Internet gebaseerde pijn zelfmanagement modules kunnen een grote steun zijn voor patiënt en fysiotherapeut

Zelfmanagement ondersteuning is een parapluterm voor interventies die de kennis, de vaardigheden en het zelfvertrouwen van patiënten verhoogt ten aanzien van het omgaan met hun gezondheidsprobleem. Internet interventies zouden een goed alternatief kunnen zijn voor in de kliniek uitgevoerde zelfmanagement programma’s omdat barrières zoals tijd, mobiliteitsbeperkingen en afstand niet spelen. Bovendien kunnen ze de gezondheidswerker ondersteunen in het bereiken van een grotere populatie en het verminderen van personeelskosten. Tot op heden is er geen systematische synthese van de impact van internet gebaseerde interventies voor mensen met pijn.

Methode
De auteurs doorzoeken de Medline, CINAHL, PsychINFO en de Cochrane Library van januari 1990 tot eind december 2009. Aanvullend werden de literatuurlijsten van de gevonden artikelen doorgenomen. Één van de inclusie criteria, naast pijn etc, was dat het onderzoek betrof waarbij de patiënten over meerdere groepen werden gerandomiseerd. Een kwantitatieve meta-analyse bleek niet mogelijk door de grote diversiteit in patiënten, interventies en uitkomstmaten.

Resultaten
De oorspronkelijke zoekstrategie leverde 6724 titels op, daarvan bleken uiteindelijk 17 artikelen bruikbaar voor deze review.
In 88,2% betrof het chronische pijn in de vorm van hoofdpijn, rugpijn, musculoskeletale pijn, abdominale pijn of fibromyalgie. In twee studies betrof het acute pijn na een chirurgische ingreep. In 70,6% betrof het volwassen ouder dan 18 jaar.
De vormen van de internet interventies waren:

• Cognitieve gedragstherapie (11 studies).
• Gemodereerde peer-support groepen of programma’s (3 studies)
• Steun ter voorbereiding op klinisch bezoek (3 studies).

72,7% van de cognitief gedragsmatige studies gebruikten een wachtlijst als controle conditie, en drie gebruikten een vergelijkbare internetgebaseerde controle interventie. Alle peersteungroepen en steun ter voorbereiding op klinisch bezoek vergeleken de internet gebaseerde interventie ten op zichte van gebruikelijke zorg.
De uitval lag tussen de 5,7% en de 58,9% met een mediaan van 27,4%.
De cognitief gedragsmatige programma’s bestonden uit 6 tot 20 wekelijkse modules. In 10 van de 11 studies werden de deelnemers gevraagd een wekelijkse rapportage in te sturen over de programma activiteiten en/of uitkomstmaten. Dit was bedoeld om de therapietrouw te versterken. Één onderzoek gebruikt een elektronische discussiegroep die door de therapeut en een expertpatiënt gemodereerd werd. Alle studies gebruiken een of andere contactvorm met een klinische medewerker of onderzoeksstaf: telefoon, e-mail, e-mail listing, asynchrone of synchrone message bords. Meestal bestond de reactie uit feedback op de wekelijkse rapportage of reminders om het programma af te maken, of administratieve of technische ondersteuning.
Samenvattend blijken de internet gebaseerde interventies veel belovend te zijn voor mensen met pijn. De meeste cognitief gedragsmatige internet interventies tonen gunstige effecten aan op pijn, activiteiten beperkingen, en kosten van de behandeling. Echter, ten aanzien van angst en depressie zijn de resultaten minder consistent. Wat betreft de peersupport programma’s is er enig maar erg beperkt bewijs dat dit positieve effecten heeft op pijn, beperkingen in activiteiten, aandoeninggerelateerde stress en zelfvertrouwen. Er is nog geen bewijs voor effectiviteit van steun ter voorbereiding op klinisch bezoek.

Opmerking samenvatter
De resultaten zijn zeker hoopgevend en internet gebaseerde  pijn zelfmanagement programma’s kunnen de fysiotherapeut en patiënt ondersteunen. Vooral ook psychologische info etc kan daar goed gegeven worden, zodat de fysiotherapeut zijn ‘handen’ vrij houdt voor de meer biomedische aspecten.