Positieve emoties versterken de psychologische veerkracht in stressvolle situaties

In dit artikel worden de processen rond de psychologische veerkracht van een persoon besproken. Het voordeel van veerkracht wordt belicht en aangegeven hoe die bevorderd kan worden

Processen rond psychologische veerkracht

Psychologische veerkracht is een karaktereigenschap. Door deze eigenschap kan men flexibel met stressvolle situaties omgaan. Iemand met een veerkrachtige persoonlijkheid heeft het vermogen om vanuit moeilijke- en belastende situaties weer terug te veren. Dit onderdeel van de psychologische belastbaarheid zorgt dat men zich goed kan aanpassen ook al zijn de omstandigheden moeilijk.
Mensen met deze persoonlijkheid veren na belasting niet alleen terug naar hun oorspronkelijke niveau van functioneren, maar doen dit ook sneller. Dergelijke weerbare personen maken in moeilijke situaties opvallend vaak gebruik van positieve emoties en humor.

Er is een theorie die kan verklaren waarom het hebben van positieve emoties de veerkracht verhoogt. The broaden-and-build theorie verwoordt dat we bij negatieve emoties onze aandachtsfocus versmallen en ons repertoire aan gedachten en acties inperken tot bijvoorbeeld stereotype vecht- en vluchtgedrag. Bij positieve emoties verbreden we juist onze aandachtsfocus, gedachten en actierepertoire en als gevolg daarvan worden we vindingrijker. Dus van boosheid en angst daalt de creativiteit, terwijl die bij plezier juist toeneemt.

Voordeel van veerkrachtig zijn

Je kunt op verschillende manieren negatieve situaties verwerken. Bijvoorbeeld door jezelf op te vrolijken met muziek of door een wandeling in het park te maken. Het zijn illustraties van op een positieve manier omgaan met negatieve ervaringen. Het kost een veerkrachtige persoon relatief weinig moeite om positieve emoties te creëren. Vanuit de broaden-and-build theorie kun je hieruit opmaken dat een veerkrachtige persoon een ruim gezichtsveld heeft ook al bevindt hij zich in een complexe negatieve situatie. Daardoor blijft een dergelijk persoon vindingrijk en kan hij beter met een moeilijke situatie omgaan en verwerkt men die emotionele situatie ook beter. Positieve emoties uitlokken of opzoeken, ook onder moeilijke omstandigheden, is dus zinvol.

Ten aanzien van de stressreactie: psychologische veerkracht heeft geen invloed op de sterkte van de cardiovasculaire reactie na een stressor, maar deze reactie herstelt wel sneller. Uit experimenten blijkt bovendien dat het uitlokken van positieve emoties, bijvoorbeeld door te glimlachen, de arousal van een negatieve emoties (tijdelijk) verminderd.

Hoe kan psychologische veerkracht bevorderd worden?

Veerkrachtigheid wordt gezien als een eigenschap die door ieder individu aangeleerd kan worden. Er is een relatie gevonden tussen het trainen van positieve emoties en een toename in psychologische veerkracht

Het hebben of creëren van positieve emoties als ‘coping strategie’ moet echter wel een natuurlijk proces zijn anders werkt het juist averechts voor de vindingrijkheid bij een probleem. Dit komt omdat er anders te veel energie naar het genereren van positieve emoties gaat in plaats van naar het oplossen van het probleem. Het is dus belangrijk om deze positieve manier van omgaan met- en verwerken van moeilijke situaties je goed eigen te maken, zodat het een automatische handeling wordt waar niet meer over nagedacht hoeft te worden. Dit bereikt men door de positieve emoties vaak actief te trainen.

Enkele voorbeelden uit het artikel om de positieve emoties te trainen en te bevorderen zijn het tellen van je zegeningen en het vinden van positieve dingen in negatieve situaties. Dit zijn belangrijke strategieën als buffer tegen stress. Andere voorbeelden zijn jezelf bewust proberen op te vrolijken in een negatieve bui of als een leuke afspraak wordt afgezegd je beseffen dat je nu eindelijk tijd hebt om die leuke film te zien.

In het artikel wordt een vergelijking gemaakt tussen het trainen van positieve emoties en het trainen van een spier. Een spier kun je versterken door hem vaak te gebruiken. Zo zou je dus ook, door vaker positieve emoties te trainen, de positiviteit kunnen verbeteren.

Opmerking samenvatter

De implicatie voor de fysiotherapeut ligt voor de hand. Men kan de patiënt deze relaties tussen positieve emoties en veerkracht uitleggen en hem aanmoedigen dit meer na te streven. Bovendien kan de fysiotherapeut door prettige omgang (vriendelijkheid, een grapje of interesse tonen) de stemming van de patiënt beïnvloeden en daarmee zijn vindingrijkheid om mee te denken in het vinden van oplossingen voor zijn gezondheidsprobleem.
De film La vita è bella is hier illustratief. Klik hier om een recensie te lezen van een fysiotherapeute die deze film heeft beoordeeld.

Werken met beleving en emotie binnen de fysiotherapie

INFORMATIE

3 dagen. Start 12 maart 2025. Prijs € 595,-