Beweeginterventie voor de mentale gezondheid van mantelzorgers

Senior Man with their Caregiver at Home. Concept of Health Care for Elderly Old People, Disabled

Naar schatting zijn er in Nederland tussen de 254.000 en 270.000 mensen met dementie. Meer dan een derde van hen woont thuis met zorg van een naaste. Ruim de helft van de mantelzorgers van mensen met dementie voelt zich tamelijk tot zwaar belast. Als de mantelzorg te zwaar wordt, dan is dat vaak een reden voor opname in een verpleeg- of verzorgingshuis.

Naarmate de ziekte vordert, kost het de mantelzorger steeds meer tijd om te ondersteunen bij de dagelijkse activiteiten. Dat kan fysiek zwaar zijn. Maar ook de neuropsychiatrische symptomen in de verder gevorderde stadia van dementie, zoals agressie, prikkelbaarheid, hallucinaties, wanen, rusteloosheid, en ontremming kunnen een zware wissel trekken op de gezondheid van de mantelzorger. Depressie en psychische symptomen zoals angst liggen dan op de loer.

De auteurs van dit artikel onderzochten of een beweeginterventie helpt om de mentale gezondheid van mantelzorgers te verbeteren. Ze richtten zich op individuele op maat gemaakte interventies, die thuis kunnen worden uitgevoerd. Ze denken dat de therapietrouw dan groter is om verschillende redenen: mantelzorgers kunnen niet altijd hun familielid alleen laten om iets voor zichzelf te doen, en het is soms moeilijk om iemand te vinden die even bij kan springen.

Methode

Achtenveertig vrouwen deden mee aan deze studie. Ze werden willekeurig verdeeld over twee groepen. De vrouwen in de interventiegroep kregen negen maanden lang, twee keer per week een uur een personal trainer over de vloer. Na een warming-up deden ze aerobe oefeningen op 60-65% van de maximale hartfrequentie, en mobiliteits- en krachtoefeningen. Ze droegen tijdens het oefenen een hartslagmeter om op de juiste intensiteit te trainen. De deelnemers in de controlegroep kregen de instructie om door te gaan met hun gebruikelijke vrijetijdsbesteding, en niet op eigen houtje met een fysiek oefenprogramma te starten. Dit zou het onderzoek beïnvloeden.

TIP:  HIIT lijkt gunstig voor metabole gezondheid van ouderen

Alle deelnemers kregen vooraf en aan het einde van de interventie een aantal vragenlijsten om de ervaren mantelzorgbelasting, psychologische symptomen (zoals somatisatie, obsessief-compulsieve stoornis, angst, vijandigheid, fobische angst, psychose) en het risico op depressie te meten.

Resultaten

De therapietrouw was hoog. Tweeëntwintig van de 25 vrouwen in de interventiegroep voltooiden 90% van de aangeboden sessies. Deze vrouwen hadden na negen maanden thuis sporten een statistisch significant lager risico op een depressie. Daarnaast ervaarden ze de mantelzorgbelasting significant lager dan de vrouwen in de controlegroep. Wat de psychologische symptomen betreft, waren er geen significante verschillen tussen de groepen aan het eind van de studie.

Bij nadere analyse bleek dat hoe afhankelijker de persoon met dementie was, hoe groter het positieve effect van de interventie op het risico op depressie bij de mantelzorger. Het wonen in stedelijke gebieden was voorspellend voor het positief effect op de ervaren mantelzorgbelasting.

Discussie en conclusie

Negen maanden thuis trainen onder begeleiding van een personal trainer kan de ervaren mantelzorgbelasting en het risico op een depressie verminderen bij mensen die zorgen voor een naaste met dementie. Mantelzorgers die meer belast worden en die in stedelijke gebieden wonen, lijken er het meest van te profiteren. Thuis onder begeleiding sporten is een zinvolle niet-farmacologische interventie voor de mentale gezondheid van mantelzorgers.

