Vroege isometrische krachttraining na rotatorcuffoperatie vermindert pijn en verbetert functie

Binnen de revalidatie na een operatief herstelde rotatorcuff ruptuur zijn gecontroleerde en geleidelijke opvoering van de belasting van bewegingen voorwaarde voor optimale genezing van de pees. De timing van het gaan belasten van de schouder is een punt van discussie. Actieve oefeningen aan het begin van de proliferatiefase en voortzetting in de remodelleringsfase zijn belangrijk voor de mechanische functie van de rotatorcuff, met name voor de stabiliserende rol van de rotatorcuff. Een andere optie is om eerder in de revalidatie te starten met actieve dynamische bewegingen, maar deze bewegingen herstellen mogelijk niet de spiersynergie. Een vroege isometrische activatie herstelt mogelijk sneller de schouderfunctie. In dit onderzoek doen de auteurs een pilotstudie om hier een trainingsprotocol voor op te stellen en te kijken wat de uitkomsten zijn van vroege isometrische activatie van de rotatorcuff, voornamelijk van de m. suprasinatus. Deze resultaten werden vergeleken met een reguliere passieve aanpak voor patiënten na een volledige rotatorcuff ruptuur.

Methode

Patiënten die een artroscopische hersteloperatie hadden ondergaan van de supraspinatuspees werden uitgenodigd voor het onderzoek. Het moest een volledige (full thickness) ruptuur zijn. Deelnemers moesten tussen 18 en 70 jaar oud zijn en in de drie maanden voor de operatie mochten ze niet onder behandeling zijn geweest van een fysiotherapeut. Mensen met eerdere schouderoperaties of andere ziektebeelden die invloed kunnen hebben op de schouderfunctie werden geëxcludeerd. De deelnemers werden gerandomiseerd ingedeeld in een van de twee trainingsgroepen: de actieve groep of de passieve groep. Metingen werden gedaan voor de operatie en na 6, 12 en 24 weken, alleen de meting van de maximale kracht van de exorotatoren werd niet na 6 weken gedaan omdat op dat moment maximale belasting nog niet is geïndiceerd.

Behandeling

De trainingsprotocollen waren voor deelnemers in beide groepen de eerste 6 dagen hetzelfde: passieve elevatie en abductie tot 45°. Daarna moest iedereen gedurende 6 weken een sling dragen. Het belangrijkste verschil daarna was de isometrische activatie van de rotatorcuff in week 2 tot 6 na de operatie. In deze periode kreeg de actieve groep isometrische krachtoefeningen om de rotatorcuff te activeren en het gewricht te stabiliseren, maar zonder dat pijnklachten ontstonden.
Na deze 6 weken was dynamische activatie van de rotatorcuff en spierversterking van de schoudergordel prioriteit in beide groepen. In totaal hadden de deelnemers 20 sessies in 12 weken na de operatie en kregen ze instructies om 5 keer per week huiswerkoefeningen te doen.

Uitkomstmaten

Schouderfunctie werd gemeten met de Constant-Murley score. Deze score bestaat uit 4 domeinen: pijn, ADL, mobiliteit en kracht. De Disabilities of Arm, Shoulder and Hand score (DASH) werd gebruikt voor zelfrapportage over symptomen en functie van de bovenste extremiteit. Range of motion werd gemeten met een goniometer voor flexie, abductie, endorotatie en exorotatie. Patiënten scoorden hun pijn op een VAS schaal van 0 tot 100. De spierkracht werd gemeten met een dynamometer.

Resultaten

Er waren 29 patiënten die de volledige studieperiode volbracht hebben. Pre-operatief waren er geen verschillen tussen de groepen. Postoperatief hadden de deelnemers in de postoperatieve groep een significant lagere maximale pijn vergeleken met de passieve groep in de eerste 6 weken en ook 6 maanden na de operatie. Ook de gemiddelde pijn was na 6 weken significant en klinisch relevant lager in de actieve groep; in de actieve groep daalde de VAS-score met 28 mm, in de passieve groep met 11 mm.  Op de Constant-Murley score hadden beide groepen 6 weken na de operatie een verbeterde functie ten opzichte van voor de operatie. Hoewel het verschil tussen de actieve en passieve groep hier significant was (in het voordeel van de actieve groep), was dit verschil te klein om klinisch relevant te zijn. Bij de andere meetmomenten was de score in de actieve groep wel klinisch relevent groter, met het grootste verschil na 12 weken.
Na 6 en 12 weken was er op de DASH-score geen significant verschil tussen de groepen, maar na 6 maanden behaalden de mensen in de actieve groep een substantieel betere score op de DASH. Tijdens de studieperiode waren er geen verschillen in ROM en in kracht van de exorotatoren, maar wel op de kracht van de endorotatoren bij het meetpunt op 12 weken.

Conclusie en opmerkingen

Vroege isometrische krachttraining na operatief herstel van een rotatorcuffruptuur heeft niet direct voordelen op de bewegingsuitslag en spierkracht, maar wel op pijn en functie. De mensen die in de 2^e week na de operatie startten met isometrische oefeningen scoorden significant beter op VAS, DASH en Constant Murley, zonder dat er negatieve bijeffecten optraden. De onderzoekers verklaren dit verschil doordat de lage belasting en hoge mate van herhalingen zich direct richt op het regeneratieve herstel en zo leidt tot goede mechanische eigenschappen van de pees.