De onuitgesproken agenda van de patiënt

Veel onderzoek in communicatie tussen arts en patiënt richt zich alleen op de informatie die tijdens het consult uitgewisseld wordt. Wat dan niet duidelijk wordt is wat onuitgesproken blijft. Vandaar dat men beter ook interviews met de arts en patiënt afzonderlijk buiten het consult kan afnemen om die te vergelijken met de inhoud van het…

Lees meer

Is geluk een bron voor gezondheid?

Met happiness, of subjectief welzijn, bedoelen de meeste onderzoekers een combinatie van een duurzame positieve gemoedstoestand, de afwezigheid van negatieve gemoedstoestanden en tevredenheid met het leven. (In dit excerpt vertalen we happiness met ‘gelukkig-zijn’). Beïnvloedt ‘gelukkig-zijn’ gezondheid en andersom Er is tamelijk veel bewijs dat ‘gelukkig-zijn’ de objectieve gezondheid direct beïnvloedt: men leeft langer, positieve…

Lees meer

Psychosociale problemen detecteren

40% consulten mogelijke psychiatrische stoornis Bower plaatst in het bovengenoemde artikel enkele voor de psychosomatisch werkende fysiotherapeut interessante opmerkingen. In Engeland blijkt dat er tijdens 40% van de bij huisartsen afgelegde consulten bij de patiënt een mogelijke psychiatrische stoornis wordt gediagnosticeerd. Persoonlijke opmerking: men kan zich afvragen wat het voorkomen van psychiatrische klachten binnen de…

Lees meer

De impact van chronische ziekte op het ‘zelf’

In dit hoofdstuk wordt een model van illness cognitions geïntegreerd met concepten van ‘zelf’ en identiteit, om te komen tot hypothesen over de interactie tussen het ‘zelf’ en chronisch ziekzijn. Leventhal meent dat het ‘zelf’ en identiteit veel facetten gemeenschappelijk hebben met illness cognitions (hun common sense model of illness representation). Het common sense model…

Lees meer

Angst en de invloed op de communicatie tussen arts en patiënt

De manier waarop de arts en patiënt communiceren heeft significante impact op gezondheidsuitkomsten. Een veel genoemd model in dit verband is het patiënt-centered model dat contrasteert met het dokter-centered model. In het patiënt-centered model: staan de ideeën, verwachtingen van de patiënt centraal in de dialoog, zijn emoties net zo belangrijk als somatische aspecten en voert…

Lees meer

Leven met functiebeperkingen: een rationele benadering

Om de stijging in kosten te beheersen, wordt de lengte van de revalidatieprogramma’s bekort. Dat leidt er toe dat meer mensen ontslagen worden die nog niet aangepast zijn aan de chronische aandoening of beperkingen. Binnen de revalidatie ontstaat daardoor in toenemende mate behoefte om de patiënt snel te revalideren zonder de belemmerende impact van negatieve…

Lees meer

Het biopsychosociale perspectief op chronische pijn

Pijn is één van de belangrijkere gezondheidsproblemen in de maatschappij. Ze tast miljoenen mensen aan en kost biljoenen dollars, naast het onberekenbaar menselijk lijden (USA). De behoefte aan een alternatief ziekte model Het biomedische model dat afstamt van de antieke Grieken, werd door Descartes in de 17de eeuw vastgelegd. Het model stelt dat klachten afkomstig…

Lees meer

Schrijven over stressvolle gebeurtenissen en het effect op astma en reuma

De auteurs stellen in de inleiding van hun artikel dat er in toenemende mate bewijs is dat het rekening houden met de persoonlijke behoeften van de patiënt zowel psychologische als fysieke gezondheidsvoordelen geeft. Expressief schrijven is één van de onderzochte technieken. Het bleek succesvol in de zin van reductie artsbezoek, verbeterd subjectief welzijn en functioneren…

Lees meer

Emotionele intelligentie en zelfregulatie van de stemming

De auteurs definiëren emotionele intelligentie als een set van vaardigheden die bijdragen aan: de accurate inschatting en expressie van emoties bij/van zichzelf en anderen, de effectieve regulatie van emoties bij zichzelf en bij anderen, het gebruik van gevoelens om te motiveren, te plannen en om doelen in het leven te bereiken. Emotionele intelligentie is een…

Lees meer

De attitude van de medische student voorspelt zijn attitude tijdens de stage

De auteurs omschrijven een humanistische arts als iemand die: de visie van de patiënt respecteert en zijn of haar mening in overweging neemt bij beslissingen over zijn gezondheid, oog heeft voor het psychologische welzijn van de patiënt, de patiënt als een uniek individu beschouwd, de patiënt vanuit de context van zijn of haar familie en…

