Centrale sensitisatie bij chronische schouderklachten

Ongeveer de helft van de mensen die schouderklachten hebben is na een jaar nog niet volledig hersteld. Mogelijk speelt sensitisatie van het centrale zenuwstelsel bij een deel van deze mensen een rol. Bij sensitisatie leiden onschadelijke of lichte prikkels tot een excessieve perceptie van pijn, door een toename in reactie van neuronen en circuits in het nociceptieve system. Continue nociceptieve input resulteert uiteindelijk in ongunstige neuronale plasticiteit van het perifere en centrale zenuwsstelsel.
Sensitiviteit van het weefsel kan tot aanpassingen in het aangedane gebied leiden (primaire hyperalgesie), maar ook in het omringende, onbeschadigde weefsel (secundaire hyperalgesie). Vooral dit laatste is indicatief voor centrale hypersensitiviteit. Bij meerdere patiëntengroepen met chronische pijn (waaronder fibromyalgie, carpaal tunnel syndroom en artrose) wordt dit proces gezien. Bij chronische schouderpijn is het nog niet bekend of centrale sensitisatie een rol speelt. Schouderpijn is een complex probleem; er zijn veel onderliggende factoren die mee kunnen spelen, waardoor de exacte pathologie niet altijd duidelijk is. Het kan een musculoskeletaal probleem zijn, maar schouderpijn komt ook vaak voor na een CVA. Centrale sensitisatie zou kunnen verklaren waarom sommige mensen niet goed reageren op reguliere behandelingen.

In dit review onderzoeken de auteurs of er in de literatuur bewijs is voor een abnormaal pijn proces bij mensen met schouderpijn van musculoskeletale of neurologische oorsprong.

Methode

In dit review werden artikelen geïncludeerd die tekenen van centrale sensitisatie evalueerden als onderdeel van de pijnklachten bij volwassenen met schouderpijn. Methodologische kwaliteit werd vastgesteld door middel van verschillende vragenlijsten, afhankelijk van het design van de studie:

• Case-control studies: Dutch Cochrane Checklist
• Cross-sectionele studies: Dutch Cochrane Checklist, waarbij de vragen over vergelijkbaarheid van de groepen en blindering werden overgeslagen
• Randomized Controlled Trials (RCT’s): PEDro scale

De kwaliteit van het bewijs werd gescoord met de Grades of Recommendation, Assessment,  Development, and Evaluation schaal (GRADE; Balshem 2011).

Resultaten

Achttien artikelen werden geschikt gevonden voor inclusie. Vijftien waren observationele studies (9 case-control, 3 cohort, 3 cross-sectioneel) en drie RCT’s. De observationele studies werden gescoord als laag bewijs volgens de GRADE schaal. Eén RCT was van hoge kwaliteit, de andere twee waren vanwege een slechte score op de PEDro-schaal van matige kwaliteit. De meeste studie includeerden patiënten met chronische schouderpijn. Eén studie had ook mensen in de acute fases en vier studies benoemden niet de exacte duur van de schouderpijn. Dertien studies hadden deelnemers met musculoskeletale schouderpijn, vijf studies bekeken mensen met hemiplegische schouderpijn.
De meeste gebruikte methodes om de mate van sensitisatie vast te stellen waren de pressure pain treshold test (PPT) en de kwantitatieve sensorische test (quantitative sensory testing, QST). Met deze testen kan de drempelwaarde voor pijn wordt vastgesteld. De QST toonde hyperalgesie aan voor een verlaagde pijndrempel in de musculoskeletale groep. De bevindingen waren inconsistent bij de groep met hemiplegie. Geconditioneerde pijnmodulatie (een vorm van pijnmodulatie vanuit het brein) was verminderd bij mensen met musculoskeletale schouderklachten, maar functioneerde normaal bij mensen met hemiplegische schouderpijn.

Opmerkingen samenvatter

Dit review geeft aanwijzingen dat met name bij mensen met musculoskeletale schouderklachten er sprake van centrale sensitisatie kan zijn. Bij mensen met hemiplegische schouderklachten lijkt dit minder of niet aan de orde, wat impliceert dat deze klachten een andere oorzaak hebben. De mate van bewijs is laag, vanwege de designs van de studie en methodologische tekortkomingen. Als deze bevindingen waar zijn zal een puur lokale mechanische benadering van schouderklachten weliswaar belangrijk blijven, maar tegelijkertijd ook onvoldoende. De lokale benadering moet aangevuld worden met meer systemische benaderingen. Zie bijvoorbeeld Benadering van chronische lage rugpijn met centrale sensitisatie.