Fysiotherapie bij heupartrose

Dit is een overzichtsartikel met informatie omtrent artrose aan de heup. Het is tot stand gekomen door een selectie van de artikelen die binnen Psychfysio opleidingen gepubliceerd zijn over dit onderwerp.

Definiëring

Artrose wordt gezien als een non-inflammatoire ziekte en mensen met artrose ervaren vaak pijn, gewrichtsstijfheid, ontstekingsverschijnselen en kunnen beperkt functioneren. Er is nog geen duidelijke relatie aangetoond tussen de pathologie van bepaalde structuren en de pijn bij artrose.

De pijn die mensen vaak ervaren bij heupartrose, wordt meestal gezien als een perifeer pijnmechanisme, met activatie van primaire nociceptoren in somatisch weefsel. Er blijkt echter bij ongeveer 1 op de 4 mensen met heupartrose ook sprake te zijn van neuropathische pijn. Hierbij is er vaak sprake van heftigere pijnklachten dan te verklaren is op basis van röntgenonderzoek.

De Western Ontario and McMaster Universities Osteoarthritis Index (WOMAC) wordt geadviseerd af te nemen om het fysiek functioneren bij mensen met heup- of knieartrose mee in kaart te brengen. Het blijkt echter dat de WOMAC niet alle veranderingen in het fysiek functioneren vastlegt, waardoor maar een deel hiervan in kaart gebracht wordt. Het is dan ook aan te bevelen om naast de WOMAC ook objectieve metingen uit te voeren.

Risicofactoren

Onder andere pijn, BMI, passieve bewegingsuitslag, leeftijd, activiteitenniveau en spierkracht zijn voorbeelden van determinanten gerelateerd aan heupartrose. Het is gebleken dat stijfheid en pijn de belangrijkste voorspellers zijn voor de mate van fysieke beperkingen. Daarna volgt spierkracht. Leeftijd, BMI, geslacht en PROM zijn niet significant van invloed op de mate van fysiek functioneren. Ten aanzien van de passieve bewegingsuitslag is het belangrijk om te benoemen dat van hoe meer gewrichten iemand stijfheid ervaart, hoe lager vaak de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven wordt ervaren.

Er is relatief weinig bekend over de gevolgen van heupartrose in het beginstadium, omdat veel wetenschappelijk onderzoek toegespitst is op mensen die al in een verder gevorderd stadium van heupartrose zitten. Het is echter wel uit onderzoek gebleken dat mensen die uiteindelijk een Totale Heup Operatie moesten ondergaan vanwege heupartrose, bij de aanvangsmeting significant slechtere scoorden dan de mensen die uiteindelijk geen operatie hebben ondergaan. Vooral de extensie van de heup was bij deze groep minder tijdens de laatste helft van de standfase.

Over de invloed van het weer zijn wat tegenstrijdige resultaten bekend. Over het algemeen is er geen relatie tussen het weer en pijn en functie waargenomen. Er wordt wel beschreven dat de relatieve luchtvochtigheid kan leiden tot meer pijn en dat een hogere luchtdruk is geassocieerd is met slechter functioneren. Uit een ander onderzoek is gebleken dat een hogere luchtvochtigheid en windkracht en een lagere luchtdruk, mogelijk een relatie hebben met een hogere mate van pijnklachten.

Behandeling

De meest ingezette behandeling bij artrose aan de heup is oefentherapie en dit is vaak effectief. Er zijn echter ook mensen waarbij oefentherapie niet leidt tot afname van klachten en beperkingen. Er zijn onderzoeken die beschrijven dat de mate van pijn afneemt door het uitvoeren van krachttraining bij heupartrose. Ook is gebleken dat de ontstekingswaarden afnemen na het uitvoeren van een oefenprogramma.

Ook pacing is effectief gebleken bij mensen met heupartrose. Dit houdt in dat activiteiten opgedeeld worden in kleinere activiteiten of dat de activiteit tragere wordt uitgevoerd. Als gevolg hiervan neemt zowel de acute pijn als de vermoeidheid af. Als deze pacing juist niet wordt ingezet, nemen juist de pijn en vermoeidheid weer toe.

Pilates wordt gezien als een vorm van actieve oefentherapie en dit wordt vaak ingezet bij mensen met chronische pijn. Het wordt dan ook aanbevolen om dit in te zetten bij mensen met musculoskeletale klachten. Het leidt onder andere tot een verbeterd fysiek functioneren en hogere mate van zelfmanagement. Hierbij moet echter worden vermeld dat dit onderzoek gedaan is bij een brede onderzoekspopulatie, met diverse musculoskeletale klachten.

Conclusie

Vanuit de bovenstaande informatie is te concluderen dat er diverse risicofactoren zijn die van invloed zijn op het ontstaan en beloop van heupartrose. Ook het weer kan van invloed zijn op de ervaren klachten. Het wordt geadviseerd om vooral een actieve vorm van behandeling in te zetten, in de vorm van oefentherapie. Dit leidt over het algemeen tot een afname van pijn en een verbetering in het fysieke functioneren.

Bron: © originele bijdrage Amber Hulleman (2022) Fysiotherapie bij heupartrose. Psychfysio opleidingen: Nieuwegein.

Foto bij artikel door Crevis / Shutterstock