Wandelen, een eenvoudige manier om hart- en vaatziekten te voorkomen?

Hart- en vaatziekten horen tot de meest voorkomende doodsoorzaken. Lichamelijke inactiviteit is een belangrijke beïnvloedbare risicofactor daarvoor. Meer lichaamsbeweging kan helpen om een hart-en vaatziekte, of de verergering daarvan, te voorkomen. Wandelen is een makkelijke manier om in beweging te komen en zo de gezondheid van hart en bloedvaten te verbeteren.

Om inzicht te krijgen in hoeveel volwassenen met en zonder (risico op) hart- en vaatziekten wandelen, analyseerden de auteurs van dit artikel de data uit een representatieve steekproef van bijna 30.000 respondenten uit de Amerikaanse National Health Interview Survey.

De National Health Interview Survey is een doorlopend onderzoek naar de volksgezondheid in een representatief deel van de bevolking. Periodiek krijgen deelnemers vragenlijsten over een bepaald onderwerp. In dit onderzoek kregen de deelnemers vragen voorgelegd over wandelen. De onderzoekers maakten daarin onderscheid tussen wandelen om ergens te komen, wandelen al vrijetijdsbesteding en om het even welke vorm van wandelen.

De vragen die de deelnemers kregen waren: heb je de afgelopen zeven dagen minstens tien minuten moeten lopen om ergens te komen? Heb je de afgelopen dagen minstens tien minuten gewandeld als ontspanning, als oefening, of om de hond uitlaten?

De onderzoekers verdeelden de respondenten in drie groepen: mensen met een hart- en vaatziekte, dus met een beroerte of een myocardinfarct in de voorgeschiedenis; mensen met een risico op een hart- en vaatziekte, gedefinieerd als overgewicht of obesitas en één, twee of drie risicofactoren (hoge bloeddruk, hoog cholesterol, of diabetes); geen van beide, dus geen hart- en vaatziekte en geen risicofactoren.

Resultaten

Iets meer dan de helft van de respondenten was ouder dan 45 jaar en ongeveer de helft was vrouw. Tweederde had geen hart- en vaatziekte en ook geen risicofactor, 15,7 procent had overgewicht of obesitas in combinatie met één andere risicofactor, 9,1 procent met twee risicofactoren, 3,4 procent met drie risicofactoren en 4,7 procent had een hart- en vaatziekte.

Vierenzestig procent van alle respondenten had de afgelopen zeven dagen minstens tien minuten gewandeld, ofwel als vrijetijdsbesteding (53%) of om ergens naartoe te gaan (33 %). Van de mensen zonder hart- en vaatziekte en zonder risico wandelde ongeveer tweederde. Hoe meer risicofactoren voor een hart- en vaatziekte, hoe minder er gewandeld werd. Van de mensen met een hart- en vaatziekte had de helft de afgelopen zeven dagen minstens tien minuten gewandeld. Bij nader inzoomen op de data bleek dat dit gold voor wandelen als vrijetijdsbesteding en voor om het even welke vorm van wandelen, maar dat het niet gold voor wandelen om ergens te komen.

Discussie en conclusie

Wandelen is bij uitstek geschikt om een actieve leefstijl te promoten bij volwassenen die een risico lopen om een hart-en vaatziekte te krijgen, of die een hart- en vaatziekte hebben.

De auteurs schrijven dat de therapietrouw voor interventies om overgewicht en andere risicofactoren voor hart- en vaatziekten aan te pakken over het algemeen laag is. Alhoewel professionals in de eerstelijns gezondheidszorg het belang van bewegen wel bespreken met hun patiënten, blijkt uit een eerdere studie dat minder dan één op de tien de risicopatiënten daadwerkelijk doorverwijst naar een leefstijlinterventie om er hulp bij te krijgen. Een van de redenen bleek dat ze er zelf geen vertrouwen hebben dat het hun patiënten lukt om lichamelijk actief te worden, omdat het ze vaak teveel moeite kost. Wandelen daarentegen is een laagdrempeliger manier om een gezonde leefstijl te bevorderen bij deze risicopatiënten. Het is makkelijk in te bouwen in de dagelijkse bezigheden.

De auteurs erkennen dat de vragenlijst een momentopname is en dat de respondenten zaken mogelijk niet goed herinneren of sociaal wenselijke antwoorden geven. Daarnaast hebben ze geen inzicht in de intensiteit van het wandelen. Dus het is niet zeker of het wandelen intensief genoeg is om gezondheidsvoordelen op te leveren. Daarentegen zijn ze wel van mening dat ze gebruik hebben gemaakt van een grote representatieve steekproef, dus dat maakt het generaliseren van de resultaten een stuk makkelijker. Daarnaast vinden ze dat hun studie de praktijk kan helpen om wandelen te promoten bij patiënten met meer of minder risicofactoren voor hart- en vaatziekten.