De validiteit van sacro-iliacale pijnprovocatie testen

Enkelvoudige sacro-iliacale testen kennen een acceptabele interbeoordelaars–betrouwbaarheid, maar de validiteit ten opzichte van de gouden standaard (diagnostische injectie, anesthetisch blok) is laag of afwezig. Een compositie van drie testen in combinatie met de afwezigheid van het centralisatie fenomeen bij herhaald bewegen (=McKenzie) blijkt een goede sensitiviteit (93%), specificiteit (89%) en likelihood ratio (6,97%), te hebben.

Het probleem met sacro-iliacale stresstesten is dat aanliggende regio’s vaak ook op spanning komen. Het blijft dus onduidelijk welke structuur de pijn geeft. Als meerdere testen in dezelfde richting wijzen is er meer zekerheid. De auteurs willen dat in dit onderzoek aantonen.

In het onderzoek zijn 48 patiënten met pijn in de bilregio met of zonder pijn in de rug of het been geincludeerd. Zij zijn door een fysiotherapeut uitgebreid onderzocht op sacro-iliacale problematiek met o.a. McKenzie onderzoek, vijf SI-provocatie testen en een heuponderzoek (Cyriax). Op dezelfde dag is door een arts onderzocht of er betrokkenheid van het SI gewricht was door een injectie met een lokaal anestheticum in het sacro-iliacale gewricht.

De SI testen bestonden uit:

• Distractie: patiënt in ruglig en fysiotherapeut geeft druk naar dorsaal op beide SIAS.
• Thigh thrust: patiënt in ruglig met flexie in heup en knie en het bovenbeen 90graden ten opzichte van de behandelbank, en in lichte adductie. Één hand van de fysiotherapeut onder het sacrum en vervolgens druk geven naar dorsaal in het verlengde van het femur.
• Gaenslen’s test: patiënt in ruglig, één been hangt over de zijrand van de bank, het andere been is in heup en knie gebogen tegen de borst. De fysiotherapeut versterkt de flexie van de heup en tegelijkertijd de extensie van de heup in het afhangende been.
• Compressie: patiënt in zijlig met heup en knie 90 graden gebogen. De fysiotherapeut geeft een neerwaartse druk op het uiterst ventrale deel van de rand van het ilium richting de bank.
• Sacrale thrust: patiënt in buiklig. De fysiotherapeut geeft een druk in verticale richting centraal aangrijpend op het sacrum.

Van de 48 patiënten die aan de inclusie voldoen en door zowel de radioloog als de fysiotherapeut zijn onderzocht reageren 16 patiënten met pijnvermindering op de SI injectie. Distractie heeft de hoogste positief voorspellende waarde. Het toevoegen van de thigh thrust, compressie en sacrale thrust verbetert de diagnostische waarde. De Gaelen’s test levert geen bijdrage na toevoeging. Er blijven dus vier zinvolle testen over.

De optimale regel is: als 2 van de vier SI provocatietesten positief zijn is er sprake van sacro-iliacale problematiek. De diagnostische waarde is dan: sensitiviteit (0.88), specificiteit (0.78), positief voorspellende waarde (0.67), negatief voorspellende waarde (0.93).

Deze cijfers gelden alleen voor de SI-provocaties. Uit eerder onderzoek van de auteurs bleek dat deze diagnostiek nog verscherpt kan worden door te beoordelen of het centralisatie of periferisatie fenomeen optreedt bij herhaalde lumbale bewegingen (zie McKenzie). Positieve SI provocatietesten in afwezigheid van het centralisatie/periferisatie fenomeen maakt SI betrokkenheid aannemelijker dan discogene betrokkenheid.