Shockwave therapie effectief bij plantaire fasciitis

Plantaire fasciitis (PF) is de meest voorkomende oorzaak van hielpijn. Ondanks dat de aandoening eindigt op -itis is er steeds meer bewijs dat er geen sprake is van een ontsteking is, maar het eerder met degeneratieve veranderingen te maken heeft. Fasciose of fasciopathie zou wellicht een betere benaming zijn. Zo’n 10% van de mensen met PF heeft geen baat bij conservatieve therapie, vooral niet op de lange termijn. Een chirurgische behandeling wordt gezien als de laatste optie vanwege het risico op complicaties.
Extracorporeale shock wave therapie (ESWT) is een alternatieve behandelmethode voor PF vanwege het non-invasieve karakter, snelle hersteltijd en het gemak voor het dagelijks leven. Het specifieke mechanisme van ESWT in de behandeling van musculoskeletale pijn is onduidelijk. Een aantal studies hebben aangetoond dat ESWT sensorische ongemyelineerde zenuwvezels kan vernietigen en neovascularisatie en collageen synthese in degeneratieve weefsels kan stimuleren. Recent zijn ook focused showck wave therapie en radiale shock wave als behandelopties geïntroduceerd.
ESWT is in enkele meta-analyses effectief bevonden bij PF, maar welke vorm dat precies is, is niet gespecificeerd. Het is onduidelijk of algemene ESWT, inclusief FSW en RSW effectief is in het verlichten van chronische plantaire hielpijn. In deze meta-analyse proberen te auteur daar duidelijkheid over te geven.

Methode

Verschillende databases werden doorzocht op vergelijkende studies naar het effect van shock wave in de behandeling van plantaire fasciitis. De deelnemers aan de onderzoeken moesten chronische plantaire fasciitis hebben, een vorm van shock wave therapie moest vergeleken worden met een placebo en het moest een RCT zijn. De kwaliteit van de studies werd vastgelegd met de Cochrane Risk of Bias Tool

Resultaten

Negen studies werden geïncludeerd. Zes studies vergeleken FSW therapie met een placebo en drie RSW. In totaal waren er 935 patiënten. Therapeutisch succes werd gedefinieerd als een afname op de VAS vergeleken met baseline groter dan 50% of een VAS-score lager dan 4 cm na de interventie.
ESWT in het algemeen had grotere verbeteringen of successcores dan de placebo behandelingen. Daarna voerden de auteurs een subgroepanalyse van FSW en RSW uit. De FSW groep betrof 474 patiënten. De FSW had een significant beter effect dan de placebo behandeling. In de RSW groep van 461 patiënten was dit verschil nog duidelijker te zien, maar was er ook meer heterogeniteit.
Vier studies gaven adequate informatie over de pijnvermindering. Hiervan waren er 3 die FSW vergeleken met placebo, en 1 die RSW vergeleek. Er werd veel heterogeniteit gevonden in de vergelijking van de vermindering in pijn scores. Over het algemeen scoorden mensen met ESWT wel lager op pijnscores dan de placebogroep.
Zeven studies onderzochten eventuele complicaties van ESWT. Daaruit bleek dat er geen ernstige bijwerkingen waren zoals hematomen, infecties of afwijkende musculoskeletale klachten. Een aantal patiënten hadden een oncomfortabel gevoel, pijn of zwelling tijdens of na de behandeling. De complicaties kunnen te maken hebben met de intensiteit van de behandeling. Al met al lijkt ESWT een veilige en effectieve behandeling.

Conclusies en opmerkingen

In tegenstelling tot andere meta-analyses bekeek deze studie het verschil tussen FSW en RSW therapie. Hoewel de uitkomsten zijn gebaseerd op een klein aantal studies, lijken ESWT en RSW de meest effectieve behandelingen en lijken de voorkeur te hebben boven FSW. In de placebogroepen waren er weinig verschillen, wat zowel ESWT als RSW en FSW geschikte behandelmethoden maakt voordat wordt overgegaan op een operatieve ingreep.  RSW is een nieuwere toepassing dan FSW. Bij RSW kan een groter gebied behandelen, waardoor een regio in plaats van een punt behandeld wordt. Hoewel RSW veelbelovend lijkt, zijn er meer studies zijn nodig om betere conclusies over de effectiviteit te trekken.