almost always as inextricably merge with each other; and this may be particulary true of disturbed thinking, emoting, and behavior.

Als leven (gezondheid) en geluk de hoofddoelen zijn dan zijn volgens RET de volgende subdoelen bevorderlijk. De fysiotherapeut kan deze lijst gebruiken als inspiratie bron om de patiënt meer in die richting te coachen:

• Eigenbelang wordt net iets hoger gezet dan dat van de ander: zelfopoffering kent grenzen. Dat is iets wat veel patiënten binnen de fysiotherapie vergeten zijn.
• Sociaal-belang wordt nageleefd omdat men de voorkeur geeft in groepen te leven en omdat men anders de wereld voor zichzelf onleefbaar maakt.
• Zelfsturend. Men kiest voor zelfverantwoordelijk te zijn en eist geen steun van anderen. Zelfmanagement is tegenwoordig in zwang binnen de fysiotherapie. RET past hier dus bij.
• Tolerant. Fouten en vergissingen kunnen gebeuren. Veroordeel niemand daarom, ook jezelf niet.
• Flexibel. Men staat open voor veranderingen, ook betreffende zichzelf.
• Acceptatie van onzekerheid. We leven in een wereld van waarschijnlijkheden en niet van zekerheden.
• Commitment. Men is vitaal geabsorbeerd in tenminste één domein buiten zichzelf en besteedt daar relatief veel tijd aan. Kortom: de patiënt is niet alleen in zijn pijn geïnteresseerd maar ook in iets anders in het leven.
• Wetenschappelijk denken. Men voelt en handelt diep en betrokken, maar past desalniettemin wel de regels van de wetenschap toe om het eigen gedrag en gevoel te reguleren.
• Zelfacceptatie. Men is blij te leven, accepteert zichzelf omdat men leeft en vermaakt zich zelf. De eigen intrinsieke waarde wordt niet beoordeeld door extrinsieke prestatie of oordelen. Het gaat om onvoorwaardelijke acceptatie. Men kiest voor het vermaken van zichzelf in plaats van zichzelf bewijzen.
• Risico nemen. Avontuurlijk zijn, maar niet roekeloos.
• Lange termijn hedonisme. Men is hedonist in de zin dat men naar plezier zoekt en ongemak mijdt. Men zoekt dat in het nu en in de toekomst tegelijk. Door ook de gevolgen in de toekomst in de gaten te houden voorkomt men dat directe behoefte bevrediging een obsessie wordt.
• Niet-utopisch. Utopia en de afwezigheid van ongemak zijn onbereikbaar. Deze onmogelijkheid toch nastreven is vragen om moeilijkheden. Hier lijkt RET erg op Acceptance and Commitment Therapy (ACT).
• Hoge Frustratie Tolerantie. Net zoals St. Francis en Reinhold Niebur verandert men moedig veranderbare negatieve situaties en accepteert men geduldig onveranderbare situaties, en ziet men wijs het onderscheid hier tussen.
• Zelfverantwoordelijkheid voor stoornissen. Men accepteert dat men zichzelf vaak van streek maakt in plaats van dat men naar anderen wijst. Ook het wijzen naar pijn als belangrijks bron voor ‘ongelukkig’ zijn, past niet binnen RET.

Uitbreiding van het ABC model

RET is het meest bekend om zijn ABC theorie (een persoonlijkheid theorie volgens Ellis) van irrationeel denken en emotionele stoornissen. Deze theorie heeft een lange filosofische geschiedenis achter zich. Gautama Buddha in het oosten en bij Epictetus in het westen.

People are disturbed not by things, but by the views which they take of them.

Shakespeare in Hamlet schrijft:

There’s noting either good or bad but thinking makes it so.

Enkele details rond de activerende gebeurtenis (de A)

De A staat voor de activerende gebeurtenis, dat wil zeggen de situatie of omstandigheden die stress veroorzaken. Maar de ‘A’ kan ook uit gedachten, gevoelens of gedragingen bestaan. Bijvoorbeeld; de patiënte merkt dat ze de pijn niet kan accepteren en is daar vervolgens erg teleurgesteld over. De A kan ook uit bewuste of onbewuste herinneringen aan vroegere gebeurtenissen bestaan. Interessant is dat onderzoek aantoont dat patiënten inderdaad last kunnen hebben van onbewuste stress. Zie ook. https://psychfysio.nl/4_16_3/

To some degree, therefore, they are these activating events and their A’s (their environments) are part of themselves.

