Pijn onderdrukken ongunstig voor catastroferende pijnpatiënt

Catastroferen over pijn is geassocieerd met een sterkere reactie op acute pijn en een slechtere aanpassing aan chronische pijn. Deze patiënten richten zich te sterk op de negatieve emotionele dimensie van de pijn, waardoor ze overmatige negatieve uitkomsten verwachten of ervaren. Bovendien schatten ze de dreiging van pijn te sterk in waardoor bijvoorbeeld vermijding van bewegen ontstaat, maar ook de neiging om het voelen van pijn te vermijden.
De aandachtsstrategie die men bij pijn hanteert beïnvloedt de pijnbeleving:

Sensorische versus emotionele dimensie: als men nadrukkelijk aandacht schenkt aan de sensorische aspecten van de pijn dan vermindert dit de totale pijnervaring, als men echter meer nadruk legt op de negatieve emotionele aspecten van de pijn (de dreiging, het lijden) dan versterkt dit juist de pijn ervaring.
Afleiding is een andere aandachtsstrategie die de pijn ervaring vermindert.
Onderdrukken van de pijn is een strategie die op afleiden lijkt, maar er wezenlijk van verschilt. Nu let men niet nadrukkelijk op een afleidende stimulus, maar probeert men nadrukkelijk niet op de pijn te letten. Het paradoxale is echter dat ergens niet aan willen denken, het eraan denken juist kan versterken. En inderdaad is dit bij pijn ook aangetoond.

Het ‘symptoom specifieke’ model (Flor e.a. 2002, Burns 2006a) stelt dat bij discrete musculoskeletale aandoeningen sterke stress geïnduceerde spiercontracties kunnen ontstaan rond de plaats van het letsel. Deze sterke lokale reactie op stress ziet men veel minder distaal van het letsel of in algemene fysiologische responsen. De lokale spierreactie op stress kan de pijnklacht in stand houden. Dit model is onder andere bevestigd bij lage rugpijn.
Het is dus mogelijk dat mensen die catastroferen over de pijn, meer letten op de emotionele dimensie van pijn en deze proberen te onderdrukken, wat juist moeilijk bij deze emotionele dimensie lukt. De pijn blijft dan juist wel in het bewustzijn aanwezig. Deze pijn is voor de patiënt een stressor die de lokale spierspanning rond het letsel kan verhogen waardoor er een vicieuze cirkel is ontstaan.
De onderzoekers willen deze theorie testen in hun onderzoek.

Methode

Aan dit onderzoek deden 68 patiënten met chronische lage rugpijn mee. De proefpersonen ondergingen een cold pressor test. Dit is een pijnprovocatie test waarbij de proefpersoon eerst zijn voet en daarna zijn hand in ijskoud water moest houden.

Meetinstrumenten

• De EMG-activiteit van de paraspinale musculatuur (L2-L4) en van de m. trapezius werd opgenomen.
• De cardiovasulaire reactiviteit: bloeddruk en hartfrequentie
• Pijn catastroferen: Pain catstrophizing Scale (Sullivan, 1995)
• Depressie: BDI
• Pijn intensiteit 6 punts Likert-schaal 0 =geen, 5 = extreme pijn.

Verloop van het experiment

Voorafgaande aan de cold pressor test werd de deelnemer geïnstrueerd in de aandachtsstrategie die ze moesten toepassen:

• sensorische focus,
• afleiding of
• onderdrukken.

Resultaten

Pijn intensiteit

Deelnemers met een sensorische focus rapporteren meer pijn toename dan de andere twee aandachtstrategieën. Tegen de verwachting in bleek de mate van catastroferen de pijn intensiteit niet te voorspellen. Bovendien bleek de mate van catastroferen niet de effecten van de aandachtstrategie te beïnvloeden.

Paraspinale activiteit

Zoals verwacht bepaalt de mate van catastroferen wel de paraspinale activiteit in de groep die de pijn moesten onderdrukken, maar niet in de groepen die op de sensorische aspecten moesten letten of zichzelf moesten afleiden van de pijn.

Overige reacties

De activiteit van de m. trapezius werd niet beïnvloedt door de mate van catastroferen. Ook niet de diastolische bloeddruk en de hartfrequentie. De systolische bloeddruk toonde wel een relatie met catastroferen.
Als uit de bovenstaande bevindingen de effecten van depressie weg gefilterd worden, blijft alleen de bevinding rond de paraspinale musculatuur bestaan.

Samenvattend

Catastroferen heeft dus een zeer specifiek effect op de paraspinale musculatuur, vooral bij mensen die catastroferen over pijn en tegelijkertijd de pijn proberen te onderdrukken.
In een eerdere samenvatting beschreven we al dat het advies ‘niet aan de pijn te denken’ een averechts effect kan hebben. Dit onderzoek voegt daar aan toe dat dit advies vooral onverstandig is bij pijnpatiënten die catastroferen over pijn.