Progressieve relaxatie verhoogt de drempelwaarde van de nociceptieve flexie reflex

Het is al bekend dat progressieve relaxatie de gerapporteerde pijn kan verminderen. De wijze waarop dit effect tot stand komt is nog niet geheel bekend. Men vermoedt dat de afgenomen spierafferentie zowel de sympathische activiteit vermindert als de activiteit in de neuronale pijncircuits. Ook de afname van de spierspanning kan bijdragen aan de pijnvermindering.
De nociceptieve flexie reflex is een polysynaptische spinale reflex. Bij het toedienen van een pijnlijke elektrische stimulus aan de voet (n. suralis) kan men een reflexmatige toename in EMG activiteit in de hamstrings opgemeten. Dit is een objectieve indicator voor een pijnreflex.
De auteurs onderzochten of één sessie van progressieve relaxatie (a) de drempelwaarde verhoogt van de nociceptieve flexie reflex en (b) de ervaren pijn en stress verlaagt.

Methode

Aan dit onderzoek deden 55 gezonde jongeren (gem 19,4 jaar) mee. Ze werden random verdeeld over een progressieve relaxatie groep en een controle groep die geen behandeling kreeg.
Bij alle proefpersonen werden vooraf via twee VAS schalen de huidige pijn en het huidige stress niveau gemeten. Daarna werd de drempelwaarde van de nociceptieve flexie reflex opgemeten. Na deze meting werd de pijnervaring tijdens de pijntest via de pain McGill Pain Questionnaire opgemeten. Bovendien werden de twee bovenbeschreven VAS schalen weer afgenomen (pijn en stress).
Vervolgens moesten alle proefpersonen plaatsnemen in een comfortabele leunstoel. De helft van de groep kreeg een sessie van 25 minuten met progressieve relaxatie oefeningen, waarbij alle grote spiergroepen in het lichaam werden doorgenomen. Dit duurde 25 minuten. Tegen de controle groep werd gezegd dat ze 25 minuten konden lezen of huiswerk maken.
Na deze sessie werd opnieuw de VAS voor pijn en stress opgemeten en werd voor de tweede keer de drempelwaarde van de nociceptieve flexie reflex vastgesteld. De progressieve relaxatie groep werd daarbij gevraagd tijdens deze test de vaardigheid in progressie relaxatie toe te passen om met de pijn om te gaan. Na deze tweede test volgden wederom de twee VAS schalen en de afname van de mcGill Pain Questionnaire.

Resultaten

De drempelwaarde van de nociceptieve flexie reflex neemt alleen in de progressie relaxatie groep statistisch significant toe. In de controle groep is er geen verandering zichtbaar. Beide groepen vertonen geen verandering op de VAS schaal voor actuele pijn en op de McGill Pain Questionnaire. De progressie relaxatie groep heeft na de relaxatie training wel een significant lagere VAS-stress score. De controle groep laat hier wederom geen significant effect zien.

Conclusie

Dit onderzoek maakt aannemelijk dat progressieve relaxatie, waarschijnlijk via decenderende inhiberende banen, de nociceptieve transmissie op spinaal niveau kan beïnvloeden. Dit biedt extra ondersteuning voor het evidence based toepassen van progressieve relaxatie binnen de (psychosomatische) fysiotherapie.