De ontelbare mogelijke activerende gebeurtenissen leiden tot cognitieve, emotionele en gedragsmatige consequenties (de C).
RET stelt dat de ervaring of waarneming van A gekleurd wordt door B (verwachtingen en evaluaties) en de actuele emotionele toestand (de C). In die zin blijft de waarneming van A een subjectief gekleurde aangelegenheid. Het ABC-model bestaat dus niet uit losse elementen. Mensen ervaren zelden een A zonder B en C, en ook zelden een B of C zonder A.

Enkele details rond beschouwingen en gedachten (de B)

De hoofdvormen van B’s zijn:

• Niet-evaluatieve observaties (0), beschrijvingen, en percepties (cold cognitions). Bijvoorbeeld: ‘Ik zie mensen lachen.’ ‘Ik voel mijn hart bonzen.’ ‘Ik ervaar pijn.’

• Positieve evaluaties (+ ), voorkeuren, gevolgtrekkingen en toeschrijvingen (warm cognitions). Bijvoorbeeld: ‘Ik zie mensen om me lachen, dat vind ik prettig.’ ‘Ik zie dat de fysiotherapeut zich inzet en dat vind ik fijn.’
• Negatieve evaluaties (- ), voorkeuren, gevolgtrekkingen en toeschrijvingen (warm cognitions). Bijvoorbeeld: ‘Ik zie dat ze lachen en me stom vinden, dat vind ik niet leuk.’

• Positieve absolute evaluaties (++) , gevolgtrekkingen en toeschrijvingen (hot cognitions). Bijvoorbeeld: ‘Men lacht om me, ik ben geweldig (overgeneralisatie).’ ‘De fysiotherapeut zet zich in, ik ben zijn meest geliefde patiënt.’
• Negatieve absolute evaluaties (–), gevolgtrekkingen en toeschrijvingen (hot cognitions). Bijvoorbeeld: ‘Men lacht om mij, ik ben waardeloos (overgeneralisatie), en zal dat altijd blijven (certainty), ik verdien dat (verdoemen).’ ‘Met deze pijn valt niet te leven.’

Veel voorkomende afleidingen van negatieve absolutistische evaluaties (additional hot cognitions and irrational beliefs).

• Verschrikkelijken, catastroferen,
• I-can’t-stand-it-itis, angst voor ongemak, lage frustratie tolerantie,
• Jezelf naar beneden halen, incompetentie gevoelens,
• Hopeloosheid,
• Jezelf de schuld geven en jezelf vervloeken.

Andere veel voorkomende negatieve absolutistische evaluaties (additional irrational beliefs) Voorbeelden van logische fouten en onrealistische gevolgtrekkingen:

• overgeneralistaties,
• alles-of-niets-denken,
• nonsequir,
• jumping to conclusions,
• toekomst voorspellen,
• focussen op het negatieve,
• disqualificeren van het positieve,
• catastroferen,
• uitvergroten,
• minimaliseren,
• emotioneel redeneren,
• circulair redeneren,
• willekeurige etiketten plakken,
• personaliseren.

Mensen hebben een aangeboren tendentie tot irrationeel denken ook al hebben ouders en ander opvoeders daar ook invloed op.
Sommige irrationele gedachten beginnen onschuldig met het uiten van een voorkeur, bijvoorbeeld: het is wenselijk dat men zich goed ten opzichte van anderen gedraagt. Het zou fijn zijn als ik minder pijn had. Maar deze wens of voorkeur blijkt al snel een absolute dogmatische eis te zijn.

Enkele details rond emotionele en gedragsmatige consequenties (de C)

De C (emoties en gedrag) ontstaat uit de interactie tussen A en B. (C=A x B). Hoe sterker de A is (aardbeving of andere rampen) des te sterker het effect op C.
Rampen of interne veranderingen door bijvoorbeeld hormonale veranderingen kunnen rechtstreeks de C beïnvloeden. Dergelijke sterke activerende gebeurtenissen hebben tegelijkertijd invloed op B, en deze B kan wederom de C negatieve emoties versterken of onderhouden. Bijvoorbeeld: ‘deze aardbeving had niet plaats mogen vinden, ik kan het niet aan.’

