Onderzoek en behandeling van het mediale tibiale stress syndroom

Het mediale tibiale stress syndroom (MSS) is een van de meest voorkomende syndromen bij atleten en komt het meest voor bij hardlopers. Het wordt gezien als een syndroom waarbij er pijnklachten worden ervaren langs de posteromediale rand van de tibia, die geprovoceerd wordt door beweging en waarbij de herkenbare pijn geprovoceerd kan worden met palpatie van meer dan 5 centimeter van de tibia. Het is nog onduidelijk waardoor de klachten precies ontstaan, daarom wordt het een syndroom genoemd.

Klinische diagnose

Eerdere studies hebben aangetoond dat beeldvormend onderzoek geen onderscheid kan maken tussen mensen die wel of niet zijn gediagnosticeerd met MTSS. In het herkennen van pijnsyndromen zijn vooral de voorgeschiedenis en het lichamelijk onderzoek van groot belang. Als de diagnose MTSS wordt gesteld op basis van deze twee factoren, is de interbeoordelaarsbetrouwbaarheid tussen fysiotherapeuten zeer hoog. Om de diagnose MTSS te kunnen stellen, is er een zeven-stappenmodel ontwikkeld (zie figuur).

Voorgeschiedenis

Bij MTSS wordt de pijn langs de mediale rand van de tibia geprovoceerd door activiteiten. Als dat niet zo is, is het onwaarschijnlijk dat er sprake is van MTSS. Om een chronisch compartiment syndroom (CS) uit te sluiten, moet er uitgevraagd worden of er sprake is van een krampende, brandende of drukkende pijn. CS is meestal pijnlijk tijdens activiteiten en is snel ook weer over na de inspanning. Doofheid, prikkende sensaties en een koude voet behoren niet bij MTSS.

Lichamelijk onderzoek

Als MTSS wordt vermoed op basis van de voorgeschiedenis, dan is palpatie van de posteromediale rand iets wat uitgevoerd dient te worden in het onderzoek, waarbij het gaat om provocatie van herkenbare pijn. MTSS kan alleen vastgesteld worden als er sprake is van provocatie van herkenbare pijn over een gebied van minimaal 5 cm van de posteromediale rand van de tibia (het distale 2/3 gedeelte).

Behandeling

Er zijn vele interventies beschreven bij MTSS; herstellen van het gangpatroon, rust, cryotherapie, rekken, krachtoefeningen, geleidelijk opbouwen van hardlopen, braces en injecties. Geen van deze interventies is echter bewezen effectief. Er zijn slechts enkele observationele studies beschikbaar, waarop de behandeling gebaseerd kan worden.

Het is vooral van belang om aan verwachtingsmanagement te doen. Patiënten die gedurende 3 maanden pijnklachten als gevolg van MTSS ervaren, zullen pas na 90 dagen weer kunnen gaan beginnen met hardlopen en pas na 9-12 maanden volledig hersteld zijn. Uitleg over hoe de klachten ontstaan is van belang, waarbij het gaat om de balans tussen belasting en belastbaarheid. Bij de opbouw in sport, wordt een toename van minder dan 10% per week aangeraden. Het gaat hierbij om geleidelijk blootstellen aan belasting; opbouw van de belasting op de tibia en training van de plantairflexoren.

De pijn kan (tijdelijk) worden verminderd met massage of cryotherapie. Dit kan in de eerste fase van MTSS van toegevoegde waarde zijn, naast het opbouw van de belasting. Hierbij mag de patiënt niet hoger scoren dan 2 op een schaal van 0-10 voor pijn. De fysiotherapeut speelt hier een belangrijke rol in.

Voor de evaluatie kan een vragenlijst ingezet worden; de MTSS-score is een vragenlijst voor atleten met MTSS, die valide, betrouwbaar en responsief is.

Operatieve behandeling bij MTSS wordt niet aangeraden; er ontbreekt evidentie en gezien het onbekende ontstaan van dit syndroom, is dit geen aan te bevelen behandelstrategie.

Conclusie

De diagnose van MTSS kan betrouwbaar worden gesteld op basis van de voorgeschiedenis en het lichamelijk onderzoek. Er is geen evidentie voor de behandeling van MTSS; het gaat vooral om verwachtings- en belastingsmanagement, waarbij de belasting geleidelijk opgebouwd wordt.