Jonge mannen zijn door gebrekkige psychologische bronnen vaker depressief bij chronische aandoening dan vrouwen

Een chronische aandoening is een bron van stress die een aanslag doet op het psychische welzijn van de patiënt. Depressie en depressieve verschijnselen zijn dan ook een bekend gevolg. Niet iedere chronische patiënt krijgt echter depressieve verschijnselen. Dit komt voor een deel door de bescherming die psychologische bronnen van iemand bieden, zoals zijn copingstijl en het hebben van sociale steun.
Van copingstijl is bekend dat chronisch zieken wat meer geneigd zijn tot een emotiegerichte copingstijl in plaats van een probleemgerichte copingstijl. Terwijl ook bekend is dat een probleemgerichte copingstijl doorgaans beter voor het welzijn is.
Een ander construct dat geassocieerd is met depressie is de beheersoriëntatie van de persoon (de locus of control). Iemand met een interne beheersoriëntatie heeft minder kans op een depressie. Ook bij chronische zieken is een interne beheersoriëntatie doorgaans geassocieerd met meer welzijn en minder depressie, deels omdat mensen met een interne beheersoriëntatie een actievere coping hebben en daardoor de problemen beter aanpakken.
Sociale steun is ook en belangrijke buffer tegen depressie en ander psychologisch on-welbevinden.

Wat de rol is van geslacht in het welzijn van de chronische zieke is nog onduidelijk. Sommige onderzoeken tonen dat vrouwen meer stress ervaren bij een chronische ziekte terwijl andere studies vinden dat mannen dit juist meer ervaren.
De huidige studie onderzoekt de bovenbeschreven relaties (geslacht, psychologische bronnen en depressie) bij een groep chronisch zieken:.

In deze studie werden jong volwassenen onderzocht. Het betrof 257 patiënten met een chronische aandoening (zoals migraine, astma en diabetes) en een gezonde controlegroep van 664 personen. De volgende variabelen werden gemeten:

• Depressie: korte versie van de Beck Depression Inventory (13 items).
• Psychologische bronnen:
• Copingstijl: checklist vergelijkbaar met bekende copinglijsten (13 items)die vier dimensies meet. Cognitiegerichte- of afleidinggerichte coping, Emotie gerichte coping, sociale steun mobiliseren, en probleemgerichte coping.
• Beheersoriëntatie werd gemeten met 5 items van de Rotter’s Internal-External Locus of Control Scale.
• Sociale steun: werd onderzocht met vragen naar partner, sociale netwerk, de tevredenheid hierover etc.

Resultaat

De chronisch zieke mannen waren meer depressief dan de gezonde controlegroep. Bij vrouwen was dat niet het geval.
Ook wat betreft psychologische bronnen was er alleen een verschil tussen de chronisch zieke mannen en de gezonde controlegroep. Bij vrouwen zag men dit niet.

• chronisch zieken mannen gebruiken vaker een emotiegerichte coping,
• hebben vaker een externe beheersoriëntatie
• waren minder vaak getrouwd of samenwonend.

Nadere analyse van de mannen toont dat de link tussen chronische ziekte en depressie mede veroorzaakt wordt door de mate waarin de emotiegerichte coping en een externe beheersoriëntatie aanwezig was. Actieve probleemgerichte coping bleek juist te beschermen tegen depressie.

Samenvattend

Jongvolwassen mannen met een chronische aandoening hebben meer kans op depressie dan vrouwen. Voor een deel wordt dit verklaard doordat de mannen meer emotiegerichte coping (passief) gebruiken dan probleemgerichte coping. Bovendien hebben ze vaker een externe beheersoriëntatie en minder sociale steun.
Als hulpverlener moeten we bij jong volwassen mannen met een chronische aandoening extra alert zijn op tekenen van depressie en de interventies richten op het verbeteren van de psychologische bronnen.