Manuele therapie effectiever bij cervicogene hoofdpijn dan algemene fysiotherapie

Cervicogene hoofdpijn is een van de meest voorkomende hoofdpijnen en naar schatting leidt 4,1% van de bevolking hieraan, met name vrouwen. De huidige ICHD III beschrijft cervicogene hoofdpijn als een secondaire hoofdpijn die ontstaat vanuit musculoskeletale stoornissen in de cervicale wervelkolom en gaat vaak vergezeld met pijn in de nek. Relevante diagnostische criteria zijn nekpijn bij beweging of aanhoudende onjuiste stand van de nek, verminderde cervicale ROM en ipsilaterale schouder- en armpijn.

Omdat cervicogene hoofdpijn een secundaire vorm van hoofdpijn is, is het van belang voor fysiotherapeuten om een manueel onderzoek uit te voeren om de primaire oorzaak vast te stellen. Beperking in beweging en symptomen zoals pijn, het oproepen van de hoofdpijn en stijfheid, indiceren het meest disfunctionele cervicale segment. Voor de behandeling worden cervicale mobilisatie en manipulatie het meest toegepast, hoewel het bewijs hieromtrent conflicterend is. Patiënten met cervicogene hoofdpijn kunnen baat hebben bij manuele therapie technieken, waaronder spinale manipulatieve therapie (SMT). Als cervicale manipulatie effectief is in het verminderen van pijnintensiteit en frequentie van hoofdpijn in deze patiëntenpopulatie, kan dit een reden zijn voor fysiotherapeuten om de patiënt door te verwijzen naar een manueel therapeut.

De auteurs van dit onderzoek hebben een review uitgevoerd om de effectiviteit van manuele therapie vast te stellen om de cervicale wervelkolom, inclusief SMT.

Methode

In de literatuur werd gezocht naar RCT’s die het effect van cercivale mobilisaties of manipulaties op het verminderen van pijn bekeken bij mensen met cervicogene hoofdpijn. In totaal werden 10 studies geschikt bevonden voor inclusie. Uitkomstmaten waren hoofdpijn intensiteit, frequentie en duur. Deze resultaten werden vastgelegd aan het begin van de behandeling, direct erna en bij een follow-up enkele weken na de interventie.
Een totaal van 685 mensen namen deel in de studies. Er was een grote variatie in de frequentie en duur van de spinale mobilisatie en manipulatie.

Resultaten

Zeven studies onderzochten het effect van SMT vergeleken met een andere interventie of placebo. Zes hiervan vonden significante verbeteringen in symptomen voor de mensen in de manipulatiegroep vergeleken met de controlegroep. Eén studie vergeleek manipulaties met mobilisatie, gedurende 4 weken met in totaal 6 tot 8 sessies. Uitkomst van deze studie was dat manipulatie effectiever was bij het verminderen van intensiteit en beperkingen na 1 week, 4 weken en 3 maanden. Daarbij verminderde de frequentie en de duur van hoofdpijnen en benoemden ze een grotere vooruitgang. Twee studies bekeken de effectiviteit van een sustained natural apophyseal glide (SNAG) vergeleken met een placebo controle groep. Beide studies vonden betere effecten voor de SNAG groep vergeleken met de controlegroep.

Eén studie bekeek het verschil in effect na 1,3 of 4 behandelingen per week. Hieruit bleek dat een frequentie van 3 of 4 keer per week na 12 weken meer effect had dan een frequentie van 1x per week. Tot slot was er nog een studie die SNAG vergeleek met posterior anterior vertebrale mobilisatie (PVAM). Beide groepen gingen vooruit, maar de SNAG behandeling gaf betere resultaten op zowel de NDI als de VAS.

Er was maar 1 studie in het review dat geen statistisch significante verbetering vond voor manipulatie ten opzichte van een placebo.

Opmerkingen samenvatter

De interventies varieerden tussen de studies, maar op 1 studie na waren de uitkomsten consistent dat spinale manipulaties en mobilisaties een effectieve manier waren om symptomen van cervicogene hoofdpijn te verminderen. De auteurs concluderen dat manuele therapie effectiever is dan traditionele fysiotherapeutische interventies.