Somatisatie en weinig beslissingsruimte op het werk voorspelt wie met nek-armpijn thuisblijft

Nekpijn en pijnklachten aan de bovenste extremiteit zijn volgens de auteurs van dit artikel een belangrijke reden tot ziekte verzuim. In negen Nederlandse industriële bedrijven blijkt dat 22% van degene met nek- of bovenste extremiteit pijnen ziekteverzuim nemen. Werkstress lijkt mede te bepalen of men met nekpijn al dan niet ziekteverzuim neemt. Omdat de studies die gedaan zijn naar ziekteverzuim vaak maar een beperkt aantal factoren meten en vaak niet prospectief van aard zijn deden de auteurs hier een onderzoek naar.

Methode
Aan dit onderzoek deden een aantal fysiotherapie praktijken mee in de eerste lijn of gerelateerd aan het bedrijfsleven. Patiënten met nek-bovenste extremiteit pijnen die de fysiotherapeut bezochten deden mee. Als inclusie gold het hebben van betaald werk. De aandoeningen werden door de fysiotherapeuten geclassificeerd in specifiek of aspecifiek. ‘Specifiek’ zijn aandoeningen zoals rotator cuffsyndrome, cervicale hernia, epicondylitis lateralis etc. De klachten werden verder opgetekend als lokaal of niet-lokaal, en al dan niet werkgerelateerd (volgens de patiënt).

Meetinstrumenten

• Kinesiofobie: Tampa schaal voor kinesiofobie (Vlaeyen, e.a., 1995).
• Sociale steun: Social Support Scale (Feij, e.a., 1992).
• Somatisatie: vier dimensionele klachtenlijst de subschalen disstress en somatisatie (Terlin, 1998).
• Catastroferen: Coping Strategy Questionniare (CSQ) subschaal catastroferen (Rosenstiel, e.a., 1983).
• Sociale en psychologische werkfactoren: Job Content Questionnaire (Karasek, e.a., 1998).
• Fysieke activiteiten in de vrije tijd
• Fysieke belasting op werk: Dutch Muscoloskeletal Questionnaire (DMQ) (Hildebrandt, e.a., 2001).
• Primaire uitkomstmaat: Ziekte verzuimafgelopen 3 maanden. (op 3 en 6 maanden follow-up).

Resultaat
In de eerste drie maanden bleek er bij 17,4% sprake van ziekteverzuim, in de periode 3-6 maanden was bij 13,3% sprake van ziekteverzuim. In Multivariate analyse bleken de volgende factoren voorspellers van ziekteverzuim:

• zelf gerapporteerde werk-gerelateerdheid van de klachten,
• eerder musculoskeletaal trauma,
• hogere ernst van de baseline symptomen,
• meer somatisatie,
• minder beslissingsruimte op het werk.

Opmerking samenvatter
Veel onderzoek naar psychosociale factoren is gericht op het ontstaan of onderhouden van chronische aspecifieke rugklachten. Dit onderzoek richt zich nadrukkelijk op participatie niveau en bestudeert in een prospectief design het effect van psychologische factoren op ziekteverzuim. Van de psychologische factoren blijkt somatisatie en minder beslissingsbevoegdheid op het werk gerelateerd te zijn aan ziekteverzuim. Voor fysiotherapeuten kunnen dit twee factoren zijn die om aandacht vragen tijdens de behandeling.