Mindfulness helpt bij slapeloosheid

10-20-mindfulness-helpt-bij-slapeloosheid_349125575

Slapeloosheid, of insomnia, is een veelvoorkomende slaapstoornis die gekenmerkt wordt door problemen bij het in slaap vallen of het doorslapen, ondanks dat de mogelijkheden om te slapen adequaat zijn. Het gaat gepaard met onrust en beperkingen in het functioneren overdag. Slaap speelt een vitale rol bij het functioneren van het brein, het immuunsysteem, de stofwisseling en het cardiovasculaire systeem. Insomnia is sterk geassocieerd met hoge bloeddruk, kanker en psychische aandoeningen als angst en depressie.
Er zijn twee parameters die iets zeggen over de slaap: kwantiteit en kwaliteit. Onder de kwantiteit valt onder meer het aantal geslapen uren, hoe vaak iemand wakker is geweest en hoe lang het duurde voordat iemand in slaap viel. Slaapkwaliteit gaat bijvoorbeeld over de diepte van de slaap en de tevredenheid over de slaap. Deze kwaliteit wordt meestal gemeten door subjectieve metingen.
Een traditionele behandeling voor insomnia is het gebruik van bepaalde medicijnen. Recenter is ook cognitieve gedragstherapie efficiënt gebleken en de laatste 20 jaar is er meer onderzoek naar mindfulness als behandeling. De auteurs van dit onderzoek legden de RCT’s over de invloed van mindfulness op insomnia naast elkaar en maakten waar mogelijk een meta-analyse van de resultaten.

Methode

Studies werden geïncludeerd als de deelnemers gediagnosticeerd waren met insomnia of als ze een subjectieve klacht over het slapen hadden zonder klinische diagnose. De interventie bestond uit mindfulness. Het design was een RCT met minstens 20 deelnemers met voor- en nameting. De kwaliteit van de studies werd vastgelegd via het meetinstrument van de Cochrane Back Review Group.

TIP:  Mindfulness verbetert het werkgeheugen: gunstig voor zelfmanagement

Resultaten

Er werden 6 studies geïncludeerd, met een totaal aantal deelnemers van 330. Hiertoe behoorden mensen met chronische, primaire insomnia en insomnia symptomen als comorbiditeit van depressie of kanker. Vier studies onderzochten mindfulness-based stress reduction (MBSR), één mindfulness meditatie (MM) en één mindfulness-based cognitive therapy (MBCT). Bij drie studies bestond de controlegroep uit mensen op een wachtlijst, bij een uit aandachtscontrole (educatie of non-directieve therapie) en twee controlegroepen kregen een andere actieve therapie (medicatie of cognitieve gedragstherapie). De interventies duurden tussen 6 en 8 weken.
Bevinding: bij de twee studies waarin de controlegroep een actieve therapie kreeg, scoorde de controlegroep beter dan de mindfulness-groep. In de overige studies was de mindfulness-interventie significant effectiever op inslapen, slaap kwaliteit, slaapefficiëntie en op de PSQI.

Opmerkingen samenvatter

Deze meta-analyse laat zien dat mindfulness effectiever is dan geen interventie (wachtlijst) of aandachts-controle groepen, maar niet effectiever dan medicatie of cognitieve gedragstherapie. Van cognitieve gedragstherapie is het gunstige effect op primaire en comorbide insomnia aangetoond in onderzoek. De werking van medicatie is ook veelvuldig onderzocht en daarbij blijkt dat deze zeker op de korte termijn effectief zijn. Voor de lange termijn is het effect nog minder bekend. Ook al zijn therapieën even effectief, de route waarlangs dit plaatsvindt kan verschillen. Dat maakt dat je niet zomaar de ene therapie voor de ander kan inruimen, maar op basis van proceskenmerken een fit moet zoeken met het probleem van de patiënt. Voor fysiotherapeuten geldt dat mindfulness training waarschijnlijk wat makkelijker in te zetten is dan cognitieve gedragstherapie. Mindfulness lijkt in zekere mate op ontspanningstraining. Ze is als procedure niet ingewikkeld en gemakkelijk in te voegen. Cognitieve gedragstherapie vraag meer actieve structurering van het therapie proces.

TIP:  Neutrale- en relatief ongerichte aandacht (mindfulness) is gunstig bij chronische pijn

Voor fysiotherapeuten die mindfulness willen leren inzetten tijdens hun behandeling of in groepen is er de cursus de Mindful Fysiotherapeut.

De Mindful Fysiotherapeut

8 dagen. Start 6 februari 2025. Prijs € 1395,-

Bron

Gong, H., Ni, C.X., Liu, Y.Z., Zhang, Y., Su, W.J., Lian, Y.J., Peng, W., Jiang, C.L.(2016). Mindfulness meditation for insomnia: A meta-analysis of randomized controlled trials. J Psychosom Res. Oct;89:1-6

Marjolein Streur

Marjolein Streur

Fysiotherapeut/fysiotherapiewetenschapper. Referent/samenvatter. Speerpunt leefstijlcoaching en psychologie. Volgde de universitaire focusopleiding ‘klinische en gezondheidspsychologie’.

Zin in een leuke en boeiende cursus?

Kijk dan hier voor inspiratie!

" 3000+ tevreden fysiotherapeuten gingen je voor. "

Nieuwsbrief

Elke twee weken 2 samenvattingen voor fysiotherapeuten. Gratis, al 18 jaar. 6000+ fysiotherapeuten gingen je voor.

Volg ons op facebook:

Database met 1500+ artikelen

2024-2025

Motiverende gespreksvoering en oplossingsgericht coachen

3 dagen. Start 16 mei 2025. Prijs € 495,-…

Acceptance and Commitment Therapy bij pijn

3 dagen. Start 31 januari 2025. Prijs € 495,-…

Vrouw doet pilates oefeningen en voorkomt daardoor rugpijn.

Fysiopilates opleiding

9 dagen. Start 7 januari 2025. Prijs € 1695,-…

Vrouw stretcht mindfull tegen rugpijn.

Belevingsgericht lichaamswerk binnen de fysiotherapie

5 dagen. Start 11 januari 2025. Prijs € 995,-…

De Mindful Fysiotherapeut

8 dagen. Start 6 februari 2025. Prijs € 1395,-…

Werken met beleving en emotie binnen de fysiotherapie

3 dagen. Start 12 maart 2025. Prijs € 595,-…

Dansante Fysiotherapie op basis van Laban/Bartenieff

8 dagen. Start 13 maart 2025. Prijs € 1395,-…

Pijn- en Stressmanagement technieken

3 dagen. Start 22 maart 2025. Prijs € 595,-…

Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut

5 dagen. Data volgen najaar 2025. Prijs € 995,-…

kngf-logo-klein
keurmerk-fysiotherapie-logo-klein
crkbo_instelling_rgb