Samen synchroon oefenen verhoogt de pijndrempel

Al vroeg in de evolutie leerden mensen om bewegingen op elkaar af te stemmen en ze te synchroniseren. Het synchroniseren van bewegingen ziet men niet alleen bij bepaalde werkzaamheden, maar bijvoorbeeld ook tijdens het gezamenlijk oefenen met de fysiotherapeut. In dit artikel wordt uitgelegd wat bewegingssynchronisatie voor de pijnpatiënt kan betekenen. In dans is synchronisatie heel nadrukkelijke aanwezig. Waarschijnlijk heeft het ontwikkelen van dans een evolutionair voordeel gehad: het bevordert de sociale cohesie en daarmee de overlevingskans van de soort. Zelfs het met de vinger in de maat meetikken met een partner zorgt al dat men zich meer verbonden met die partner voelt en men hem/haar aardiger vindt. Mogelijk is bij het effect van het synchroniseren van bewegingen niet alleen het actiesysteem betrokken maar ook het endogene opioïde systeem. Dit systeem speelt immers een centrale rol bij affectieve hechting. Betrokkenheid van het opioïde systeem is voor fysiotherapeuten natuurlijk interessant. Want als synchroon bewegen sociale hechting via het opioïde systeem bevordert, kunnen deze opioïde misschien ook een pijn dempend effect hebben. Als dat zo is dan is samen met de patiënt meebewegen en mee oefenen een belangrijke ingang om dit pijn dempende effect aan te spreken.

Een andere mogelijkheid tot synchroniseren is natuurlijk om patiënten met elkaar samen synchroon te laten oefenen. Maar hoe krijg je dat als fysiotherapeut voor elkaar? Muziek en het introduceren van dansante elementen maakt dit heel erg eenvoudig. Muziek geeft immers een duidelijk ritme waarop de deelnemers hun beweeggedrag kunnen afstemmen en ze vanzelf synchroniseren. Als daarbij ook nog een eenvoudige ‘oefenchoreografie’ ingezet wordt is de bewegingssynchronisatie, in ritme en vorm, compleet.

Onderzoek

De vraag is echter of beweging synchronisatie daadwerkelijk invloed heeft op het pijnsysteem. Tarr e.a. (2016) deden hier onderzoek naar. De 94 deelnemers werden in groepjes van vier random toewezen aan gesynchroniseerd dansen, partieel gesynchroniseerd dansen of asynchroon dansen. De deelnemers waren vreemden voor elkaar. Voorafgaande aan het experiment leerde elke deelnemer vier eenvoudige dansbewegingen aan, die per conditie verschilden. In de synchrone- en partieel synchrone conditie leerden de deelnemers allemaal dezelfde dansbewegingen aan. In de asynchrone conditie leerde elke deelnemer een unieke danssequentie aan.
Tijdens het experiment stonden ze in viertallen in een kleine cirkel met de gezichten naar elkaar toe. De deelnemers kregen koptelefoons op waardoor ze populaire muziek hoorden (silent disco) met daarin een voice-over die aangaf welke dansbeweging ze moesten doen.
Het dansen duurde 13 minuten. In de synchrone conditie hoorden de deelnemers tijdens het dansen allemaal dezelfde muziek en dezelfde instructies. In de partieel gesynchroniseerde conditie hoorde elke deelnemer dezelfde muziek maar iedere deelnemer deed verschillende dansbewegingen. In de asynchrone conditie hoorden de deelnemers ieder verschillende muziek, waarbij ieder ook nog verschillende dansbewegingen op maakte.
Direct voorafgaande aan deze silent disco en direct daarna werd de pijndrempel gemeten. Dit deed men via het oppompen van een bloeddrukmeter manchet om de bovenarm. De deelnemer moest aangeven bij welke druk de sensaties onaangenaam en pijnlijk begonnen te worden.

Resultaat

Het resultaat is duidelijk. In de synchrone dansconditie nam de pijndrempel toe terwijl die in de partieel synchrone en asynchrone conditie afnam. Tussen de synchrone en partieel synchrone conditie was dit verschil statistisch significant.

Opmerking samenvatter

In een eerdere samenvatting wezen we al op het pijndempende effect van bewegingssynchronisatie. Dit onderzoek versterkt het bewijs ervan. Aardig in dit onderzoek is dat de onderzoekers gebruik maakten van silent disco. Zie https://www.sdksales.co.uk/ Dat wil zeggen dat de deelnemers dansen met koptelefoons op. Dat is in een fysiotherapeutische praktijk natuurlijk een heel aangename oplossing. Er is dan geen geluidsoverlast terwijl het volume wel zo hoog opgedraaid kan worden dat de muziek de motoriek begint te faciliteren en te inspireren. Als daarbij ook nog de stem van de fysiotherapeut via een microfoon de patiënt(en) kan bereiken heeft men een fantastisch systeem om zonder overlast dansante elementen, waaronder bewegingssynchronisatie, binnen de fysiotherapie te introduceren.
Voor degene die dans en fysiotherapie moeilijk kunnen plaatsen: dansante fysiotherapie heeft niet als doelstelling dat de patiënt leert dansen, maar dat fysiotherapeutische doelstellingen behaald worden door middel van het gericht inzetten van dansante elementen binnen de fysiotherapeutische behandeling. Zie de opleiding dansante fysiotherapie.