Acute pijn zorgt voor trek in zoetigheid

Obesitas en daaraan gerelateerde gezondheidsproblemen zijn een wereldwijd probleem. Van zoet smakende producten is bekend dat het een pijndempende werking kan hebben, zowel voor fysieke pijn als voor sociale pijn (ontstaan door problemen in relaties met mensen). Daardoor kunnen mensen meer suikerrijke producten gaan eten wanneer ze pijn ervaren. Als mensen chronisch of bijna dagelijks pijn ervaren, kan de consumptie van zoete voedingswaren -die vaak een grote hoeveelheid toegevoegde suikers bevatten- een serieus gezondheids- en economisch probleem worden.
Een van de problemen bij het hebben van pijn is dat het eerder leidt tot impulsbeslissingen dan tot rationeel gedrag. Het kiezen voor ongezonde voeding en een ongezonde leefstijl maakt hier deel van uit. Net als bij sociale pijn zijn er aanwijzingen dat chronische en acute fysieke pijn leidt tot een voorkeur voor directe behoefte bevrediging. Excessieve consumptie van zoet en suikerrijk eten kan worden beschouwd als impulsief gedrag met grote gevolgen voor de gezondheid.
Waardoor het komt dat mensen andere beslissingen nemen over voeding onder invloed van pijn, kan te maken hebben met de waarde die mensen hechten aan zoete producten. Er zijn aanwijzingen dat de consumptie van suikerrijke producten de pijntolerantie vergroot via endogene opioïde productie in de hersenen. Dit verband tussen het eten van zoetigheid en de vermindering van pijn, kan ervoor zorgen dat de trek in suiker toeneemt bij acute fysieke pijn.
In deze studie bekijken de onderzoekers het effect van acute fysieke pijn op het eetgedrag en in het bijzonder het eten van zoete producten.

Methode en resultaten experiment 1

Gezonde studenten werden gevraagd mee te doen met het onderzoek. Aan experiment 1 deden 70 studenten mee van gemiddeld 18 jaar. Zij werden ingedeeld in twee groepen; de ene groep moest hun niet-dominante hand twee minuten in water op kamertemperatuur houden, de andere groep moest hetzelfde doen in ijskoud water. Direct hierna scoorden ze hun pijnniveau op een numerieke pijnscore schaal van 0 (geen pijn) tot 10 (ergst denkbare pijn) en op de Wong-Baker FACES schaal, waarbij de score van 0 tot 5 loopt. Direct daarna werd ze verteld dat ze even moesten wachten op de volgende test en stond er cheesecake klaar waarvan ze zoveel van mochten eten als ze wilden. De deelnemers waren zich er niet van bewust dat dit deel uitmaakte van de test en zaten zes minuten in de ruimte met de cheesecake. Voor en na de wachttijd werd het gewicht van de cheesecake gemeten en de deelnemers werden gefilmd om het aantal happen dat ze hadden genomen te kunnen tellen. Aan het eind van de test scoorden de deelnemers hoe gemotiveerd ze waren om de cheesecake niet te eten en of ze dachten dat het eten bij de test hoorde.
Uit dit experiment bleek dat de deelnemers in de groep ijskoud water (de pijn-groep) significant meer cheesecake at na de test dan participanten in de controlegroep. Ze namen ook significant meer happen. Hieruit blijkt dat mensen na het voelen van pijn geneigd zijn meer te eten.

Methode en resultaten experiment 2

In het tweede experiment keken de onderzoekers of mensen specifiek meer trek in zoetigheid hadden na pijn, of omdat het om het eten zelf ging. Daarnaast probeerden de onderzoekers te achterhalen of het eten kwam omdat het de stemming verbeterde (van meer eten ga je je beter voelen) of omdat er een gebrek aan zelfcontrole was. In dit experiment moesten de deelnemers een vragenlijst invullen over emotie-eten (Emotional Eating Scale ) en werd een vragenlijsten afgenomen om de mate van zelfcontrole als eigenschap vast te stellen (Brief Self-Control Scale en de Ten Item Personality Inventory (TIPI)).
Aan dit experiment deden 159 studenten mee. Zij werden verdeeld in drie groepen: koud water, warm water en een uitputtingstaak door twee minuten lang een knijphalter ingedrukt te moeten houden. Na deze tests scoorden de studenten ook hun pijn op beide schalen. De deelnemers in de koud-water-groep rapporteerde de meeste pijn, daarna de uitputtingsgroep en de warm water groep rapporteerde geen pijn. Na die test werd de deelnemers gevraagd om twee producten te scoren op kwaliteit; Skittles (zoet) en rozijnen (minder zoet). Ze mochten zoveel eten als ze wilden. Ook hier kregen ze zes minuten de tijd.
De deelnemers uit de koud-water-groep  aten meer Skittles dan de mensen uit de andere twee groepen. Bij rozijnen was dit verschil er niet. Zelfgerapporteerde neiging tot emotie-eten bleek geen relatie te hebben met de mate van consumptie. De mate van zelfcontrole was wel matig voorspellend; mensen met minder zelfcontrole aten meer zoetigheid.

Conclusie en opmerkingen

Dit onderzoek laat zien dat mensen met acute pijn meer zoet eten consumeren dan mensen die geen pijn hebben, en dat de zoete smaak hier belangrijk in is. De oorzaak hiervan lijkt te zijn dat fysieke pijn het maken van rationele keuzes ondermijnt. Vooral bij mensen met minder zelfcontrole (als karaktereigenschap) lijkt fysieke pijn te leiden tot een hogere consumptie van zoete producten.
Deze uitkomsten kunnen belangrijke implicaties hebben voor fysiotherapeuten, aangezien veel patiënten op dagelijkse basis pijn hebben en dat veel patiënten met chronische pijn regelmatig periodes van acute pijn hebben. Inzicht geven in dit verband, kan patiënten al helpen het patroon te herkennen en te doorbreken.