Lees meer

Lateralisatie en somatisatie: de linker- en rechter hersen hemisfeer

Zowel de psychodynamische- als sociale theorieën hebben ruim aandacht gehad als verklaringsmodel voor somatisatie. De biologische aspecten van somatisatie hebben relatief weinig aandacht gekregen. Cerebrale asymmetrie is een biologisch concept in psychiatrisch wetenschappelijk onderzoek en wordt recentelijk meer in onderzoek gebruikt. Lateralisatie van somatische klachten (dat wil zeggen dat bepaalde klachten aan één kant meer…

Lees meer

Hechting en psychosomatiek

Attachment theorie van Bowlby Een centraal innovatief punt binnen de attachment theorie van Bowlby is dat de behoefte van baby en kind om in de nabijheid van de moeder te zijn een biologische drive is. Een drive die geselecteerd is door de evolutie, in plaats van geheel aangeleerd door het bevredigen van andere behoeften zoals…

Lees meer

Examenstress vertraagt wondherstel

Het herstellen van de barrièrefunctie tegen infecties ,na verwonding, door herstel van het epitheel, vraagt om een complex samenspel van gerekruteerde inflammatoire-, immuun- en weefselcellen. Stress kan de productie verminderen van pro-inflammatoire cytokines die belangrijk zijn voor wondgenezing. Omdat de neutrofielenfunctie ook door stress vermindert, wordt de kans op infectie nog eens extra verhoogd. Deze…

Lees meer

Communicatieve vaardigheden zijn in medische setting goed te trainen

Een groot aantal studies laten zien dat communicatieve vaardigheden aangeleerd kunnen worden, maar dat er in de loop van de tijd ook weer terugval kan optreden. Terugval in de kwaliteit van de communicatie treedt bij medische studenten vooral op in de jaren dat zij klinisch leren redeneren. Deze terugval kan met meer rigoureuze training voorkomen…

Lees meer

Positieve stemming bevordert creatief probleem oplossen

Onderzoek toont dat personen waarbij, door het aanbieden van een snoepreep of het kijken van humoristische scènes, positief affect is geïnduceerd, beter op kaart-sorteer en woord-associatie testen scoren. Het lijkt erop dat positief affect het in verband brengen en integreren van divergent materiaal op een zinvolle, maar ongewone wijze bevorderd. Dit wordt door vele gezien…

Lees meer

Zijn de basis emoties universeel?

Er is een controverse of de basis emoties universeel zijn, zoals bijvoorbeeld Darwin veronderstelde, of aangeleerd en dus variabel voor verschillende culturen. Ekman en Friesen stelde al eerder dat het universele zit in de relatie tussen de specifieke emotie en specifieke gezichtsexpressie, het cultuurspecifieke zit hem meer in de stimuli die de emoties kunnen uitlokken,…

Lees meer

Het gebruik van fysieke activiteitmeters

Om de gezondheidvoordelen van bewegen te behalen adviseert men volwassenen doorgaans 30 minuten matig inspannende lichamelijke activiteit per dag (kinderen 60 minuten). Populaire pers en twee studies uit Japan stellen als norm 10.000 stappen per dag, gemeten met een pedometer. Onderzoek is gaande of dit voorstel voor alle populaties geldt. Het meten van lichamelijke activiteit…

Lees meer

Emoties en affectieve stijl: hersenwerk?

Emoties worden vaak geconceptualiseerd als primitieve processen die gemedieerd worden door fylogenetisch oude subcorticale structuren (zie bijvoorbeeld Pazes 1937 en later McLean triune brain theory). Het blijkt echter dat ook relatief nieuwe structuren zoals de neocortex, meer specifiek de ‘anterior fore brain’, een belangrijke rol speelt bij de controle van emoties. Bovendien blijkt er belangrijke…

Lees meer

Het doorgeven van emoties

Mensen delen emoties met elkaar. Voor dit delen zijn twee verklaringen: De cognitieve-motor theorie van expressie De cognitieve-motor theorie van expressie benadrukt dat een belangrijk deel van episodische informatie gecodeerd wordt in een non-verbale dynamische vorm, zoals: lichaamsbewegingen en houding, emotie gerelateerde viscerale of motorische veranderingen, anticipatoire en actuele lichaamsresponsen, ‘mimetic’ symbolen. Op deze dynamische…

Lees meer

Informatie behoefte en informatie zoeken bij kanker patiënten

De onzekerheid, angst en het verlies bij patiënten met een diagnose kanker kan verlicht worden door adequate informatie. De meeste kankerpatiënten willen geïnformeerd worden over hun ziekte. In welke mate kan per patiënt en per ziektefase erg verschillen. Patiënten kunnen bij standaardinformatie verstrekking, die informatie negeren of vermijden. Zelfs als ze al veel over het…

Lees meer