Albert Ellis, pionier van de cognitief-gedragsmatige benadering overleden

1_13_1_Albert_Ellis

Op 24 juli 2007 is Albert Ellis overleden. Hij is 93 jaar oud geworden. Albert Ellis was één van de grondleggers van de cognitief-gedragsmatige benadering. Daarom vinden we het gepast deze nieuwsbrief geheel aan Ellis en zijn invloed op de fysiotherapie te wijden.

Ontwikkeling en uitgangspunten

Zijn methode is bekend onder de naam rationele emotieve therapie (RET). De RET is een methode om de disfunctionele opvattingen of -levensfilosofieën te achterhalen, om deze vervolgens uit te dagen, te corrigeren en de nieuwe meer functionele opvattingen weer in te slijpen. Op deze wijze kunnen disfunctionele emoties of gedrag verminderd worden. Zijn invloed op de fysiotherapie is groot, maar indirect. In de jaren 50 van de vorige eeuw keerde hij zich af van de psychoanalyse en formuleerde zijn eigen ideeën over het psychische functioneren van mensen. Hij schreef emotionele ellende niet langer toe aan gebeurtenissen in de kindertijd, zoals de psychoanalyse deed, maar aan het huidige gedachten systeem dat de patiënt er op na hielt. Deze gedachten konden weliswaar in het verleden zijn ontstaan, maar het is de patiënt die er in blijft geloven, ze voor waar aanneemt en ze niet ter discussie stelt. Ellis stelt dat het de actuele gedachten zijn die de disfunctionele emoties of gedragingen voeden. Daaruit volgt dat als men zich minder bang, boos of bedroefd wil voelen dat men dan de eigen huidige manier van denken moet veranderen.
Voor een eenvoudige uitleg van zijn methode kan men de patiëntenhand-out: beter denken is beter voelen lezen.

Cognitief-gedragsmatige benadering en fysiotherapie

Binnen de fysiotherapie heeft de laatste 10 jaar de cognitief-gedragsmatige benadering een plaats verworven . Op zich is dat redelijk laat als men beseft dat binnen de psychologie een dergelijke kijk op pijn en pijngedrag al in de jaren 60 van de vorige eeuw aanwezig was. De fysiotherapie richtte zich in aanvang hoofdzakelijk op het beïnvloeden van het pijngedrag met graded activity. Ze erkende weliswaar dat disfunctionele opvattingen over pijn, zoals vrees voor letstel, catastroferen en een lage eigeneffectiviteitsverwachting ten aanzien van het functioneren met pijn, de basis vormden voor het pijngedrag maar beïnvloedt deze opvattingen aanvankelijk nog niet. Een aantal jaren later krijgen ziekte opvattingen wel een plaats en wordt er aanbevolen binnen de grenzen van het vak deze te beïnvloeden.

TIP:  Leven met functiebeperkingen: een rationele benadering

We vergeten bronnen

Een belangrijke disfunctionele pijnopvatting is het ‘catastroferen’ over die pijn. De term catastroferen is een mooi voorbeeld van een begrip dat door Albert Ellis direct in de begintijd van zijn methode is geïntroduceerd. Hoewel binnen de Nederlandse fysiotherapie deze link zelden expliciet wordt gelegd is er internationaal wel meer historisch bewustzijn aanwezig.
Het goede van de methode van Ellis is de eenvoud van zijn ABC-DE aanpak. Daarmee is niet gezegd dat disfunctionele emoties of gedragingen ook gemakkelijk te veranderen zijn, maar de methode is helder en ook voor patiënten binnen de fysiotherapie goed te begrijpen en te accepteren.
Albert Ellis heeft ook bijgedragen aan het verspreiden van zijn aanpak buiten de muren van de gevestigde psychologie. Niet alleen een psycholoog kon volgens hem zijn voordeel met deze aanpak doen maar iedereen, dus ook fysiotherapeuten. Binnen de psychosomatische fysiotherapie zoals die bijvoorbeeld gedoceerd wordt op de hoge school van Utrecht hebben de denkbeelden van Ellis een plaats in het curriculum. En ook binnen PychFysio opleidingen ziet men zijn gedachtegoed terug.
Voor een vertaling van de RET naar de fysiotherapie zijn er twee publicaties beschikbaar. In hoofdstuk 8 van gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut deel 1 (Burken, 2000) staat een korte inleiding van een paar pagina’s over de RET. RET staat daar tussen de uiteg van andere benaderingen in de psychologie. In deel 2 van Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut (Burken, 2004) is een heel hoofdstuk aan de RET besteed.

