Combinatie van medicatie, hands-on fysiotherapie en oefenen na whiplash beter dan medicatie en zachte halskraag

Behandeling van whiplash letsel met NSAID’s en zachte halskraag is vaak nog een standaard behandelvorm. Het idee erachter is dat er een distorsie is in de facetgewrichten, en gewrichtsdistorsies vragen nu eenmaal enige immobilisatie. Helaas tonen studies aan dat 30-66% van de whiplash patiënt na 6 maanden nog steeds klachten hebben, dus waarschijnlijk is een halskraag geen goede interventie. Een review van Verhagen (2004) laat zien dat actieve interventies deze chronische klachten beter voorkomt, maar de onderzoeken kenden methodologisch problemen (zie cochrane). Daarom willen de auteurs onderzoeken of fysiotherapie (waaronder actieve oefeningen) welke binnen 48 uur na het ongeval gestart meer positieve effecten heeft op pijn en beperkingen na 6 weken en 6 maanden, dan een halskraag.

Methode

Aan dit onderzoek doen 200 patiënten mee met whiplash graad I en II (Quebec Task Force). De patiënten werden at random aan een standaard behandelregime of aan fysiotherapie toegewezen. Het standaard regiem bestond uit een zachte halskraag continu gedragen in eerste zeven dagen en pijnmedicatie (Diclofenac) en maagzuurremmer (Ranitidine). Na deze week was er verder geen behandeling. De fysiotherapie groep kregen 10 sessies in de 14 dagen na het ongeval. De behandeling bestond uit:

• Warmte applicatie in de nek [5 minuten]
• Lymfe drainage [10 minuten]
• Klassieke massage van de nek/schouderregio [10 minuten]
• Actieve oefeningen voor de nek/schouderregio met Tera-Band [10 minuten]

Deze actieve oefeningen moesten ook elke dag 20 minuten thuis uitgevoerd worden gedurende de eerste 14 dagen. De patiënten kregen het zelfde medicatie regime als de standaard groep. De halskraag mocht (indien de patiënt dit wenste) alleen de eerste 2 dagen gedragen worden. De primaire uitkomstmaat, pijn en beperkingen in activiteiten, werd in een logboek bijgehouden met een numeric rating scale. Dit gedurende de eerste week en één week gedurende de 6 weken follow-up en gedurende één week voor de 6 maanden follow-up.

Resultaten

Bij aanvang waren de groepen goed vergelijkbaar. In de eerste week is er geen verschil te zien in pijn en beperkingen in activiteiten tussen de groepen, na 6 weken en na 6 maanden zijn er wel duidelijke statistisch significante verschillen tussen de groepen in het voordeel van de fysiotherapie. Anders uitgedrukt: een statistisch significant groter percentage patiënten in de fysiotherapie groep ervaart geen pijn meer na 6 maanden, dan in de standaard groep (afgerond: 82% versus 63%). Ook uitgedrukt naar locatie is het percentage nekpijn, hoofdpijnklachten en schouderpijn na 6 weken en 6 maanden lager in de fysiotherapie groep.

Afgeronde percentages van patiënten die nekpijn, hoofdpijn of schouderpijn aangeven

Een controle-vergelijking ten aanzien van het dragen van een zachte halskraag in de beide groepen: de standaard groep droeg de halskraag gemiddeld 5,6 dagen gedurende 18 uur per dag, de fysiotherapie groep 2,6 dagen gedurende 3,8 uur per dag.

Conclusie

Fysiotherapie in de acute fase is effectiever dan een halskraag in het voorkomen van chronische klachten na whiplash. Opvallend in dit fysiotherapieregime is de combinatie van zowel hands-on technieken als actieve oefeningen. Bovendien valt de hoge behandelfrequentie op (10x in de eerste 14 dagen).