Zowel te lang als te kort slapen is ongunstig voor eudaimonisch welzijn

Slapen heeft als belangrijke functie de kleine dagelijkse beschadigingen te repareren en, gezondheid en energie te herstellen. Slaapproblemen komen echter binnen de algemene populatie veel voor (13%-52% afhankelijk van het onderzoek). De slaap is op te vatten als een bron voor stressmanagement en zelfregulatie. Het voorkomt bijvoorbeeld bij chronische pijnpatiënten emotionele ontwrichting. Slaap zorgt bijvoorbeeld ook dat de cognitieve bronnen herstellen die nodig zijn om goed met stressvolle werk- of levenstaken om te gaan. Slaap herstelt de psychosociale balans, maar slaapproblemen ontwricht deze balans. Zo hebben mensen met slaapproblemen twee tot vier maal grotere kans op depressie. En weinig slapen verhoogt de kans op een angststoornis.
De relatie tussen slaapduur en gezondheid of functioneren is U-vormig. Als algemene regel kan men hanteren dat de optimale slaapduur voor goed psychosociaal functioneren tussen de 6 en 9 uur ligt. Zowel meer als minder slapen verhoogt de kans op ziekte en disfunctioneren.
Kortom, voldoende slaap zorgt dat men stress beter hanteert, kan werken naar belangrijke (levens)doelen en optimaal functioneert in interpersoonlijke relaties.
Er is echter meer onderzoek gedaan naar de negatieve gevolgen van suboptimale slaap dan naar de positieve gevolgen van optimale slaap. Het huidige vragenlijstonderzoek van de auteurs wil een accent leggen op de positieve effecten van optimale slaapduur. Ze kijken daarom naar eudaimonisch welzijn. Het gaat hierbij om psychologisch welzijn dat door zaken zoals zelfacceptatie, zinvolle levensdoelen, en bijvoorbeeld zelfgroei ontstaat. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld hedonistisch welzijn dat slechts gekenmerkt wordt door de aanwezigheid van gemak/genot en de afwezigheid van ongemak/pijn.

Methode
De onderzoekers ontvingen van 507 deelnemers de vragenlijst terug.
De gebruikte vragenlijsten waren:

Slaap duur: Personal health behavior Surey (Allgower, 2001), item ‘slaap duur’.
Psychologisch welzijn: Psychological Well-being Scale (Ryff, 1989, korte versie van Hauser, 1992/1993). Deze schaal meet eudaimonisch welzijn en bestaat uit de volgende zes subschalen: zelfacceptatie, positieve relaties met anderen, autonomie, omgevings’mastery’, levensdoelen hebben, en persoonlijke groei.
Depressie: Beck Depression Inventory (BDI: Beck, 1979).
Angst: State-Trait Anxiety Inventory. Trait Verion (STAI-T, Spielberger, 1970).

Resultaten
Mensen die een optimale slaapduur rapporteerden (6-8,5 uur) hadden meer eudaimonisch welzijn en minder angst en depressie. De verklaarde variantie was klein, maar significant.
Omdat depressie en welzijn aan elkaar gerelateerd zijn verwijderden de auteurs bij een nadere analyse de proefpersonen die tekenen van milde tot matige depressie hadden (BDI hoger dan 10). In essentie werden daarna in de analyse dezelfde resultaten gevonden.

Hamilton, N. A., Nelson, C.A., Stevens, N., Kitzman, H. (2007). “Sleep and psychological well-being.” Social Indicators Research 82: 147-163.

Peter van Burken

Peter van Burken

Psycholoog / ex-fysiotherapeut. Auteur van Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut en het boek Mindfulness en Fysiotherapie. Initiator en docent Psychfysio opleidingen.

Zin in een leuke en boeiende cursus?

Kijk dan hier voor inspiratie!

" 3000+ tevreden fysiotherapeuten gingen je voor. "

Nieuwsbrief

Elke twee weken 3 samenvattingen voor fysiotherapeuten. Gratis, al 17 jaar. 6000+ fysiotherapeuten gingen je voor.

Database met 1500+ artikelen

2025

De Mindful Fysiotherapeut

8 dagen. Start 1 september 2025. Prijs € 1395,-…

Vrouw doet pilates oefeningen en voorkomt daardoor rugpijn.

Fysiopilates opleiding

9 dagen. Start 9 september 2025. Prijs € 1695,-…

Dansante Fysiotherapie op basis van Laban/Bartenieff

8 dagen. Start 13 maart 2025. Prijs € 1395,-…

Acceptance and Commitment Therapy bij pijn

3 dagen. Start 30 mei 2025. Prijs € 495,-…

Motiverende gespreksvoering en oplossingsgericht coachen

3 dagen. Start 16 mei 2025. Prijs € 495,-…

Motorisch trainen bij musculoskeletale pijn – Extremiteiten –

4 dagen. Geannuleerd Gordon Browne geeft in Nederland twee…

kngf-logo-klein
keurmerk-fysiotherapie-logo-klein
crkbo_instelling_rgb