Pijnpatiënt met zelfcompassie catastrofeert minder

De relatie tussen zelfcompassie en chronisch pijn is nog weinig onderzocht. Zelfcompassie verwijst naar in contact staan met je eigen lijden en toegewijd voelen om je eigen moeilijkheden te verlichten. Neff onderscheidt drie componenten binnen zelfcompassie: (1) zelfvriendelijkheid: zorgzaam en vriendelijk naar jezelf zijn als je met moeilijke kanten van je persoonlijkheid of leven te maken krijgt, en vermijden overmatig zelfkritisch te zijn. (2) menselijkheid: beseffen dat je moeilijkheden algemeen menselijk zijn, en (3) mindfulness: aanwezig zijn zonder dat men zich al te sterk laat meeslepen door gedachten of gevoelens. De tegenpolen van zelfcompassie zijn harde zelfkritiek, isolatie, en overmatige identificatie.
De auteurs stellen dat negatief psychologische constructen zoals catastroferen en stress de aanpassing aan pijn bemoeilijken. Omgekeerd is het dus mogelijk dat een positief construct zoals zelfcompassie de aanpassing aan pijn bevordert. Er is beperkt onderzoek naar gedaan (Costa, J., e.a., 2011). In die studie bleek dat binnen een groep patiënten met verschillende aandoeningen, de mate van zelfcompassie significant gecorreleerd was met de mate van acceptatie van pijn. Ondertussen is bekend dat zelfcompassie de depressie vermindert bij chronische pijn.
De auteurs deden een onderzoek naar de rol van zelfcompassie bij een groep obese deelnemers met langdurige musculoskeletale pijnen. De relatie pijn, emotie, pijn eigeneffectiviteit, catastroferen en beperkingen in activiteiten door pijn werd daarbij onderzocht.

Methode

Aan dit onderzoek deden 88 obese patiënten met chronische musculoskeletale pijn mee, die de volgende set van vragenlijsten invulden.

Meetinstrumenten:

• Zelfcompassie: Self-Compassion Scale (SCS: Neff, e.a., 2003) 26 items x subschalen.
• Pijn: VAS intensiteit en onplezierigheid.
• Psychologisch functioneren: Positive en Negative Affect Scale (PANAS: Watsen, e.a., 1988, 20-ietms).
• Pijn eigeneffectiviteit verwachtingen: Chronic Pain Self-efficacy Scale: Anderson, e.a., 1995).
• Catstroferen over pijn: Coping Strategies Questionnaire (subshcaal catastroferen, 2 items, Jensen, ea., 2003).
• Beperkingen in activiteiten door pijn: Pain Disability Index (PDI, Tait, e.a., 1990)
• Overgewicht: BMI.

Resultaten

Hiërarchische lineaire regressie analyse toonde dat zelfcompassie belangrijk en significant gecorreleerd is met negatief affect, positief affect, pijn catastroferen, en beperkingen in activiteiten door pijn. Er werd geen relatie gevonden tussen zelfcompassie en pijn intensiteit, pijn onplezierigheid, of pijn eigen effectiviteit verwachtingen.

Opmerking samenvatter

Het is prachtig te zien hoe het veld rond ‘pijn’ zich ontwikkelt. Constructen die 10 jaar geleden nog als ‘soft’ gezien werden zijn met succes hun bestaansrecht aan het claimen. Zelfcompassie is zo’n construct. Voor fysiotherapeuten is dit relevant. Het maakt de noodzaak duidelijk om de ‘humane’ vaardigheden vorm te geven binnen de behandeling. Patiëntenparticipatie, empowerment waren al binnen getreden, nu gaat ook de deur open voor acceptatie, aandachtigheid(mindfulness), en bijvoorbeeld zelfcompassie. Delen hiervan kunnen naast de biomedische poot door fysiotherapeuten en andere hulpverleners geïntegreerd worden binnen de behandeling. Gelukkig gebeurd dat ook al door een subgroep van fysiotherapeuten. Bevlogen en betrokken als ze zijn bij het wel en wee van de patiënt benaderen zij de patiënt niet alleen met biomedische deskundigheid maar ook met oprechte en diepgaande menselijkheid. Een leger van hulpverleners die zonder grootspraak elke dag een weldaad zijn voor hun patiënten.