Oefentherapie is kosteneffectief bij hart- en vaatziektes

Oefentherapie is effectief voor patiënten met hart- en vaatziektes en voor mensen die een hoog risico daarop hebben. Maar of het ook kosteneffectief is, is nog maar de vraag. Kosteneffectiviteit is een relatief begrip. In de gezondheidszorg is een interventie kosteneffectief, of rendabel, wanneer de verhouding tussen het effect en de kosten redelijk is. Meestal worden twee of meer interventies met elkaar vergeleken voor wat betreft de kosten en de effecten. Om inzichtelijk te krijgen welke interventie voor hetzelfde geld de meeste gezondheidswinst oplevert, wordt het verschil in effectiviteit meestal uitgedrukt in Quality Adjusted Life Years (QALYs). Een QALY staat voor gezondheidswinst, gedefinieerd als aantal gewonnen levensjaren, gecorrigeerd voor de kwaliteit van leven.

Een inactieve leefstijl gaat gepaard met nogal wat chronische ziekten. Met als gevolg hoge kosten voor de gezondheidszorg wereldwijd. Een degelijke economische evaluatie, waarbij verschillende interventies met elkaar vergeleken worden, zowel wat betreft de kosten als de effecten, kan mensen in de praktijk, patiënten, beleidsmakers en verzekeraars helpen om weloverwogen beslissingen te nemen. Maar wat mag een interventie, ofwel een extra levensjaar in goede gezondheid, kosten? Bij de besluitvorming rondom de doelmatigheid van de zorg, wordt rekening gehouden met een drempelwaarde. De drempel kan gebruikt worden bij besluiten om alleen interventies die beneden de drempelwaarde, gedefinieerd in termen van euro per QALY, vallen te vergoeden.

Methode

De auteurs van dit artikel zochten in de wetenschappelijke literatuur naar kosteneffectiviteitsstudies van fysiotherapeutische training bij patiënten met coronaire hartziekten, chronisch hartfalen, claudicatio intermittens, overgewicht (BMI > 25kg/m2), hypertensie en diabetes type 2.

Ze hanteerden de value for money drempel van de World Health Organization (WHO). Dit is de meest geciteerde drempelrichtlijn voor kosteneffectiviteit. De WHO hanteert het bruto nationaal product (bnp) per hoofd van de bevolking als drempel. Dit is een maat voor de welvaart van een land. In Nederland is het bnp 48.222 euro per hoofd van de bevolking. Interventies die minder kosten dan eenmaal het bnp per hoofd van de bevolking beschouwt de WHO als zeer kosteneffectief, één tot drie maal bnp per hoofd van de bevolking zijn kosteneffectief en daarboven zijn niet-kosteneffectief.

Daarnaast keken ze ook in hoeverre de verschillende interventies onder of boven de drempel van 50.000 dollar per QALY van de Amerikaans cardiologenverenigingen, American College of Cardiology (ACC) en American Heart Association (AHA), lagen.

Resultaten

De auteurs vonden vijftien studies waarin bij elkaar negentien kosteneffectiviteitsberekeningen waren opgenomen. Acht daarvan bij patiënten met coronaire hartziekten, één bij patiënten met chronisch hartfalen, vier bij patiënten met claudicatio intermittens, en twee studies bij patiënten met overgewicht. Studies naar hypertensie of diabetes type 2 kwamen ze niet tegen.

Afgaande op de drempels van de WHO (minder dan één maal het bnp per hoofd van de bevolking) en de AHA en ACC (minder dan 50.000 dollar per QALY), was tweederde van de onderzochte interventies zeer kosteneffectief. Van de negen studies naar coronaire hartziekten waren er zeven kosteneffectief. In een aantal studies was hartrevalidatie in vergelijking met standaard zorg kosteneffectief. In een andere studie was een thuis revalidatieprogramma ten opzichte van hartrevalidatie kosteneffectief. In een studie naar coronaire hartziekten was oefentherapie onder supervisie kosteneffectiever dan standaard zorg.

Bij de studies naar claudicatio intermittens was wandelen onder supervisie kosteneffectiever dan standaard zorg. In de studies naar overgewicht waren wandelen onder begeleiding en quadriceps krachtoefeningen in combinatie met een dieet kosteneffectiever dan de standaard zorg.

Discussie en conclusie

Er is sterk wetenschappelijk bewijs dat oefentherapie de kwaliteit van leven van patiënten met coronaire hartziekten, hartfalen, claudicatio intermittens en de cardiovasculaire risicofactoren overgewicht, hypertensie en diabetes type 2 kan verbeteren. Er zijn echter maar weinig economische evaluatiestudies. Van de interventies die op kosteneffectiviteit zijn onderzocht, is een groot deel zeer kosteneffectief en kost minder dan de gehanteerde drempels, minder dan het bruto nationaal product per hoofd van de bevolking of minder dan 15.000 dollar per levensjaar in goede gezondheid.