Verbeteren gezondheidsgedrag begint met aanpak stressklachten

Ongeveer 93% van de mensen in de VS vertoont risicovol gezondheidsgedrag. Roken, een ongezond eetpatroon, te weinig beweging en het gebruik van alcohol zijn de grootste oorzaken van vroegtijdig overlijden. Interventies die hierop inspelen zouden veel voordelen met zich meebrengen. Er komt steeds meer aandacht voor deze preventieve zorg. Interventies als Motivational Interviewing (MI) en cognitieve gedragstherapie blijken hierin succesvol te zijn. Recent wordt er ook meer aandacht besteed aan de interactie tussen verschillend risicovol gedrag; als mensen bereid zijn één aspect aan te passen, leidt dat dan ook tot verbeteringen op andere gedragingen? Een aantal onderzoeken hebben dit verband aan kunnen tonen. Hierdoor rijst de vraag of er een onderliggend mechanisme is, of dat er een factor is waardoor meerdere gedragingen ineens kunnen worden aangepakt.
Stress zou zo’n onderliggende factor kunnen zijn. Veelvuldig is aangetoond dat stress leidt tot slechtere keuzes op het gebied van gezondheid; mensen die stress ervaren roken meer, drinken meer, hebben een ongezonder eetpatroon en bewegen te weinig. In dit artikel wordt onderzocht hoe de interactie tussen stress en gezondheidsgedrag verloopt bij werknemers, en of er bepaalde gedragingen zijn die meer of minder worden uitgevoerd onder de invloed van stress.

Methode

Bij bijna 1400 mensen van een onderzoekscentrum werd het gezondheidsgedrag in kaart gebracht. Het risico op 6 gezondheidsgedragingen werd in kaart gebracht. Mensen werden volgens de gehanteerde definities en criteria in ‘risicovol’ ingedeeld als er nog geen intentie tot actie was om eventuele ongezonde leefpatronen te veranderen. Bij de baselinemeting was viel 23% in de risicogroep voor te hoog alcoholgebruik, 9,7% voor roken, 84,6% voor een ongezond eetpatroon, 71,1% voor te weinig beweging, 28,2% voor depressie en 35,7% voor een te hoog stressniveau.
Deelnemers werden ingedeeld in 3 groepen. Groep 1 kreeg alleen een risico inventarisatie, groep 2 daarbij telefonische MI coachings sessies, groep 3 kreeg een risico inventarisatie en online feedback. Deze studie richtte zich niet zozeer op het effect van de verschillende behandelingen, als wel op de geobserveerde gedragsveranderingen tussen de start van het project en 6 maanden later.

Resultaten

Mensen die geen goede copingstijl hadden voor stress, vertoonden significant meer risicovol gezondheidsgedrag dan mensen die effectief met stress om kunnen gaan. Dit was ook te zien tijdens de interventie; mensen die goed leerden met hun stress om te gaan, verbeterden in die 6 maanden hun gezondheidsgedrag. Bij specifiekere analyses bleek dat dit met name (significante relatie) ging om voeding, beweging en depressieve klachten. Vooral het verband met voeding en beweging was sterk. Er was geen significant verband tussen stress en roken/alcohol.

Opmerkingen samenvatter

Dit onderzoek laat een verband zien tussen stress en gezondheidsgedrag. Dat er geen relatie werd gevonden tussen stress en roken/alcohol zou volgens de auteurs kunnen zijn omdat de criteria voor roken en alcoholgebruik erg strak waren gesteld. Wellicht was er wel een verschil in rook- of drinkgedrag waargenomen als de criteria wat meer genuanceerd waren gesteld. Bijvoorbeeld bij roken, werd gesteld of mensen dat wel of niet deden. Hierbij is niet gekeken naar de frequentie van het roken. Meer onderzoek op dit gebied is nodig, maar wat wel geconcludeerd kan worden is dat wanneer iemand het gezondheidsgedrag wil verbeteren, met name op het gebied van voeding en beweging, het van belang is te richten op het omgaan met stressklachten.