Wederkerige interacties tussen A, B en C

De A bevat deels ook al de B en de C zoals al gezegd. Vooroordelen en voorkeuren, wensen en verwachtingen, en selectie beïnvloeden de waarneming van de A. Bijvoorbeeld: de patiënt is zwaar teleurgesteld (de C) in het resultaat van de fysiotherapie (de A) door de onrealistische verwachtingen (de B) die ze had. De A, B, en C zijn dus sterk gerelateerd aan elkaar, ze beïnvloeden elkaar wederzijds. Het vormt een cognitief-emotioneel-gedragsmatig systeem. En vanuit de systeem theorie is bekend dat als men een element veranderd, het gehele systeem veranderd.

So, pure cognition, emotions, and behaviors may exist, but rarely during normal waking (or conscious) states; and even when they do they are quickly followed by related cognitive-affective states.

RET leert de fysiotherapeut en patiënt dat er verschillende ingangen zijn om het mentale welzijn van de patiënt te beïnvloeden: cognitief, emotioneel en gedragsmatig.

Een probleem over een probleem maken

Secundaire emotionele stress kan ontstaan die erger is dan de primaire emotionele stress. De patiënt wordt bijvoorbeeld bang voor zijn eigen stresssensaties. Een ander voorbeeld; de patiënt krijgt emotionele pijn over zijn primaire fysiek pijn. In ACT noemt men dit onderscheid clean pain en dirty pain. Het secundaire probleem, ook wel tweede orde probleem genoemd, moet volgens RET het eerst of tegelijkertijd opgelost worden, omdat ze het oplossen van de primaire emotionele stress in de weg kan staan. Patiënten bespioneren zichzelf als het ware om lichamelijke- of emotionele symptomen waar te nemen en zichzelf vervolgens te beoordelen en te veroordelen.

Disputeren van irrationele opvattingen

Zoals we in een eerder artikel schreven stelt Phadke (1982) dat het disputeren uit drie onderdelen bestaat: detecting, debating en discriminating. Hieronder volgt een lijst van
interventies die toegepast kunnen worden.

Cognitief disputeren

Cognitief kunnen irrationele beschouwingen (iB’s) van de patiënt aangepakt worden door:

• ze te vervangen door rationele beschouwingen (rB’s) en verstandige coping statements,
• iets van general semantics leren (Korzybski, 1933). De belangrijkste stelling daarbinnen luidt: de kaart is niet het gebied,
• ze tegen te spreken en te vervangen door positieve verbeelding,
• te richten op de nadelen van iB’s en voordelen van rB’s,
• alternatieve probleem oplosstrategieën te bedenken,
• door afleiding en ‘thought stopping’,

De krachtigste weg bestaat echter uit een combinatie van emotionele en gedragsmatige methoden.

Emotioneel disputeren

Emotioneel: een selectief aantal experientiële methoden zoals:

• rationele-emotive imagery (Maultsby). Toelichting volgt in een ander artikel,
• ]shame-attacking exercises (Ellis),
• rollenspel,
• onvoorwaardelijke acceptatie door de fysiotherapeut,
• krachtige zelfspraak (Ellis, 1979c),
• andere evocatieve-dramatische technieken.

Gedragsmatig disputeren

RET gebruikt een selectie uit gedragsmatige technieken:

• bekrachtiging,
• ‘straffen’,
• actieve huiswerk opdrachten,
• implosieve exposure,
• vaardigheidstraining.

RET gebruikt vaak zelfhulp formulieren. In het zelfhulp formulier moet de patiënt bij de ‘D’ de vragen en uitdagingen van B zetten, bijvoorbeeld: ‘hoe weet je dat?’ of ‘waarom is dat vreselijk?’ Bij D schrijft de patiënt ook de alternatieve- en meer functionele rB’s op zoals: ‘ik kan dat niet weten, heb er feitelijk geen bewijs voor.’ Wat dan tot de E leidt: het gedragsmatige en emotionele effect.

RET ziet actief-directief disputeren (D) als de meest elegante methode voor verandering van iB.
RET helpt de patiënt:

• hoe hij/zij iBs kan detecteren,
• ze deze logisch en empirisch uit te dagen,
• ze te vervangen door rB’s en coping statements,
• hoe hij/zij over die rB’s kan denken en hoe ze verschillen van iB’s,
• hoe hij/zij de wetenschappelijke methode kan internaliseren.

