Goede organisatie hartrevalidatieprogramma verbetert therapietrouw

Hartrevalidatie is van belang voor een gezondere leefstijl, verminderen van risicofactoren en een betere kwaliteit van leven. Recente studies hebben aangetoond dat er een verband is tussen het deelnemen aan een hartrevalidatie programma en lagere sterftecijfers. Ondanks dat is er nog altijd een uitvalspercentage van 24-50%. Het probleem van niet deelnemen aan groepen is een lang lopend probleem, wat al zeker 40 jaar in de literatuur wordt beschreven. Er zijn veel onderzoeken naar gedaan, maar vooral gerelateerd aan patiënt factoren. Deze studie heeft als doel om niet alleen op patiënt niveau te bekijken bij welke groepen de uitval hoog is, maar ook op het niveau van de organisatie.

Methode
De gegevens zijn gehaald uit een grotere studie, de Winsconsin Cardiac Rehabilitation Outcomes Registry (WiCORE). Hieraan nemen 69 instellingen deel, waarvan 38 aan dit onderzoek. Uitkomsten van 4412 patiënten zijn geanalyseerd. De patiëntfactoren als geslacht, ras, leeftijd, educatie, sociale ondersteuning, risicogroep etc zijn overgenomen uit de dataset van de WiCORE. Organisationele factoren zijn gemeten door middel van een vragenlijst, waarop in de meeste gevallen met ja of nee geantwoord kon worden. Factoren die zijn meegenomen betreffen de faciliteit, het krijgen van reminders, betrokkenheid van de medisch directeur/verantwoordelijk arts en kenmerken van het programma. De uitkomstmaat is therapietrouw, met als afkappunt of mensen wel of niet de mediaan van het aantal klassen heeft deelgenomen (in dit geval 21). Mensen die minder dan 21 klassen bijwoonden werden ingedeeld in de groep ‘niet therapietrouw’, mensen die 21 of meer klassen bijwoonden in de groep ’therapietrouw’.

Resultaten

Op patiënt niveau werden significant en klinisch relevante positieve resultaten voor therapietrouw bij:

• mensen ouder dan 65,
• blanke ras,
• hoog risico op hartproblemen tijdens sporten (ingedeeld volgens de American Association of Cardiovascular Pulmonary Rehabilitation),
• bypass operatie en diabetes.

Geen significante resultaten werden gevonden in geslacht, niveau van educatie, sociale ondersteuning, wel/niet vergoed door verzekering, roken, (voorgeschiedenis van) depressie of comorbiditeiten. Cholesterolgehalte gaf wel een significant resultaat, maar dit was zo klein dat het niet klinisch relevant is.

Op organisationeel niveau was er significant hogere therapietrouw als:

• de medisch directeur of verantwoordelijk arts ≥15  minuten per week bij het revalidatie programma aanwezig was,
• er adequate apparatuur was,
• gebruik gemaakt werd van een adequate ruimte en,
•  wanneer patiënt tevredenheid gemeten werd.
• De aanwezigheid van aanvullende voorlichting als voedingsadvies, psychische ondersteuning, voorlichting over medicijnen, aanpassen van leefstijl en ontspanningstherapie kwamen uit de regressie analyse als voorspellers voor hogere therapietrouw.
• Patiënten van wie de echtgeno(o)t(e) deelnam in groepstherapie hadden de hoogste therapietrouw.

Opmerkingen samenvatter
Therapietrouw is al jarenlang en in iedere tak van therapie of behandeling een groot punt van aandacht. Patiënt gebonden factoren blijken moeilijk te veranderen. Uit dit onderzoek blijkt echter dat er ook organisationele aspecten zijn die tot een grotere therapietrouw kunnen leiden. Deze factoren zijn wellicht makkelijker aan te passen dan aspecten binnen de patiënt zelf, en kunnen leiden tot betere therapietrouw, met als gevolg effectievere behandeling en minder (co)morbiditeiten.