Hoe minder mindfull de patiënt is des te sterker spelen de factoren van het fear-avoidance model

Volgens de auteurs van dit artikel leidt catastroferen over pijn tot (bewegings)angst en vermijding. Catastroferen over pijn bepaalt voor 7-31% de variatie in pijn intensiteit. Een manier om catastroferen te beïnvloeden is via cognitief-gedragsmatige interventies. Een recente ontwikkeling is de inzet van mindfulness. Het gaat er daarbij niet om de innerlijke ervaring van pijn te veranderen maar om deze te accepteren.
Mindfulness is een aandachttoestand die min of meer tegengesteld is aan de aandacht die bij catastroferen optreedt.

Er zijn onderzoeken die aannemelijk maken dat mindfulness gunstige effecten heeft op stemming en pijn bij chronische pijnpatiënten. In de huidige studie willen de auteurs onderzoeken of mindfulness negatief correleert met de herstelbelemmerende factoren uit het bekende fear-avoidance model van chronische pijn, te weten: pijn intensiteit, catastroferen, angst voor pijn, pijn hypervigilantie, en functionele beperkingen. Ze verwachten de sterkste negatieve correlatie tussen mindfulness en catastroferen. Meer specifiek veronderstellen de auteurs dat de mate van mindfulness de relatie die tussen catastroferen en pijn bestaat, afzwakt.

Methode
De onderzoekspopulatie bestond uit een heterogene groep van 104 volwassen chronische pijnpatiënten (outpatient) die op een afspraak wachten van hun pijnspecialist in het ziekenhuis. De volgende variabelen werden via vragenlijsten gemeten:

• Duur en locatie van de pijn
• Mindfulness:
  • Five-Factor Mindfulness Questionnaire (FFMQ) Dit om een aantal factoren van mindfulness te meten.
  • Mindful Attention Awareness Scale (MAAS) Dit om een totaal score te krijgen. (De FFMQ geeft geen totaal score).
• Pijn intensiteit: subschaal uit de Brief Pain Inventory (BPI)
• Functionele beperkingen: subschaal uit de Brief Pain Inventory (BPI)
• Negatieve stemming: subschaal uit de  I-PANAS-SF.
• Pijn catastroferen: Pain catastrophizing Scale (PCS).
• Pijn gerelateerde angst: Tampa Scale for Kinesiophobia (TSK).
• Pijn hypervigilantie: Pain Vigilance and Awareness Questionnaire (PVAQ).

Resultaten
De chronische pijnpatiënten bleken op de MAAS niet minder mindfull dan een steekproef uit de algemene bevolking. Mindfulness gemeten via de MAAS correleerde negatief met elk van de gemeten variabelen uit het fear-avoidance model. In een regressie analyse werd het aandeel van mindfulness nader onderzocht. Dit maal met de vijf factoren van FFMQ. De vijf factoren gezamenlijk verklaren 17%-41% van de factoren van het fear-avoidance model (pijncatastroferen 41% verklaarde variantie). Na statistische controle op een aantal relevante achtergrond variabelen, kwam de ‘uniek’ verklaarde variantie van mindfulness op 5% te liggen. Mindfulness blijkt dus inderdaad onafhankelijk te modereren tussen pijnintensiteit en catastroferen, maar zwak.  Hoe lager de patiënt op mindfulness scoort des te sterker was de relatie tussen pijn intensiteit en catastroferen. Deze uitkomst lijkt erop te wijzen dat de mate waarop iemand mindfull in het huidige moment kan blijven het piekeren en catastroferen over pijn vermindert.

Een suggestie van de auteurs is patiënten met pijn te screenen met de MAAS op de mate van mindfulness en als die laag is daar een interventie voor aan te bieden. Mogelijk dat chroniciteit daardoor beter voorkomen kan worden, en ook de ervaren pijn en disfunctioneren wat vermindert. Hoewel diverse kleine trails hoopgevend zijn wat betreft de invloed van mindfulness op chronische pijn, moet een grote trail nog uitgevoerd worden.