Wat zijn de factoren voor een goede patiënt-fysiotherapeut relatie?

Onderzoek toont aan dat factoren geassocieerd met de fysiotherapeut, de patiënt en de setting klinische uitkomsten beïnvloedt, naast de specifieke interventies die worden uitgevoerd. Patiënt-therapeut interactie is een voorbeeld van een niet-specifieke factor en fundamenteel voor het therapeutische proces. Overeenstemming tussen de therapeut en de patiënt over doelen, interventies en een positieve affectieve band tussen patiënt en therapeut hebben een relatie met verminderde pijn en beperkingen en een grotere tevredenheid over de behandeling. Naar deze relatie is al wel kwantitatief onderzoek gedaan in een algemene fysiotherapeutische setting, maar het doel van dit review was om de opvattingen van de fysiotherapeut en de patiënten te onderzoeken die de patiënt-therapeut-relatie beïnvloeden in een musculoskeletale setting.

Methode

Studies werden geïncludeerd als ze de meningen van de patiënt of fysiotherapeut met betrekking tot facilitatoren en barrières voor een positieve interactie analyseerden. Kwaliteit van de geïncludeerde studie werd bepaald door het gebruik van de CASP Qualitative Research Assessment Tool.

Resultaten

Er werden 13 artikelen geïncludeerd, waarin een totaal van 253 patiënten en 78 fysiotherapeuten werden geïnterviewd. Het coderen van de artikelen resulteerde in 12 codes die in vier subgroepen werden ondergebracht:

• Fysiotherapeut: interpersoonlijke en communicatieve vaardigheden.
• Fysiotherapeut: praktische vaardigheden.
• Individuele patiëntgerichte zorg.
• Organisatorische en omgevingsfactoren.

De bevindingen in alle beoordeelde artikelen bleken vergelijkbaar te zijn; er waren weinig verschillen tussen de onderzoeken.

Thema 1: Interpersoonlijke en communicatie skills van de fysiotherapeut:

Wat zowel therapeuten als patiënten als belangrijk bevonden in dit thema was het actief luisteren door de therapeut en de ruimte te geven aan de patiënten om hun verhaal te vertellen. Niet alleen luisteren, maar ook begrijpen wat de patiënt vertelde werd als belangrijk beoordeeld.
Empathie werd als andere significante factor genoemd en nodig om tot een positieve interactie te komen. Fysiotherapeuten vonden dat in de behandeling rekening gehouden moest worden met de pijn en het lijden wat de patiënt al had meegemaakt. Patiënten vonden het belangrijk dat de therapeut de pijn niet afdeed als iets onbelangrijks. Vriendelijkheid was een factor die vooral genoemd werd door patiënten om een positieve band op te bouwen. Zowel fysiotherapeuten als patiënten noemden gevoel voor humor hierin als belangrijk. Aanmoediging en motivatie hielpen de patiënten ervaren dat de therapeut oprecht interesse in ze had. Vertrouwen in de therapeut zorgde ervoor dat ze de therapeut respecteren en vertrouwen op hun oordeel. Teveel zelfvertrouwen van de therapeut leidde daarentegen tot een arrogante houding ten opzichte van de patiënt, aldus de patiënten. Non-verbale communicatie was een gepaste manier om de patiënt comfortabel te laten voelen. Fysiotherapeuten geloofden dat het erg belangrijk was om aandacht te besteden aan niet alleen wat de patiënt zegt, maar ook de manier waarop en het gedrag daar rondom.

Thema 2: Fysiotherapeut: praktische vaardigheden

Educatie was een belangrijk aspect voor de patiënten. De relatie werd positiever ervaren wanneer de therapeut simpele, duidelijke uitleg en voorlichting gaf. Ook hechtten de patiënten belang aan het weten en begrijpen van hun behandelplan. Voor de patiënten was het van vitaal belang dat de fysiotherapeut over excellente technische vaardigheden beschikt. Fysiotherapeuten vonden dit ook een belangrijk aspect.

Thema 3: Individuele patiëntgerichte zorg

Patiënten rapporteerden een sterkere band met de therapeut wanneer de therapie individueel op maat gemaakt was en specifiek gerelateerd was aan hun situatie. Het gevoel te hebben een van de velen te zijn die dezelfde behandeling kregen droeg niet bij aan een positieve interactie. Fysiotherapeuten meldden dat het belangrijk was de mening van de patiënt mee te nemen in de behandeling. Patiënten vonden het vervelend wanneer de therapeut hun voorkeuren en mogelijkheden negeerden bij het voorschrijven van oefeningen.

Thema 4: Organisatorische en omgevingsfactoren

Veel fysiotherapeuten beschreven dat het belangrijk was voldoende tijd te nemen voor de patiënten om hun probleem te omschrijven en het gevoel te geven dat er naar ze geluisterd werd. Patiënten waardeerden het wanneer ze de tijd kregen om hun verhaal te vertellen en er niet gehaast werd tijdens de afspraken. Flexibiliteit in de afspraken noemden de patiënten als een belangrijke factor voor tevredenheid.

Opmerkingen samenvatter

De bevindingen van dit onderzoek geven inzicht in wat patiënten belangrijk vinden voor een positieve interactie met de fysiotherapeut. Wat het gevolg hiervan is op de behandeluitkomsten is in dit onderzoek niet bekeken, maar uit eerdere onderzoeken blijkt een positieve relatie tussen patiënt en therapeut ook een positieve invloed te hebben op het effect van de behandeling, met name op therapietrouw.