Extra zuurstof bij COPD is tijdens training niet zinvol

Extra zuurstof tijdens de training heeft geen meerwaarde voor patiënten met een chronische obstructieve longziekte (COPD). Dat concluderen Chinese onderzoekers in een overzichtsartikel waarin ze de wetenschappelijke literatuur over aanvullende zuurstof tijdens longrevalidatieprogramma’s op een rijtje hebben gezet.

Dyspneu, het gevoel niet genoeg lucht binnen te krijgen, kan patiënten met COPD ervan weerhouden om zich in te spannen. Met als gevolg verlies van spierkracht en spieruithoudingsvermogen. Fysieke training als onderdeel van een longrevalidatieprogramma kan patiënten die functioneel beperkt zijn, helpen om meer te kunnen bewegen met minder ademnood en vermoeidheid. Mogelijk omdat het metabole vermogen van de skeletspieren door training verbetert.

Langdurige zuurstoftherapie is gunstig voor patiënten die in rust of tijdens de normale dagelijkse activiteiten aanhoudend of langdurig een ernstig zuurstofgebrek hebben. Maar of zuurstoftherapie tijdens de training in longrevalidatieprogramma’s zinvol is, is nog maar de vraag.

Methode

De onderzoekers zochten in de wetenschappelijke literatuur naar gerandomiseerde gecontroleerde studies naar het effect van zuurstoftherapie tijdens de training van COPD-patiënten. Studies die resultaten op dezelfde manier rapporteerden, hebben ze bij elkaar gevoegd om een meta-analyse op los te laten, om zo een nauwkeuriger uitspraak te kunnen doen over het effect van de zuurstoftherapie.

Resultaat

In totaal vonden de auteurs zeven studies. Uit de meta-analyse van de opgenomen studies bleek dat er bij maximale inspanningstesten geen statistisch significant verschil was in vermogen en het maximale zuurstofopnamevermogen (VO₂max) tussen de groepen die zuurstof kregen en de controlegroepen. Extra zuurstof had ook geen voordeel in het verbeteren van de trainingscapaciteit. Zo hadden patiënten die zuurstof kregen geen extra voordeel op een fietsergometer, de zes minuten wandeltest of de shuttle walk test.

Ook saturatiemetingen en het gevoel geen lucht te krijgen aan de hand van de MRC dyspnoe vragenlijst of de BORG schaal na afloop van inspanningstesten verschilden niet tussen de groepen met en zonder zuurstoftherapie.

Verschillende studies rapporteerden uitkomsten van de Chronic Respiratory Disease Questionnaire (CRDQ), dit is een meetinstrument om de kwaliteit van leven van COPD patiënten te meten. Ook hierop had zuurstoftherapie geen extra voordeel.

Discussie/ conclusie

De auteurs hebben de resultaten van hun studie in drie rubrieken gedeeld: trainingscapaciteit, dyspneuscores en kwaliteit van leven.

Ze vonden dat in de geïncludeerde studies verschillende testprotocollen werden gebruikt. In sommige studies werd gekeken naar de maximale belasting bij een geleidelijk toenemende belasting op een fietsergometer. Maar een nadeel van een maximale inspanningstest is dat de deelnemer echt gemotiveerd moet zijn om tot het uiterste te gaan. Dat kan de reden zijn dat, bij het bundelen van de gegevens, zuurstoftherapie tijdens de training geen meerwaarde had voor het verbeteren van de VO2max en het vermogen. Daarnaast bereikt een patiënt in het dagelijks leven zelden de maximale belasting. De metabole belasting van de dagelijkse activiteiten kan veel beter beoordeeld worden met behulp van functionele oefentests zoals de zes of twaalf minuten wandeltest en de shuttle walk test. Dit soort testen zijn valide, makkelijk uit te voeren, goedkoop en ook gevoeliger voor veranderingen na een oefeninterventie. Maar ook op deze testen had het gebruik van extra zuurstof tijdens de training geen extra voordeel.

De auteurs zetten als kanttekening bij het artikel dat het gebrek aan homogeniteit van de opgenomen studies een grote beperking is van hun literatuuronderzoek. Er was een grote variatie in methodologieën, interventies, inspanningsprotocollen, uitkomstmaten en inclusiecriteria. Hierdoor was een kwantitatieve analyse voor alle variabelen niet mogelijk. Daarnaast waren de meeste studies klein, met minder dan twintig deelnemers per groep.

Toch zijn de auteurs van mening dat hun artikel een belangrijke update is van een eerdere literatuurstudie naar dit onderwerp. Ook in een eerdere Cochrane meta-analyse uit 2007 waarin vijf gerandomiseerde onderzoeken zijn opgenomen, was er beperkt bewijs voor de toegevoegde waarde van zuurstoftherapie tijdens de training voor COPD-patiënten.

Conclusie, trainen met extra zuurstof heeft geen invloed op de trainingscapaciteit, het gevoel geen lucht te krijgen en de kwaliteit van leven. De kwaliteit van de bewijssterkte hiervoor is echter zwak.