Stabiliserende oefeningen versus yoga bij aspecifieke lage-rugpijn

Lage-rugpijn is een van het meest voorkomende gezondheidsprobleem in de hedendaagse maatschappij. Het heeft gevolgen voor de functionaliteit, kwaliteit van leven, het sociale leven en de sociaaleconomische status. Aspecifieke chronische lage-rugpijn heeft een multifactorieel ontstaan, waaronder psychosociale factoren. Behandeling kan dan ook uit diverse aspecten bestaan. Oefentherapie en beweging wordt gezien als effectief, net als stabiliserende oefeningen (SO). Het effect van yoga is niet sterk genoeg bij acute lage-rugpijn, maar wordt wel gezien als een optie bij aspecifieke chronische lage-rugpijn. Yoga wordt vaker ingezet bij chronische pijnen, bijvoorbeeld bij fibromyalgie. Het doel van deze studie die we hier voor je samenvatten is te onderzoeken of stabiliserende oefening voor de wervelkolom of yoga effect heeft op pijn, beperkingen, kwaliteit van leven en bewegen bij mensen met aspecifieke chronische lage-rugpijn. Dat zou goed nieuws zijn voor een tamelijk grote groep fysiotherapeuten die ervaring hebben met yoga en dit willen integreren binnen hun werk. De foto bij dit artikel is niet representatief voor een yoga-oefening bij rugpijn, maar om esthetische redenen gekozen.

Methode

Er zijn 77 patiënten geïncludeerd met aspecifieke chronische lage-rugpijn. Zij zijn geselecteerd op de volgende diagnostische criteria; pijn in de lumbale regio, niet gerelateerd aan een specifieke pathologie, pijn gedurende de laatste drie maanden, tussen 20-65 jaar en geen onderliggende pathologie aan de wervelkolom. De deelnemers zijn willekeurig verdeeld in twee groepen; de yoga groep (YG) en de stabilisatie groep (SG). De beide groepen werden begeleid door een fysiotherapeut. Uitkomstmaten waren de VAS voor pijn, de Back Performance Scale (BPS) voor het functioneren van de rug, de Nottingham Health Profile (NHP) voor de mate van beperkingen in de gezondheid en de Oswestry Disability Index (ODI) voor de mate van beperkingen als gevolg van de lage-rugpijn. De beide groepen kregen gedurende 6 weken, drie keer per week een training van 60 minuten.

De stabilisatie groep ging van start met activatie van het diafragma en co-contractie van de rompmusculatuur, waaronder de transversus abdominis en multifidi. Als de deelnemers deze musculatuur bewust konden aanspannen, ging het programma van start. Er was een opbouw per week, waarin accent gelegd werd op het bewust aanspannen van rompmusculatuur. De opbouw bestond uit differentiatie in uitgangshouding, inzet van nevenbewegingen, het gebruik van weerstandsbanden en tot slot toepassing in situaties waarin balans werd gevraagd.

De yoga groep kreeg eerst uitleg over de filosofie achter yoga, het doel en de verschillende oefeningen. Ook kreeg iedere deelnemer uitleg over een ademhaling met bewust gebruik van het middenrif. In deze groep was er ook een opbouw per week, waarbij de oefeningen steeds complexer werden.

Resultaten en discussie

Er hebben 77 mensen deelgenomen. In de stabilisatie groep zijn er drie deelnemers uitgevallen vanwege andere problemen. De groepen waren overeenkomstig in leeftijd, geslacht en BMI. Bij aanvang hadden de deelnemers in de stabilisatie groep een hogere mate van pijn tijdens activiteit, beperkingen gerelateerd aan de lage-rugpijn en ook de subschaal gericht op pijn uit de NHP was hoger in deze groep.

In de beide groepen was er sprake van een verbetering op alle uitkomstmaten, met uitzondering van de subschaal sociale isolatie van de NHP. De deelnemers van de yoga groep hadden een grotere afname van pijn tijdens activiteiten en toename van functioneren, terwijl de deelnemers van de stabilisatie groep meer verbetering hadden in afname van beperkingen. Uit eerder onderzoek is gebleken dat er geen verschil is tussen individuele training en groepstraining, hierin kan dus een keuze gemaakt worden.

Yoga bestaat uit ademhalings- en ontspanningsoefeningen, maar het behandelmechanisme is nog niet duidelijk omschreven. Het zou zowel fysieke als psychologische voordelen hebben door controle over de ademhaling en mentale focus. Door het verbeteren van de proprioceptie en lichaamsbewustzijn wordt de houding van het lichaam beter, wat leidt tot de afname van maladaptieve stress en belasting. Dit leidt op zijn beurt weer tot relaxatie van de paravertebrale musculatuur. Dit is mogelijk de verklaring waarom yoga effectief kan zijn bij lage-rugpijn. Een andere studie heeft beschreven dat het yoga mogelijk kan leiden tot een andere pijnperceptie. Eerder onderzoek heeft ook aangetoond dat de mobiliteit van de wervelkolom en mate van beperkingen afname na een yoga programma.

Een beperking van dit onderzoek is dat de onderzoeker wist in welke groep de deelnemer had meegedaan, dit kan de resultaten vertekenen.

Conclusie

Concluderend kan gesteld worden dat zowel yoga als stabiliserende oefeningen een positief effect hebben op pijn, beperkingen, kwaliteit van bewegen en kwaliteit van leven. Voor fysiotherapeuten is dat goed nieuws omdat daarmee hun ‘toolkit’ uitgebreid kan worden. Het is aan te bevelen de vorm van oefeningen te kiezen die het best passen bij het gezondheidsprobleem en de voorkeuren van de betreffende patiënt.

Bron: Demirel, A., Oz, M., Ozel, Y. A., Cetin, H., & Ulger, O. (2019). Stabilization exercise versus yoga exercise in non-specific low back pain: Pain, disability, quality of life, performance: a randomized controlled trial. Complementary Therapies in Clinical Practice, 35, 102–108. https://doi.org/10.1016/j.ctcp.2019.02.004

Foto bij artikel door fizkes / Shutterstock.