Verschillen van RET ten opzichte van andere cognitieve gedragsmatige therapieën (CGT)

• Aangeboren predispositie tot irrationele emotionele stress. RET ziet iB’s als aangeleerd, maar schrijft het vormen van irrationele gedachten ook meer toe aan een aangeboren tendens dan andere Cognitief Gedragsmatige Therapieën (Ellis, 1976).
• Secondaire stoornissen eerst aanpakken en dan pas de primaire (Ellis 1979 en 1980).
• Diagnostische procedures. RET gebruikt alle vormen van diagnostiek zoals in de CGT. RET ziet echter het RET-gesprek als de kern van de diagnostiek: iB’s blootleggen en werking laten zien etc.
• Onderscheidt in- en het herkennen van passende en niet passende gevoelens.
• Absolutistische en anti-empirische irrationele beschouwingen. RET stelt dat er vele typen irrationele en onlogische gedachten bestaan, maar het absolute ‘eisen-moeten-behoren’ zien ze als de belangrijkste oorzaak voor de emotionele stress. De i-can’t-stand-it, catastroferen, etc stammen daar expliciet of impliciet van af. Men moet dus niet alleen de oppervlakkige gedachten bedisputeren om een diepgaande filosofische verandering te krijgen, maar ook de dieper liggende absolute eisende gedachten. RET houdt zich bezig met zowel absolutistische als onrealistische opvattingen (Ellis, 1980).
• Evaluatieve en niet-evaluatieve dogma’s. RET pakt alle dogma’s aan, maar vooral absolutistische evaluatieve dogma’s die de patiënt heeft over zichzelf, de ander en de wereld.
• Relatie processen. RET bouwt net als in andere therapie ook rapport op. Ze doet dat via empathisch luisteren, reflecteren van gevoelens, onvoorwaardelijke acceptatie, en aanmoedigen verandering vooral bij zichzelf te zoeken. De behoefte aan goedkeuring bij therapeut of patiënt wordt echter onderkend als therapie ondermijnend omdat 1. de cliënt zelf dan niet verandert,de therapeut niet ‘stevig’ genoeg is. De patiënt moet zichzelf niet veroordelen ook al doet hij/zij het in de therapie niet goed, en ook fysiotherapeuten moeten zichzelf leren te accepteren ook al zijn ze niet zo effectief. De patiënt wordt actieve participatie aangemoedigd, maar RET stimuleert ook de therapeut een actief-directieve leraar te zijn en de leiding te nemen tijdens het disputeren, uitleggen etc.
• Multimodaal gebruik van technieken. De emotionele stress van de patiënt is doorgaans een verwevenheid van disfunctioneel denken, voelen en doen. De aanpak richt zich dan ook op alle drie de componenten. De emotionele stress kent vaak ook een biologische- en sociaal component, vandaar dat RET ook aandacht heeft voor medicatie en fysieke technieken (dieet, lichamelijke oefening, relaxatie). RET maakt een selectie uit de vele cognitieve technieken die er bestaan omdat sommige meer palliatief zijn, zoals cognitieve afleiding, of slechts tijdelijk effect hebben. RET gebruikt bijvoorbeeld geen positief-denken of religieuze bekering. Ze kiest vooral voor technieken die een diepgaande filosofische verandering geven zodat de patiënt ‘not merely feel but get better.’
• Een stevige en levendige aanpak, want:

The theory of RET holds that emotionally disturbed people tend forcefully, vividly, vigorously, and with profound conviction to hold on their main irrational beliefs, moreover, even when they have ‘insight’ into these beliefs, they may still strongly believe them and refuse to give them up.

Vandaar dat binnen RET niet alleen verbaal-cognitieve technieken gebruikt worden, maar ook emotieve en gedragstechnieken die krachtig tegen deze hardnekkige overtuigingen ingaan.

