Aangepast mindfulnessprogramma verlicht chronische lage rugpijn

Chronische lage rugpijn vertegenwoordigt wereldwijd een aanzienlijke last voor de volksgezondheid. Rug- en nekpijn zijn de belangrijkste oorzaken van beperkingen door ziekte. Het overgrote deel van rugpijn wordt als ‘niet-specifiek’ beschouwd, wat betekent dat er geen duidelijke oorzaak kan worden aangewezen. Bovendien gaat chronische pijn vaak gepaard met emotionele en cognitieve aandoeningen, zoals angst en depressie. Het Amerikaanse National Pain Strategy introduceerde het concept van ‘high-impact chronic pain’ (HICP) om mensen te identificeren wiens dagelijkse leven significant wordt beïnvloed door pijn. In de VS zijn de kosten van nek- en rugpijn tussen 1996 en 2013 met $64,4 miljard gestegen. Ondanks de hoge prevalentie en kosten van deze aandoeningen blijft de behandeling ervan uitdagend. Degeneratieve discopathie treft een aanzienlijk aantal mensen wereldwijd, en de behandeling varieert van niet-invasief tot chirurgisch.
Er is een groeiende interesse in het gebruik van mindfulness-gebaseerde stressreductie (MBSR) als interventie bij pijn. Eerdere studies hebben aangetoond dat MBSR kan helpen bij het verminderen van pijn en het verbeteren van het psychologisch welzijn van patiënten. Bovendien kunnen dergelijke programma’s ook voordelen bieden op neurobiologisch niveau en het niveau van ontstekingsmarkers. In deze samenvatting bespreken we een onderzoek naar het effect van mindfulness bij chronische lage rugpijn.

Deelnemers

De deelnemers werden geworven vanuit een databank van de deelnemende centra. De geïnteresseerden (n=233) vulden een online vragenlijst in- over uitsluitingscriteria. De insluitingscriteria omvatte een diagnose van symptomatische discopathie, diagnose van chronische pijn niet ouder dan twee jaar, normale mobiliteit en cognitieve toestand. Uitsluitingscriteria omvatten ernstige psychopathologieën, verslaving, beperkte functionele capaciteit, en het beginnen van andere behandelingen of grote levensstijlveranderingen.

In totaal namen 70 patiënten deel aan de studie, verdeeld over twee locaties (Vitoria en Madrid). De gemiddelde leeftijd van de deelnemers was 53 jaar, waarbij 66% vrouwen waren. De deelnemers werden random toegewezen aan een experimentele of een controle conditie.

Metingen

Bloedmonsters werden op baseline en na 8 weken genomen. Hierin werd cortisol en verschillende cytokines gemeten. De volgende vragenlijsten werden gebruikt om een aantal psychologische variabelen en processen te meten:

• Five Facets of Mindfulness Questionnaire
• Self-Compassion Scale-Short Form
• Pain Catastrophizing Scale
• Chronic Pain Acceptance Questionnaire-Revised
• Depression, Anxiety and Stress Scale—21 Items
• Satisfaction with Life questionnaire
• WHO-5 Well Being Index
• Short Form-36 Health Survey
• Pain and Sleep Questionnaire

Interventie

Alle deelnemers (n = 70) zetten hun huidige pijnbehandelingen voort. De controle groep kreeg daarnaast geen mindfulness interventie, de experimentele groep wel. Het interventieprogramma was gebaseerd op het Mindfulness-Based Stress Reduction (MBSR) programma, aangepast voor chronische rugpijn. Dit 30-uur durende programma bestond uit 9 sessies van 2,5 uur per week, met een intensieve sessie van 7,5 uur tussen de zesde en zevende week. Hierin werden pijnverwerkingstechnieken en lichamelijke oefeningen opgenomen. Thuiswerkopdrachten bestonden uit dagelijkse oefeningen van 45 minuten, specifiek aangepast voor rugpijn. Het originele MBSR-programma van de University of Massachusetts werd aangepast door bepaalde lichaamsoefeningen te vervangen door spierontspanning en eenvoudigere bewegingen, onder supervisie van twee fysiotherapeuten. Daarnaast werd er meer aandacht besteed aan het belang van interoceptie en proprioceptie. Ook werden psycho-educatieve inhoud over pijn en effectieve copingstrategieën toegevoegd. Deelnemers kregen toegang tot een online platform met audio-opnames voor dagelijkse oefeningen, een werkboek en de mogelijkheid om vragen te stellen aan de instructeur.

Resultaten

Baseline analyse toonden geen significante verschillen tussen groepen wat betreft geslacht, leeftijd, opleidingsniveau en RMQ-disability score.

Vergelijken voor- nameting

Wat stressreductie betreft, vertoonden de cortisolniveaus geen significante verschillen tussen de studiegroepen. Echter, alleen bij de controlegroep was er een significante toename in cortisol.

De DASS-21 vragenlijst werd gebruikt om de negatieve gemoedstoestand te beoordelen. Patiënten in de experimentele groep toonden een significante verbetering in deze toestand vergeleken met de controlegroep. Wat mindfulness en zelfcompassie betreft, ervoeren patiënten in de controlegroep geen veranderingen. De experimentele groep toonde echter significante veranderingen in deze variabelen.

Patiënten in de experimentele groep hadden na 8 weken minder pijn en een betere slaapkwaliteit. Pijncatastroferen veranderde niet tussen de groepen.

Een belangrijke bevinding was dat het MBSR-programma de IL-1β bloedniveaus, een pro-inflammatoire en pronociceptieve cytokine, significant verminderde.

Hoewel er geen significante verschillen waren in de RMQ-score tussen groepen, vertoonde de experimentele groep wel een significante reductie. Patiënten in de experimentele groep toonden significante verbeteringen in fysiek functioneren. Resultaten toonden ook significante veranderingen in welzijn en algemene subjectieve gezondheid. De experimentele groep verbeterde over de tijd in subschalen zoals energie/moeheid en sociaal functioneren.

Opmerkingen samenvatter

Dit zijn mooie bevindingen voor fysiotherapeuten. Het laat zien dat een aangepast mindfulness programma mooie effecten kan hebben bij patiënten met lage rugpijn. Gezien de breedte van het veld van effecten is deze interventie te kenmerken als een volwaardige biopsychosociale interventie. Het MBSR-CBP-programma kan de negatieve gevolgen van chronische lage rugpijn op inflammatoire, psychologische en functionele gebieden verminderen. Patiënten die deelnamen aan het programma vertoonden een afname van depressie, stress, ervaren pijn, invaliditeit en gezondheidsgerelateerde beperkingen. Er was ook een verbetering in fysieke functie, slaapkwaliteit, levensvoldoening, welzijn en vitaliteit. Op het gebied van pijnhantering verhoogde MBSR-CBP de pijnacceptatie en zelfcompassie, terwijl het de overidentificatie, kinesiofobie, catastrofering en het bloedniveau van IL-1β verlaagde.

Het onderzoek inspireert om meer mindfulness interventies te implementeren binnen de fysiotherapie. En zeker ook om groepsbehandeling op te zetten als aanvulling op- of nazorg na individuele fysiotherapie.

Bron: Diez, G. G., Anitua, E., Castellanos, N., Vazquez, C., Galindo-Villardon, P., & Alkhraisat, M. H. (2022). The effect of mindfulness on the inflammatory, psychological and biomechanical domains of adult patients with low back pain: A randomized controlled clinical trial. PLoS One, 17(11), e0276734. doi:10.1371/journal.pone.0276734

Foto bij artikel door FG Trade / iStock