Aanwijzing dat relaxatie de negatieve effecten van stress op het immuunsysteem vermindert

Er zijn aanwijzingen dat psychologische stress de productie van proinflamatoire cytokinen verhoogt (IL-1, IL-6, TNF-alfa, en IFN-gama). Er is echter weinig bekend over de invloed van relaxatie op proinflamatoire cytokinen en anti-inflamatoire cytokinen. De auteurs van het huidige artikel deden hier een onderzoek naar.

Methode

Aan deze studie deden gezonde medische studenten mee. Voor deelname werden ze beloond met 20 dollar. Na screening op in- en exclusie criteria deden uiteindelijk 42 studenten mee. Ze werden random verdeeld over een relaxatie groep en een niet-relaxatie groep. In een relatief rustige studieperiode werden in de beide groepen de baseline metingen uitgevoerd (vier weken voor de examenweek). De metingen tijdens de stressperiode vond drie dagen voor de examenweek plaats.
Voorafgaande aan de baseline meting kreeg alleen de relaxatie groep twee relaxatie trainingssessies van één uur aangeboden. De relaxatie bestond uit een verkorte vorm van progressieve relaxatie. Daarna moesten ze de relaxatie twee maal daags 15 minuten beoefenen en dit vier weken volhouden.

Metingen

  • Stressoren: Global Assessment of Recent Stress (GARS, Linn, 1985).
  • Emotionele stressreactie: angst, spanning, frustratie, irritatie etc in de afgelopen week (Stress Respons Inventory (SRI, Koh, e.a., 2001).
  • Angst: subschaal van de Symptom Checklist-90-revised (Derogatis, e.a., 1976).
  • Fysiologische stressreactie: systolische en diastolische bloeddrukmetingen.
  • Cytokinen: meting op basis van verzameld lymfocyten materiaal (Proinflamatoir: IL-6, TNF-alfa. Antiinflamatoir: IL-10).

Resultaten

De psychologische stressoren, emotionele stressreactie en bloeddruk was vlak voor de examenweek in beide groepen verhoogd ten opzichte van de baseline. De waargenomen recente stressoren, en diastolische en systolische bloeddruk was echter in de relaxatiegroep in gunstige zin minder sterk toegenomen.
In tegenstelling tot ander onderzoek is de hoeveelheid IL-6 en TNF-alfa in beide groepen afgenomen in de stressperiode ten opzichten van de baseline en Il-10 juist toegenomen. Deze afname van IL-6 is in de relaxatie groep minder groot, en het TNF-alfa neemt zelfs toe. De toename van Il-10 is sterker in de relaxatie groep dan de controle groep.

TIP:  Voorbij de relaxatierespons: Intentioneel systemische mindfulness

Opmerking samenvatter

Je kan stellen dat de afname van proinflamatoire cytokinen die de examenstress veroorzaakt, door de relaxatie verminderd wordt. Dat kan gunstig voor de gezondheid zijn, omdat de door stress veroorzaakte vermindering van IL-6 en TNF-alfa een suboptimale regeling geeft van de lichaamsrespons op ontstekingen en een verminderde controle over infecties. Het effect van relaxatie op Il-10 is moeilijk positief te duiden. Want de toename van Il-10 ten tijde van stress kan het functioneren van de T-cel activatie verminderen. Mogelijk dat relaxatie door toename van Il-10 dit juist versterkt.
Al met al is in dit onderzoek een voorzichtige aanwijzing te vinden dat relaxatie de negatieve effecten van stress op waargenomen stress en bloeddruk vermindert. Bovendien kan relaxatie de negatieve effecten van stress op het immuunsysteem verminderen. Maar die resultaten zijn niet eenduidig. Meer onderzoek is nodig binnen dit onderzoeksveld dat sterk gekenmerkt wordt door tegenstrijdige onderzoeksresultaten.

Koh, K. B., Lee, Y., Beyn, K.M., Chu, S.H., Kim, D.M. (2008). “Counter-stress effects of relaxation om proinflamatory and anti-inflamatory cytokines.” Brain, Behavior, and Immunity in press.

Peter van Burken

Peter van Burken

Psycholoog / ex-fysiotherapeut. Auteur van Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut en het boek Mindfulness en Fysiotherapie. Initiator en docent Psychfysio opleidingen.

Zin in een leuke en boeiende cursus?

Kijk dan hier voor inspiratie!

" 3000+ tevreden fysiotherapeuten gingen je voor. "

Nieuwsbrief

Elke twee weken 3 samenvattingen voor fysiotherapeuten. Gratis, al 17 jaar. 6000+ fysiotherapeuten gingen je voor.

Database met 1500+ artikelen

Voorjaar 2023

Motiverende gespreksvoering en oplossingsgericht coachen

3 dagen. Start 16 mei 2025. Prijs € 495,-…

Acceptance and Commitment Therapy bij pijn

3 dagen. Start 31 januari 2025. Prijs € 495,-…

Vrouw doet pilates oefeningen en voorkomt daardoor rugpijn.

Fysiopilates opleiding

9 dagen. Start 7 januari 2025. Prijs € 1695,-…

Vrouw stretcht mindfull tegen rugpijn.

Belevingsgericht lichaamswerk binnen de fysiotherapie

5 dagen. Start 11 januari 2025. Prijs € 995,-…

De Mindful Fysiotherapeut

8 dagen. Start 6 februari 2025. Prijs € 1395,-…

Werken met beleving en emotie binnen de fysiotherapie

3 dagen. Start 12 maart 2025. Prijs € 595,-…

Dansante Fysiotherapie op basis van Laban/Bartenieff

8 dagen. Start 13 maart 2025. Prijs € 1395,-…

Pijn- en Stressmanagement technieken

3 dagen. Start 22 maart 2025. Prijs € 595,-…

Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut

5 dagen. Data volgen najaar 2025. Prijs € 995,-…

kngf-logo-klein
keurmerk-fysiotherapie-logo-klein
crkbo_instelling_rgb