Globale Posturale training effectief bij chronische nekklachten

Dat er een relatie is tussen nekpijn en houding is elke fysiotherapeut bekend. Hoe deze relatie exact in elkaar zit is echter wetenschappelijk nog niet volledig duidelijk. De houding van de cervicale wervelkolom lijkt de activiteit van de dorsale nekmusculatuur te beïnvloeden en de voorwaartse buiging bij thoracale kyfose beïnvloedt indirect de cervicale flexie en rotatie. Langdurig computerwerk veranderen de nekhouding, de scapulaire positionering en de activiteit van de m. trapezius pars decendens. Ergonomisch advies op de werkplek, waardoor een verbetering van de houding optreedt, blijkt effectief te zijn bij de behandeling van nekklachten. Ook manuele therapie wordt vaak met succes ingezet om de klachten te verminderen.
Een alternatief voor deze therapieën is global postural re-education (GPR), ontwikkeld door de fransman Philippe Souchard. Het centrale concept bij deze training is dat de houdingsspieren met elkaar samenwerken als spier-ketens gelokaliseerd rondom de wervelkolom. Specifieke klinische beelden worden veroorzaakt door een verkortingen van een spierketen. Global postural re-education heeft als doel de spieren die in verkorte toestand zijn op de rekken en te verlengen door aanhoudende actieve houdingen  aan te nemen en contractie van de antagonisten te stimuleren.
Een GPR interventie bestaat uit acht verschillende houdingen die te verdelen zijn in twee groepen: houdingen met heupflexie beïnvloeden de posterieure keten en houdingen in heupextensie de anterieure keten.
Deze studie vergelijkt de effectiviteit van GPR en een manuele therapie bestaande uit rekken, passieve mobilisatie en actieve nekoefeningen bij volwassenen met aspecifieke chronische nekpijn.

Methode

Dit RCT richtte zicht vooral op pijn en beperkingen en had als secundaire uitkomstmaat bewegingsangst en cervicale bewegingsuitslag. Mensen werden geïncludeerd als ze minstens drie maanden aspecifieke nekklachten hadden en tussen 18 en 80 jaar waren en in de 6 maanden voor het onderzoek geen therapie hadden gehad. De mensen werden gerandomiseerd in de twee groepen; global postural re-education of manuele therapie (MT). Beide interventies bestonden uit 9 sessies, 1 uur per week met 1 op 1 supervisie met een frequentie van 1 of 2 keer per week, afhankelijk van de patiënt. Naast de behandelingen kregen de deelnemers huiswerkoefeningen mee om twee keer per week gedurende 15 minuten te doen.
In de global postural re-education-groep werden twee liggende houdingen gebruikt: ruglig met extensie van het been waarbij de anterieure spierketen progressief gerekt wordt en ruglig met heupflexie, waarbij de posterieure spierketen wordt gerekt. Iedere houding werd gedurende 20 minuten vastgehouden! Vervolgens werden de deelnemers geïnstrueerd om hun houding in stand te corrigeren en cervicale bewegingen uit te voeren.
De MT behandeling bestond uit een combinatie van verschillende technieken. Axiale cervicale tractie en mobilisatie van de spierfascie werd uitgevoerd gedurende 30 minuten. Vervolgens voerde de therapeut passieve mobilisatie uit op de cervicale wervelkolom. Als afsluiting kregen de deelnemers een massage van nek en schouder gedurende 15 minuten.

Uitkomstmaten werden verzameld bij baseline, aan het eind van de behandeling en na zes maanden. Pijn werd gemeten op een VAS-schaal. Beperkingen werden gemeten met de Neck Disability Index (NDI). De secundaire uitkomstmaten waren kinesiofobie, waargenomen effect van de behandeling en cervicale ROM. Kinesiofobie werd gemeten met de Tampa Scale of Kinesiophobia (TSK), het waargenomen effect met de Global Perceived Effect Questionnaire (GPE), patiënt-tevredenheid met de Physical Therapy Patient Satisfaction Questionnaire (PTPSQ-I). Cervicale ROM werd gemeten met een inclinometer.

Resultaten

89 mensen (44 GPR en 45 MT) namen deel aan het onderzoek. Van 87 mensen (43 GPR en 44 MT) kon ook de follow-up meting worden gedaan. Bij baseline waren er geen verschillen tussen de groepen. In beide groepen was de ROM licht verminderd ten opzichte van referentiewaarden. Na de behandeling was er een significant matig tot groot beter resultaat in de GPR groep op pijn, flexie, extensie en lateroflexie vergeleken met de MT-groep. Bij follow-up na zes maanden was de ROM weer wat afgenomen, maar nog steeds significant groter in de GPR-groep. Na zes maanden was er geen significant verschil meer op de VAS, maar wel een significant matig tot groot verschil op de NDI en TSK.

Opmerkingen samenvatter

Uit deze studie blijkt dat global postural re-education (GPR) effectiever is dan manuele therapie in het verminderen van pijn direct na de behandeling en op mobiliteit en beperkingen na zes maanden. Volgens de auteurs kan dit komen omdat de GPR de hele keten wordt aangepakt en bij de MT behandeling meer lokaal werd gewerkt. Fysiotherapeuten zouden bij nekklachten moeten overwegen om de houding van de hele wervelkolom, inclusief het bekken, te corrigeren om het gewenste resultaat te bereiken. Opvallend was dat elke rekhouding 20 minuten werd aangehouden.