Chronische nekpijn en depressie: de rol van slaapkwaliteit en bewegen

Nekpijn is veelvoorkomend en de prevalentie van chronische nekpijn is sterk gerelateerd aan depressie; er zijn onderzoeken waaruit blijkt dat depressie meer voorkomt bij mensen met nekpijn. Op basis daarvan zouden er factoren moeten zijn die de relatie tussen chronische nekpijn en depressie versterken. Uit recent onderzoek blijkt dat de helft van de patiënten milde tot ernstige slaapproblemen ervaren nadat ze nekpijn hebben ontwikkeld. Dit onderzoek richt zich op de associatie tussen chronische nekpijn en de ernst van depressie, en wil het effect onderzoeken van slaapkwaliteit en bewegen. De hypothese is dat chronische nekpijn significant geassocieerd is met depressie en dat deze relatie wordt versterkt door verminderde slaapkwaliteit en bewegen.

Methode

Er is een cross-sectioneel onderzoek uitgevoerd met vrijwilligers die nekpijn ervaren. Deze mensen hebben zich aangemeld via een poliklinische neurologie afdeling in een ziekenhuis. Om deel te mogen nemen, moest de deelnemers minimaal 3 maanden aanhoudende nekklachten ervaren, met of zonder uitstraling en tussen 16 en 75 jaar oud zijn. Bij specifieke aandoeningen werden de deelnemers geëxcludeerd. In totaal zijn er 213 deelnemers geïncludeerd. De neuroloog heeft de locatie, intensiteit en duur van de nekklachten vastgesteld en de deelnemers hebben diverse vragenlijsten ingevuld onder supervisie van een onderzoeker.

Meetinstrumenten

De mate van nekpijn is gemeten met een 100 mm Visual Analogue Scale (VAS), omdat dit wordt gezien als een valide manier om pijn te meten. De slaapkwaliteit is gemeten met de Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI). Deze vragenlijst bestaat uit 24 vragen die de deelnemer zelf beantwoordt. Score ligt tussen 0 en 21 en een hogere score betekent minder goede slaapkwaliteit. Ook de frequentie van bewegen is vast gelegd; van nooit tot meer dan drie keer per week. Met de Zung Slef-rating Depression Scale (SDS) is de psychologische status vastgelegd. Deze bestaat uit 20 items, waarin diverse kenmerken van een depressie staan beschreven. Hoe hoger de score, hoe erger de depressie.

Resultaten

De correlaties tussen mate van nekpijn, slaapkwaliteit en depressie zijn significant. Frequentie van bewegen is negatief gecorreleerd met depressie. Bij een toename van de mate van nekpijn is ook een significante toename van de mate van depressie. Ook zijn er belangrijke indirecte effecten; een toename van nekpijn is significante geassocieerd met een toename van depressie, dit als gevolg van de verminderde slaapkwaliteit! Er is geen associatie tussen mate van nekpijn en frequentie van bewegen, maar er is wel sprake van mindere mate van depressie bij toename van de frequentie van bewegen.

Discussie en conclusie

Een slechte slaapkwaliteit is geassocieerd met een toename van de symptomen van depressie bij mensen met een hoge mate van nekpijn. Een depressie wordt vaak voorafgegaan door een mindere slaapkwaliteit. Bewegen kan helpen met het verminderen van deze depressie. De mate van chronische nekpijn heeft niet alleen een direct effect op een depressie, maar beïnvloedt ook de depressie indirect via de slaapkwaliteit.

Uit de analyse blijkt dat de mate van nekpijn geen directe invloed heeft op de frequentie van bewegen, maar een toename in de frequentie van bewegen leidt wel tot vermindering van de ernst van de depressie. Bewegen kan dus van meerwaarde zijn bij mensen met chronische nekklachten en onderliggende psychologische problematiek.

Concluderend kan gesteld worden dat een slechte slaapkwaliteit kan leidden tot een toename van de symptomen van depressie bij mensen met hoge mate van nekklachten. Dit kan weer effectief worden verminderd met bewegen.

Bron: Juan, W., Rui, L., & Wei-Wen, Z. (2020). Chronic neck pain and depression: the mediating role of sleep quality and exercise. Psychology, Health & Medicine, 1–7. https://doi.org/10.1080/13548506.2020.1724308

Foto bij artikel door tommaso79 / Shutterstock

Samenvatter: Amber Hulleman
Redactie: Peter van Burken.