Bewegingssynchronisatie inzetten bij centrale pijnsensitisatie

Synchronisatie van bewegingen tussen fysiotherapeut en patiënt, of bijvoorbeeld tussen twee of meer patiënten, heeft klinische relevantie. Synchronisatie van bewegen vindt bijvoorbeeld plaats als de fysiotherapeut met de patiënt in de pas loopt. Een ander voorbeeld zien we bij dansante fysiotherapie waarbij de fysiotherapeut enkele mobiliserende oefeningen samen met de patiënt op de maat van de muziek uitvoert. Recent onderzoek laat zien dat synchronisatie van bewegen een positief effect heeft op de mate waarin de bewegingspartners elkaar mogen, elkaar vertrouwen en bereid zijn om elkaar te helpen. Het gevoel van sociale verbondenheid neemt toe tijdens synchronisatie van bewegen. De auteurs van dit artikel speculeren dat tijdens synchroon bewegen endogene opioïden vrijkomen. Deze endogene opioïden bevorderen sociale hechting. Endogene opioïden komen echter ook vrij bij gematigde musculaire en fysiologische stress, zoals bij fysieke inspanning. Dus zowel synchroon bewegen als fysieke inspanning zijn instaat de endogene opioïden vrij te maken. Deze endogene opioïden kunnen op hun beurt de pijndrempel verhogen. Bewegingsactiviteiten die inspannend en bovendien synchroon met een partner uitgevoerd wordt kunnen daarom de pijndrempel verhogen. Dit is bij roeien en gezamenlijke muzikale activiteiten aangetoond. De auteurs van dit artikel onderzochten in hoeverre sociale verbondenheid een verklaring was voor de endogene opioïden release. In de bespreking van dit artikel beperken wij ons echter tot het effect van synchronisatie op pijn.

Methode

Aan dit onderzoek deden 264 middelbare scholieren mee. Ze werden random toegewezen aan een van de volgende vier condities.

• Sterke fysieke inspanning en synchronisatie.
• Sterke fysieke inspanning en gedeeltelijke synchronisatie.
• Lage fysieke inspanning en synchronisatie.
• Lage fysieke inspanning en gedeeltelijke synchronisatie.

Bij complete synchronisatie maakten de deelnemers op muziek gelijktijdig dezelfde bewegingen. De deelnemers stonden daarbij in een kring en voerden de bewegingen tien minuten uit. Bij gedeeltelijke synchronisatie was de muziek gelijk, maar ieder deed verschillende bewegingen. Bij sterke fysieke inspanning (hartfrequentie gemiddeld 130) werden de full-body dansbewegingen staand uitgevoerd, bij lage fysieke inspanning werden in zit alleen kleine bewegingen met de handen gemaakt.

Metingen
De pijndrempel werd opgemeten via het verhogen van de druk via een bloedrukmeter manchet. Ze moesten aangeven als het oncomfortabel werd. Daarnaast werd via vragenlijsten de mate van sociale verbondenheid en stemming gemeten.

Resultaten

Zowel de mate van inspanning als de mate van synchronisatie bleken onafhankelijk van elkaar de pijndrempel te verhogen. In dit onderzoek bleek er qua pijndrempel een trend te zijn (p=0.10) voor een interactie-effect tussen fysieke inspanningen en de mate van synchronisatie. De grootste verhoging in pijndrempel vond plaats in de groep met ‘sterke fysieke inspanning en complete synchronisatie’, terwijl de laagste toename plaatsvond in de ‘lage fysieke inspanning en gedeeltelijke synchronisatie’ groep.

Opmerkingen samenvatter

Het is al bekend dat fysieke kracht- en conditietraining gunstig is voor patiënten met chronische pijn. Dit onderzoek suggereert dat het toevoegen van synchroon bewegen daar een extra effect kan hebben. Binnen de fysiotherapeut is dat makkelijk te realiseren door diverse full-body bewegingen synchroon met een of meerdere partners uit te laten voeren. Muziek is daarbij een belangrijke synchroniserende factor. De bewegingspartner kan de fysiotherapeut zelf zijn of bijvoorbeeld een kleine groep medepatiënten.
Voor patiënten met musculoskeletale pijn waarbij fysiek inspanning niet goed mogelijk is is lichte fysieke inspanning met synchroon bewegen een uitstekend alternatief. Deze combinatie van lichte fysieke inspanning met sterk synchroon bewegen kan ook een goede ingang zijn bij patiënten waarbij sterke centrale pijnsensitisatie aanwezig is. Bij deze patiëntengroep moet men immers oppassen dat men met de fysieke inspanning niet de ‘centrale’ belastbaarheid te sterk overschrijdt. De centrale sensitisatie kan daardoor juist versterkt worden. Een goed startpunt zijn bewegingen die licht van kracht zijn, rustig uitgevoerd, binnen de comfortabele bewegingsrange van de persoonlijke bewegingskinesfeer, en vloeiend uitgevoerd. ‘Vriendelijke’ muziek kan deze milde vorm van bewegen sterk ondersteunen.
Binnen de cursus dansante fysiotherapie leert de fysiotherapeut deze bewegingsvormen vanuit fysiotherapeutische doelstellingen in te zetten.