Zwangeren hebben weinig kennis over bekkenbodem

Urine-incontinentie is een van de meest voorkomende en gênante problemen die vrouwen ervaren tijdens de zwangerschap en heeft een negatieve invloed op de kwaliteit van leven, met fysieke en psychische consequenties. Belangrijk voor het behandelen van deze aandoening is om risicofactoren voor het ontwikkelen ervan vast te stellen. Er is sterk bewijs dat training van de bekkenbodemspieren tijdens de zwangerschap urine-incontinentie vermindert en voorkomt.
Om gezondheidsgedrag te veranderen moeten mensen voldoende mogelijkheden hebben (zich bewust zijn van het potentiële probleem en kennis hebben over hoe ze het gewenste gedrag kunnen vertonen) en gemotiveerd zijn om aan preventief gezondheidsgedrag zoals bekkenbodemtraining, mee te doen. Ook hebben ze de sociale mogelijkheden nodig om bekkenbodemtraining te kunnen doen en moeten barrières en versterkers in kaart worden gebracht. Hoe dit is bij zwangerevrouwen die bekkenbodemtraining zouden moeten doen is nog niet bekend. In dit onderzoek bekijken de auteurs bij Australische zwangere vrouwen in hoeverre ze zich bewust zijn van mogelijke urine-incontinentie, en hun kennis en overtuigingen daarover.

Methode

In deze cross-sectionele studie werden gezonde volwassen vrouwen geïncludeerd. In een vragenlijst werden bewustzijn en kennis over bekkenbodemspieren getest en de overtuigingen over de bekkenbodem in relatie tot urine-incontinentie uitgevraagd. Zelfgerapporteerde betrokkenheid bij bekkenbodemtraining werd ook vastgelegd. Daarnaast verzamelden de onderzoekers demografische gegevens en frequentie van urineverlies en aanwezigheid bij zwangerschapscursussen.

Resultaten

633 vragenlijsten werden ingevuld. De gemiddelde leeftijd van de vrouwen was 29,2 jaar en de gemiddelde zwangerschapsduur 28,7 weken. Bijna de helft van de vrouwen (49%) rapporteerde urineverlies. Vrouwen die niet voor de eerste keer zwanger waren gaven vaker (62,6%) aan last van urineverlies te hebben dan vrouwen die in hun eerste zwangerschap waren. Vrouwen met astmaklachten of een andere aandoening waarbij ze vaak moesten hoesten hadden vaker last van incontinentie, net als vrouwen met overgewicht.
108 (17,4%) deelnemers hadden nog nooit gehoord van de bekkenbodemspieren of wisten niet zeker of ze er wel eens van gehoord hadden. Dit speelde vooral bij vrouwen die thuis een andere taal dan Engels spraken. 306 mensen (49,4%) zei wel gehoord te hebben van de bekkenbodemspieren via hun verloskundige. Zeventig mensen (11%) gaven aan momenteel bekkenbodemtraining te doen. Vrouwen die last hadden van urineverlies deden niet vaker of minder vaak bekkenbodemtraining dan vrouwen zonder urineverlies. Vrouwen die niet van plan waren een zwangerschapscursus te volgen deden minder vaak bekkenbodemoefeningen. Vrouwen die tijdens deze of een eerdere zwangerschap een cursus hadden gedaan nemen vaker bekkenbodemoefeningen.
Eén op de vijf vrouwen kon geen functie van de bekkenbodemspieren benoemen. 76% wist wel dat de bekkenbodem van belang is bij urine-incontinentie, maar slechts 27% wist dat het ook van belang is bij de incontinentie van faeces. De helft van de vrouwen wist aan te wijzen waar de bekkenbodemspieren zich bevinden.
Vier op de tien vrouwen beschouwden het normaal om urine te verliezen tijdens de zwangerschap. Een kwart wist niet of daar iets aan te doen is, met name vrouwen die geen zwangerschapscursus hadden gevolgd.
Eén op de drie vrouwen ging zeker een zwangerschapscursus doen, en nog eens een op de drie wist zeker dat niet te gaan doen. Dit waren vooral vrouwen die thuis geen Engels spraken of een lagere sociaaleconomische status hadden of lager opgeleid  waren.

Conclusie en opmerkingen

In dit cohort van Australische vrouwen blijkt dat er nog relatief veel onbekend is over de bekkenbodemspieren, de functie ervan en de mogelijkheden van training bij urineverlies tijdens de zwangerschap. Vrouwen komen vooral aan de informatie via hun verloskundige of via zwangerschapscursussen. Dit lijken dan ook de kanalen te zijn om vrouwen meer bewust te maken van de mogelijkheden van fysiotherapie voor de bekkenbodem. Hier is wellicht nog een hoop winst te behalen, aangezien bijna de helft van de vrouwen het normaal vindt om tijdens de zwangerschap urine te verliezen. Of deze bevindingen te generaliseren zijn naar de Nederlandse situatie is echter nog de vraag.