Focus op welzijn in plaats van op ziekte voor betere kwaliteit van leven

Chronische pijn heeft invloed op iemands kwaliteit van leven. Kwaliteit van leven is iemand perceptie van zijn of haar positie in het leven in relatie tot belangrijke doelen, verwachtingen, standaarden en zorgen. Allerlei factoren zijn van invloed op de kwaliteit van leven. Volgens het model van psychosociale adaptatie van chronische ziekte en beperkingen van Livneh (2001)  is kwaliteit van leven het resultaat van een proces van aanpassing aan de ziekte. Dit model beschrijft drie groepen van elkaar beïnvloedende variabelen: 1) triggerende gebeurtenissen gerelateerd aan de fysieke aandoening (ernst en verstoring van de pijn), 2) gevolgd door het dynamische proces van adaptatie waar onder meer de reacties op de ziekte onder vallen (psychische problemen, pijnrepresentaties, copingstrategieën, catastroferen) en 3) de impact daarvan op de fysieke en mentale kwaliteit van leven.

Copingstrategieën laten een sterk verband zien met kwaliteit van leven. Copingstrategieën die op het negatieve zijn gericht, leiden tot een lagere kwaliteit van leven. Actieve copingstrategieën daarentegen, die zich focussen op positieve gedachten en het zoeken van sociale hulp zijn juist van positieve invloed op de kwaliteit van leven. Het doel van deze studie was om te onderzoeken welke variabelen (zoals morbiditeit, ziekterepresentaties, pijn en coping) bijdragen aan de kwaliteit van leven. Daarnaast analyseren de onderzoekers de rol van ziekte- versus welzijngefocuste coping in de relatie tussen pijn en kwaliteit van leven.

Methode

Mensen met chronische pijn namen deel aan deze studie. Naast de sociaaldemografische gegevens werden ook verschillende vragenlijsten ingevuld door de deelnemers:

• Brief Illness Perception Questionnaire voor de mentale en fysieke representaties van de ziekte
• Chronic Pain Coping Inventory voor het inventariseren van de copingstijl(en)
• Hospital Anxiety and Depression Scale voor gevoelens van angst en depressie
• Short Form Health Survey voor de fysieke en mentale kwaliteit van leven
• Brief Pain Inventory voor de ernst van de pijn en de verstoringen
• Pain Catastrophizing Scale voor de mate van catastroferen

Resultaten

Deze studie had 103 deelnemers met een gemiddelde leeftijd van 54 jaar. Er waren veel factoren geassocieerd met de kwaliteit van leven. Een hoge score op ernst van de pijn, grotere verstoringen van de pijn op het functioneren, meer psychische morbiditeiten, ziekte-gefocuste copingstijl, meer bedreigende ziekterepresentaties en emotionele representaties waren allemaal geassocieerd met een mindere fysieke en mentale kwaliteit van leven. Welzijns-gefocuste copingstijl en professioneel actief zijn, waren geassocieerd met een hogere fysieke kwaliteit van leven.

De copingstijl bleek een belangrijke mediërende factor. Als mensen meer gericht waren op hun welzijn hadden zij een betere fysieke kwaliteit van leven. De link met de mentale kwaliteit van leven was niet significant.

Conclusie en opmerkingen

Coping die gericht is op welzijn in plaats van op ziekte blijkt een belangrijke factor te zijn in de kwaliteit van leven voor mensen met chronische pijn. Mensen die meer gericht zijn op welzijn hebben minder beperkingen door de pijn en een betere fysieke kwaliteit van leven dan mensen die vooral op ziekte gericht zijn. Interventies die gericht zijn op chronische pijn zouden dus ook de copingstijlen mee moeten nemen als beïnvloedende factor en zich moeten richten op het versterken van een copingstijl die gericht is op welzijn. Dit onderzoek sluit mooi aan bij de algemene bevindingen uit de positieve psychologie: je richten op het verminderen van het negatieve is niet hetzelfde als je richten op het bevorderen van het positieve. Deze laatste focus kan men typeren als herstelbevorderend en verdient meer aandacht.

Bron: Graça Pereira M., Carvalho C., Costa ECV., Leite, A., Almeida V. (2021) Quality of life in chronic pain patients: Illness- and wellness-focused coping as moderators. Psych J . Apr;10(2):283-294.

Foto bij artikel door SolStock / iStock