Dagelijkse retrospectieve pijnmeting is betrouwbaarder dan wekelijkse meting

Als je een patiënt vraagt hoeveel pijn hij de afgelopen week heeft gehad, dan moet hij daar retrospectief een antwoord op formuleren. Dergelijke retrospectieve pijnrapportages kunnen vertekend worden door de piekwaarde en de eindwaarde van de pijn gedurende de periodemeting. Bovendien beïnvloedt het actuele pijn niveau van de patiënt zijn retrospectieve pijnoordeel. In die zin zijn real-time pijnmetingen meer valide. Ze vormen de gouden standaard. Afgezet tegen deze real-time pijnmetingen overschatten wekelijkse retrospectieve pijnmetingen de pijn. Naarmate echter het aantal dagen korter is dat men als periode evalueert, des te meer accuraat wordt de pijnmeting.
Piek en eindwaarden  hebben minder effect op dagelijkse retrospectieve pijnmetingen dan op wekelijkse retrospectieve pijnmetingen. Het nadeel van dagelijkse retrospectieve pijnmetingen is echter dat ze tamelijk grillig kunnen zijn, bijvoorbeeld door aanwezige contextuele factoren. Een tussenoplossing is een retrospectieve week pijnmeting te berekenen uit dagelijkse retrospectieve pijnmetingen. Pijn intensiteit blijkt ook de accuraatheid te beïnvloeden. Patiënten met sterke pijn beoordelen de pijn meer accuraat dan mensen met lage pijn intensiteit. Bovendien blijken patiënten met fluctuerende pijn  de pijn slechter in te schatten dan mens met meer stabiele pijnen. Het is nog niet bekend of de grootte van het pijngebied van invloed is op de accuraatheid van pijnrapportage.

Methode
103 patiënten met musculoskeletale pijnen deden aan dit onderzoek mee. De inclusie was eenvoudig: spierpijn bij palpatie lokaal of gegeneraliseerd, en langer dan drie maanden pijnklachten. De grote van het pijngebied werd opgetekend op een lichaamstekening. Gegeneraliseerde pijn werd gedefinieerd als pijn in vijf of meer lichaamslocaties. Vijftig patiënten voldeden aan dit criterium van gegeneraliseerde pijn. Van deze groep voldeden achtendertig patiënten aan de ACR criteria voor fibromyalgie. Negentig patiënten registreerden gedurende vier maanden hun pijn.
De pijnvragenlijst werd in de eerste week van de maand afgenomen, gedurende vier maanden. Daarbij gaven ze dagelijks op een VAS één pijnevaluatie over de afgelopen 24 uur. Bovendien gaven ze op de achtste dag een beoordeling van de pijn over de afgelopen week. Een subgroep van 50 deelnemers deden ook vier maal één week dagelijkse real-time pijnmetingen. Deze subgroep kreeg één keer per dag op een willekeurig tijdstip per SMS een vraag naar het actuele pijn niveau. De patiënt kon per SMS antwoorden op een 11puntsschaal.

Resultaten

• De pijnintensiteit van retrospectieve pijnmetingen over de afgelopen week waren significant hoger dan de retrospectieve dagelijkse pijnmetingen (gemiddeld over een week). Deze bevinding was onafhankelijk van pijn intensiteit.
• De betrouwbaarheid (ICC) is hoger van de dagelijkse retrospectieve pijnmetingen. De betrouwbaarheid was in de generaliseerde pijn groep lager dan in de lokale pijngroep.
  De pijn variabiliteit van de dagelijkse retrospectieve week meting was lager dan de eenmalige retrospectieve weekmeting in de gegeneraliseerde pijn groep, maar niet in de lokale pijngroep.
• Het gemiddelde van vier dagen retrospectief pijnmeten bleek voor 97% overeen te komen met het gemiddelde van 7 dagen retrospectief pijnmeten.
• Belangrijk is dat de dagelijkse retrospectieve pijnmetingen (gemiddeld naar week) beter met real time metingen correleerden dan een eenmalige retrospectieve week meting. De retrospectieve weekmetingen waren in de gegeneraliseerde pijngroep significant hoger dan de real time (gemiddelde)weekmetingen. In de lokale pijngroep was er geen significant verschil. In de gegeneraliseerde groep neemt met het toenemen van de pijn intensiteit ook de overschatting toe van retrospectieve eenmalige weekmeting ten opzicht van de real time metingen. In de lokale pijngroep was dit minder prominent.

Opmerking samenvatter
Het is klinimetrisch meer betrouwbaar om de patiënt vier maal per week een pijnmeting over de afgelopen 24 uur te laten maken en het gemiddelde hiervan te beschouwen als representatief voor een week meting, dan één keer per week een pijnmeting over de afgelopen zeven dagen. Relevant is ook de bevinding dat patiënten met gegeneraliseerde pijn (zoals fibromyalgie) hun pijn in bepaalde mate overschatten, en dat dit sterker optreedt naarmate ze meer pijn rapporteren.