Het aantal mensen met dementie zal de komende jaren verder stijgen. De mantelzorgers spelen een cruciale rol in de zorg voor hen. Lichamelijke activiteit en andere op maat gemaakte strategieën, zoals meer psychologische benaderingen, helpen om de mentale gezondheid van mantelzorgers te verbeteren. Interventies op maat zijn wellicht het meest effectief, maar vereisen ook meer middelen en personeel. De auteurs van dit artikel vinden daarom dat het goed is om uit te zoeken of dit soort interventies ook kosteneffectief zijn. Als mantelzorgers het beter vol kunnen houden, dan vertaalt zich dat uiteindelijk in minder ziekenhuisopnames, minder gezondheidszorggebruik, en minder medicatiegebruik.

TIP:  Nintendo Wii Fit Plus toepasbaar bij kwetsbare ouderen voor balans en looppatroon

Er zijn verschillende initiatieven die de mantelzorger kunnen ondersteunen. Zo is er ook een rol voor de fysiotherapeut weggelegd. Die kan bijvoorbeeld adviezen geven over verplaatsingstechnieken, uitleg geven over de ziekte, of over belasting-belastbaarheid. Het is goed om te weten dat zorg voor beter op de website veel nuttige informatie heeft om mantelzorgers te ondersteunen. Er is ook een pagina met aandacht voor mantelzorg voor mensen met dementie. Als fysiotherapeut kun je mantelzorgers hierop wijzen. Als je te maken hebt met een mantelzorger in je praktijk en je hebt het gevoel dat die overbelast is, dan zijn daar verschillende meetinstrumenten te vinden die je kunt gebruiken.

Bron: Madruga, M., Gozalo, M., Prieto, J., Rohlfs Domínguez, P., & Gusi, N. (2020). Effects of a home-based exercise program on mental health for caregivers of relatives with dementia: A randomized controlled trial. International Psychogeriatrics, 1-14. doi:10.1017/S104161022000157X

Foto bij artikel door Luca Santilli / Shutterstock

Bron

Shanty Sterke

Shanty Sterke

Fysiotherapeut/ bewegingswetenschapper/wetenschapsjournalist. Referent/samenvatter met specialisatie ouderen.

Zin in een leuke en boeiende cursus?

Kijk dan hier voor inspiratie!

" 3000+ tevreden fysiotherapeuten gingen je voor. "

Nieuwsbrief

Elke twee weken 2 samenvattingen voor fysiotherapeuten. Gratis, al 18 jaar. 6000+ fysiotherapeuten gingen je voor.

Volg ons op facebook:

Database met 1500+ artikelen

2024-2025

Motiverende gespreksvoering en oplossingsgericht coachen

3 dagen. Start 16 mei 2025. Prijs € 495,-…

Acceptance and Commitment Therapy bij pijn

3 dagen. Start 31 januari 2025. Prijs € 495,-…

Vrouw doet pilates oefeningen en voorkomt daardoor rugpijn.

Fysiopilates opleiding

9 dagen. Start 7 januari 2025. Prijs € 1695,-…

Vrouw stretcht mindfull tegen rugpijn.

Belevingsgericht lichaamswerk binnen de fysiotherapie

5 dagen. Start 11 januari 2025. Prijs € 995,-…

De Mindful Fysiotherapeut

8 dagen. Start 6 februari 2025. Prijs € 1395,-…

Werken met beleving en emotie binnen de fysiotherapie

3 dagen. Start 12 maart 2025. Prijs € 595,-…

Dansante Fysiotherapie op basis van Laban/Bartenieff

8 dagen. Start 13 maart 2025. Prijs € 1395,-…

Pijn- en Stressmanagement technieken

3 dagen. Start 22 maart 2025. Prijs € 595,-…

Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut

5 dagen. Data volgen najaar 2025. Prijs € 995,-…

kngf-logo-klein
keurmerk-fysiotherapie-logo-klein
crkbo_instelling_rgb