Gezond eetpatroon verkleint kans op fysieke beperkingen

Optimaal fysiek functioneren speelt een sleutelrol bij het gezond ouder worden, met name voor mobiliteit en onafhankelijkheid. Het is dus van belang om vast te stellen welke factoren een afname in het fysiek functioneren kunnen voorkomen of vertragen.
De Alternative Healthy Eating Index (AhEI) brengt de voedingsmiddelen en nutriënten in kaart die voorspellend zijn voor het risico op chronische ziektes. Uit onderzoek blijkt dat het goed volgen van de AHEI geassocieerd met betere lipide- en ontstekingswaarden en een verminderd risico op vasculaire aandoeningen. Deze factoren staan in verband met fysiek functioneren, evenals bepaalde micronutriënten. Het voedingspatroon lijkt dus een belangrijke rol te spelen bij de preventie van beperkingen in fysiek functioneren. Dat maakt gezondheidseducatie rond voeding een relevant thema binnen de fysiotherapie. Deze relatie is nog niet duidelijk onderzocht volgens de auteurs. In dit onderzoek bekijken zij de associatie tussen de AHEI en beperkingen in fysiek functioneren in een 18 jaar follow up.

Methode

De onderzoekers gebruikten gegevens van 54.762 deelnemers aan een eerdere studie, de Nurses Health Study. De studie begon in 1976, toen vrouwelijke verpleegkundigen tussen 30 en 55 jaar vragenlijsten moesten invullen over hun gezondheid en leefstijl. Iedere twee jaar kregen zij diezelfde vragenlijsten en van meer dan 90% van de verpleegkundigen zijn de data uit de follow-up beschikbaar. De FFQ werd in 1980 toegevoegd en vervolgens iedere 4 jaar afgenomen. Vanaf 1992 vulden de deelnemers ook de SF-36 in. Op de FFQ rapporteren de deelnemers de gemiddelde frequentie van voedselconsumptie gedurende het jaar ervoor.

De AHEI bestaat uit 11 componenten:

• 6 waarvoor een hogere inname beter is (groente, fruit, volle granen, noten en peulvruchten, lange keten omega-3 vetzuren en PUFA’s
• 1 component waarvoor matige inname beter is (alcohol)
• 4 componenten waarvoor een lagere inname beter is (frisdrank en vruchtensappen, rood en bewerkt vlees, transvetten en zout).

Iedere component krijgt een score (0 is slechts, 10 is best). Deze waardes waren gebaseerd op de huidige voedings richtlijnen en de wetenschappelijke literatuur ten aanzien van het risico op chronische ziektes.
Fysiek functioneren werd gemeten met de physical function score (PFS) van de SF-36. Het bevat 10 vragen over fysieke beperkingen bij verschillende ADL-activiteiten.
Ook andere gegevens zoals roken, beweging, opleidingsniveau etc werden meegenomen in dit onderzoek.

Resultaten

Er werden 54.762 vrouwen geïncludeerd die zowel de FFQ als de SF-36 ingevuld hadden gedurende de hele studieperiode. Vrouwen die in de hoogste categorie op de AHEI vielen (dus het gezondst aten), hadden een kleinere kans op problemen met fysiek functioneren, dan de vrouwen die in de laagste categorie vielen. Een grotere inname van groente en fruit, matige inname van alcohol, minder gebruik van frisdranken, transvetten en natrium hadden een significante associatie met een gematigd lager risico op fysieke problemen. Deze resultaten bleven in stand na het corrigeren voor roken, beweging en opleidingsniveau.
Bij het analyseren van de verschillende componenten van de AHEI, viel op dat er matige associaties waren tussen iedere individuele voedingscomponent en fysiek functioneren, wat suggereert dat het totale eetpatroon belangrijker is dan één bepaalde component. Alleen de inname van natrium vergrootte wel op zichzelf staand het risico op fysieke beperkingen. Wat betreft laag risico op het ontwikkelen van fysieke bepekringen werd de sterkste relatie gevonden voor sinaasappels, sinaasappelsap, appels en peren, sla en walnoten voor mensen die dit in regelmatig aten (2 porties per dag) vergeleken met de mensen die dit 1x per maand aten.

Opmerkingen samenvatter

Dit onderzoek laat zien dat een gezond eetpatroon (volgens de AHEI) de kans op fysieke beperkingen later in het leven verkleint. Het totale eetpatroon bleek hierbij meer van belang dan het meer of minder consumeren van één bepaald voedingsmiddel. Deze relatie bleef in stand na het corrigeren voor allerlei andere leefstijlfactoren. De auteurs concluderen dat een gezond voedingspatroon belangrijk is voor goed fysiek functioneren op latere leeftijd en dat vroeg inspelen op het voedingspatroon de kans op fysieke problemen later in het leven kan verkleinen. Eenvoudige voedingsvoorlichting binnen de fysiotherapie is een belangrijk thema om het risico op chronische klachten te verminderen.