De inhoud van deze thema nieuwsbrief

Naast deze inleiding treft u nog drie samenvattingen aan van het werk van Ellis. Voor diegene die niet bekend zijn met het gedachtegoed van de RET is het verstandig de patiëntenhand-out hierover te lezen. Daarmee legt u een basis waardoor de samenvattingen beter te begrijpen zijn. Hoewel we in de nieuwsbrieven van PsychFysio streven naar actueel wetenschappelijk werk, vonden we het gepast om nu aandacht aan Ellis te besteden.
In de samenvatting van het eerste artikel beschrijft Ellis op 83 jarige leeftijd hoe hij zelf met diverse lichamelijke kwalen omgaat. Het wordt dan duidelijk dat hij de filosofie van RET consistent op zichzelf toepast, maar ook wat voor een eigenzinnige levensstijl hij er op nahoudt, of men dit nu waardeert of niet.
De tweede samenvatting gaat over zijn voorkeur voor zelfacceptatie versus zelfwaarde. Zijn stelling is dat zelfwaarde weliswaar prettig is maar men wordt er ook kwetsbaar door. Immers, zelfwaarde wordt vaak bepaald door de eigenschappen van jezelf te beoordelen en dat kan als je weinig talenten hebt al snel op min uitkomen. Onvoorwaardelijke zelfacceptatie is daarom wat hem betreft een betere levensfilosofie. Een uitgangspunt dat als we die goed op ons in laten werken ook richting onze patiënten op gepaste momenten gecommuniceerd kan worden.
De derde samenvatting gaat over het krachtig aan jezelf werken. Onderzoek toont dat disfunctionele gedachten en gedragingen met zijn aanpak te veranderen zijn, maar het lukt de patiënt niet altijd. Een in zijn ogen erg belangrijk reden voor het falen van therapie is dat de patiënt te weinig zijn best doet. De belangrijkste oorzaak is een lage frustratie tolerantie: het gevoel dat je geen ongemak kan verdagen en dat je daarom in veel dingen geen zin hebt (bijvoorbeeld in het alert blijven op irrationele gedachten en deze uitdagen). Ellis doet in dit artikel een pleidooi om gewoon keihard te blijven werken. RET is niet voor ‘watjes’ zou je kunnen zeggen of eigenlijk juist wel want ze probeert ‘watjes’ weer een ruggengraat te geven…

TIP:  Albert Ellis beschrijft hoe hij op zijn drieëntachtigste met zijn lichamelijke beperkingen omgaat

Bron

Peter van Burken

Peter van Burken

Psycholoog / ex-fysiotherapeut. Auteur van Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut en het boek Mindfulness en Fysiotherapie. Initiator en docent Psychfysio opleidingen.

Zin in een leuke en boeiende cursus?

Kijk dan hier voor inspiratie!

" 3000+ tevreden fysiotherapeuten gingen je voor. "

Nieuwsbrief

Elke twee weken 2 samenvattingen voor fysiotherapeuten. Gratis, al 18 jaar. 6000+ fysiotherapeuten gingen je voor.

Volg ons op facebook:

Database met 1500+ artikelen

2024-2025

Motiverende gespreksvoering en oplossingsgericht coachen

3 dagen. Start 16 mei 2025. Prijs € 495,-…

Acceptance and Commitment Therapy bij pijn

3 dagen. Start 31 januari 2025. Prijs € 495,-…

Vrouw doet pilates oefeningen en voorkomt daardoor rugpijn.

Fysiopilates opleiding

9 dagen. Start 7 januari 2025. Prijs € 1695,-…

Vrouw stretcht mindfull tegen rugpijn.

Belevingsgericht lichaamswerk binnen de fysiotherapie

5 dagen. Start 11 januari 2025. Prijs € 995,-…

De Mindful Fysiotherapeut

8 dagen. Start 6 februari 2025. Prijs € 1395,-…

Werken met beleving en emotie binnen de fysiotherapie

3 dagen. Start 12 maart 2025. Prijs € 595,-…

Dansante Fysiotherapie op basis van Laban/Bartenieff

8 dagen. Start 13 maart 2025. Prijs € 1395,-…

Pijn- en Stressmanagement technieken

3 dagen. Start 22 maart 2025. Prijs € 595,-…

Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut

5 dagen. Data volgen najaar 2025. Prijs € 995,-…

kngf-logo-klein
keurmerk-fysiotherapie-logo-klein
crkbo_instelling_rgb