• Ego angst en angst voor ongemak zijn volgens RET twee basis emotionele verstoringen de die overlappen en elkaar versterken. RET pakt beide aan.
• Humanistische aspecten. RET is niet puur objectief, wetenschappelijk en techniek gecentreerd. Ze stelt het wetenschappelijk denken in dienst van meer menswaardig leven en is in essentie humanistisch-existentieel van aard. RET streeft een lange termijn hedonisme na. RET legt een accent op het aanpakken van evaluatieve gedachten. De RET filosofie stelt dat men zichzelf onvoorwaardelijk moet accepteren, dat men altijd keuzes heeft, dat men zelf verantwoordelijk is, en moedigt aan niet te leunen op een bovenmenselijke macht etc.
• Zelf acceptatie in plaats van zelfwaarde. De meeste psychotherapeuten willen de zelfwaarde verhogen. RET is sceptisch over dit concept en streeft vooral zelfacceptatie na. De patiënt wordt aangemoedigd alleen zijn gedrag te beoordelen, maar niet zichzelf als mens.
• Efficiënte elegante psychotherapie. RET richt zich niet op symptoom verlichting, maar op een diepgaande filosofische verandering. Permanente verandering en niet tijdelijk. Hoewel terugval normaal is. RET is gespecialiseerd in psycho-educatieve technieken (workshops videotherapie, audiotherapie, bibliotherapie etc). RET werkt efficiënt: ze werkt bijvoorbeeld ook met groepen.
• Gedragstechnieken. RET past bij voorkeur in-vivo desensitisatie toe in plaats van imaginaire desensitisatie. Ze maakt ook liever gebruik van implosieve exposure dan geleidelijke exposure. RET gebruikt bekrachtiging (beloning), maar zet daarvoor geen liefde of goedkeuring in. Ook streng ‘straffen’ wordt ingezet als de patiënt zich bijvoorbeeld niet houdt aan de opdracht en daardoor niet wil veranderen, bijvoorbeeld: geld verbranden als men niet stopt met roken.
• Inzicht en gedragsverandering. RET streeft intellectueel inzicht na, maar benadrukt ook het belang van emotioneel inzicht (de nieuwe gedachten sterk geloven en ernaar handelen). Voordat mensen hun gedrag en gevoel kunnen veranderen hebben ze drie inzichten nodig:
  • dat gebeurtenissen in het verleden niet de stoornis veroorzaken, maar de iB’s er over,
  • dat we die iB’s in het heden ‘levend’ houden,
  • dat we constant moeten werken en oefenen tegen de huidige iB’s, om ze te overwinnen.
• Humor. Mensen kunnen maar beter een belangrijke- en zinvolle betekenis aan hun leven geven (Victor Frankl), maar het leven te serieus opvatten is tegelijkertijd een belangrijke bron voor emotionele stress. RET wil daarom de iB’s losschudden door humor, bijvoorbeeld in de vorm van humoristische liedjes die men op bestaande melodieën tekstueel zelf invult.

Opmerking samenvatter

Het moge duidelijk zijn dat de essentie van RET makkelijk te begrijpen is:

Het is vooral onze kijk op onszelf, de ander en de wereld die ons wel en wee bepalen.

Daarmee zijn de A, B en C van het model gedefinieerd. Dit laat zich gemakkelijk vertalen naar een patiënt binnen de fysiotherapie die emotionele stress ervaart of bijvoorbeeld disfunctioneel gezondheidsgedrag. Deze samenvatting laat echter ook zien dat fysiotherapeuten hier ook nog veel te leren hebben. Immers, er zijn vele (eenvoudige) technieken die ingezet kunnen worden om de patiënt te begeleiden tot meer functioneel denken, voelen en doen rond zijn gezondheidsprobleem en/of levensproblematiek. Bovenal zal de fysiotherapeut ook ten aanzien van zichzelf zich de diepgaande filosofie van RET eigen moeten maken. Het gaat bij RET immers niet alleen om intellectueel inzicht ‘ik begrijp hoe het werkt’, maar vooral ook om emotioneel inzicht ‘ik voel ook in mijn lijf dat dat zo is’. Om RET echt in je systeem te krijgen moet de fysiotherapeut daarom zich veel bezighouden met de RET filosofie en dit zowel bij patiënten als zichzelf stap voor stap gaan toepassen. Bij PsychFysio opleidingen gaan wij er vanuit dat het inzetten van een allround biopsychosociale benadering alleen kan, indien de fysiotherapeut zelf als het ware een rijp en wijs persoon is geworden. Na deze twee basis artikelen zullen in de komende artikelen meer specifieke onderwerpen aanbod komen.