Rompoefeningen zinvol bij femoroacetabulaire impingement

Bij het femoroacetabulaire impingement (FAI) is er contact tussen de proximale femur en het acetabulum. Herhaaldelijke inklemming tussen het caput femoris en het anteriore superiore deel van het labrum kan leiden tot heuppijn, schade aan het labrum en uiteindelijk osteoartritis. Femoroacetabulaire impingement kent een CAM- en Pincer-variant; bij CAM is er een botuitsteeksel aanwezig op het femur, bij Pincer op het acetabulum. Femoroacetabulaire impingement kan operatief en conservatief behandeld worden. Voor operatieve behandeling is maar beperkte evidentie. Conservatieve behandeling bestaat uit scholing van de patiënt, aanpassen van sport en activiteiten en fysiotherapie. Het doel van dit onderzoek is om het effect van rompoefeningen op range of motion (ROM) van de heup, heupspierkracht en patient-reported outcome (PRO) te onderzoeken bij vrouwen met symptomatische femoroacetabulaire impingement.

Methode

Er zijn 24 vrouwen met unilaterale, symptomatische femoroacetabulair impingement geïncludeerd, waarbij ze voldeden aan de volgende inclusiecriteria; vrouw, tussen 15-55 jaar, femoroacetabulaire impingement aangetoond met lichamelijk- en beeldvormend onderzoek, liespijn langer dan 3 maanden, beperkte heupmobiliteit (flexie <105 graden en/of endorotatie <20 graden in flexie) en een positieve anteriore impingement test. Deze test wordt uitgevoerd in rugligging, waarbij endorotatie en adductie worden gemaakt in een 90 graden geflecteerde heup. De test is positief als er sprake is van pijn en beperkte ROM. Exclusiecriteria waren bilaterale symptomen, voorgeschiedenis met heupchirurgie, heupdysplasie, Perthes en aanwezigheid van significante osteoartritis van de heup.

De deelnemers zijn willekeurig in twee groepen verdeeld; een groep waarbij er gericht werd op training van de romp (bekkenbodemtraining met romptraining) en een controle groep (bekkenbodemtraining). De behandeling voor alle deelnemers bestond uit het scholen van de patiënt, waaronder ook aanpassing van het activiteitenniveau. De beide groepen ondergingen eenzelfde spierkrachttraining van de bil- en bekkenbodem; 3×15 herhalingen heupabductie in laterale positie, 3×20 herhalingen maken van de heupbrug in rugligging en 2×10 herhalingen van anteroposteriore beweging van het bekken met 5 seconden vasthouden. Patiënten in de onderzoekgroep kregen deden twee aanvullende oefeningen: 5×30 seconden planken en 3×20 herhalingen per zijde van de ‘Superman’-oefening (handen-knieën zit, waarbij arm en contralaterale been wordt uitgestrekt). De patiënten in de romptrainingsgroep ondergingen het gehele protocol, de controlegroep alleen de heup- en bekkenoefeningen. De trainingen werden dagelijks uitgevoerd, gedurende 8 weken.

Resultaten en discussie

Er hebben 20 vrouwen deelgenomen, met een gemiddelde leeftijd van 45 jaar (29-55 jaar). Er waren twee vrouwen met een combineerde Femoroacetabulaire impingement, 17 waarbij er één soort FAI aanwezig was en één vrouw met een geïsoleerde Pincer femoroacetabulaire impingement. Er waren bij aanvang geen significante verschillen tussen de twee groepen.

Het lichamelijk onderzoek toonde aan dat er een significante verbetering was in de heupflexie ROM bij de romptrainingsgroep. In de overige richtingen was er geen verschil tussen de twee groepen. De heupflexie kracht verbeterde in beide groepen significant na 8 weken. Na de interventieperiode waren 4 deelnemers van de controlegroep en 7 deelnemers van de romptrainingsgroep in staat om terug te keren op hetzelfde participatieniveau, zonder pijn. De andere 9 deelnemers konden niet op het oude niveau terugkeren vanwege pijnklachten.

De resultaten tonen aan dat de toevoeging van oefeningen voor de romp van waarde is bij vrouwen met femoroacetabulaire impingement. Er zijn vele varianten van oefeningen voor de romp. De transversus abdominus is veelvuldig onderzocht en in dit onderzocht wordt aanbevolen om daarom de plank- en supermanoefening uit te voeren. Het maken van een zijwaartse plank zou ook effectief zijn, maar kan beperkt worden in de uitvoering als gevolg van ervaren pijnklachten. Daarom is deze oefening niet onderzocht. De verbetering van de heupflexie ROM wordt toegeschreven aan het verbeterd functioneren van de rompmusculatuur, waardoor de aansturing van de extremiteiten verbeterd en dus ook de ROM toeneemt. Er is geen overtuigend bewijs dat conservatieve behandeling de voorkeur geniet boven operatieve behandeling bij femoroacetabulaire impingement.

Conclusie

De beperkingen van deze studie zijn de grootte van de onderzoeksgroep en dat het alleen bij vrouwen onderzocht is. Daardoor zijn de resultaten maar in beperkte mate te generaliseren. Concluderend kunnen we zeggen op basis van dit onderzoek dat het toevoegen van rompoefeningen aan een standaard heuprevalidatieprogramma, effectief is bij vrouwen met femoroacetabulaire impingement.

Bron: Aoyama, M., Ohnishi, Y., Utsunomiya, H., Kanezaki, S., Takeuchi, H., Watanuki, M., … Uchida, S. (2019). A Prospective, Randomized, Controlled Trial Comparing Conservative Treatment With Trunk Stabilization Exercise to Standard Hip Muscle Exercise for Treating Femoroacetabular Impingement. Clinical Journal of Sport Medicine, 29(4), 267–275. https://doi.org/10.1097/jsm.0000000000000516

Foto bij artikel door Kinga/ Shutterstock