Een vragenlijst naar de eigen-effectiviteit verwachting ten aanzien van pijn (PSEQ)

Eigen-effectiviteit verwachting is de verwachting iets te kunnen: ‘ik kan het…’. Deze verwachting over de eigen-effectiviteit bepaalt hoeveel inspanning we leveren en hoe lang we dat volhouden (ondanks obstakels of negatieve ervaringen). Ten aanzien van pijn geldt:

• Het vertrouwen de pijn te kunnen tolereren verhoogt de pijntolerantie.
• Het vertrouwen ondanks de pijn toch bepaalde activiteiten te kunnen uitvoeren correleert met het al of niet daadwerkelijk gaan uitvoeren van die activiteit.

Veel vragenlijsten naar de eigen-effectiviteit verwachting ten aanzien van pijn noemen echter niet de pijn in de vragen. Ze vragen of mensen verwachten bepaalde activiteiten uit te kunnen voeren. Nicholas maakte echter een vragenlijst waarbij de pijn wel expliciet genoemd werd in de vragen: ‘denk je dat je x kan uitvoeren terwijl je pijn hebt?
Dit is belangrijk omdat blijvende pijnverlichting zelden bij chronische pijn bereikt wordt en men dus moet leren te ‘leven’ met de pijn. Nicholas (1989) publiceerde een vragenlijst die wel de context van pijn meet: de Pain Self-Efficacy Questionnaire (PSEQ).

In het huidige artikel bespreekt de auteur de onderzoeken naar de betrouwbaarheid en validiteit van de PSEQ.

populatie	N	gemid	mediaan	Onderste kwartiel	Bovenste kwartiel	Anders…
Chronische lage rugpijn	103	25,8	26,5	15	34	Interne consistentie Cronbach alfa: 0,92
Soort gelijke groepen als hier boven		26,7 26,3				Test her test 3 mnd r = 0,73
Chronische pijnpatiënten vóór revalidatie in cognitief-gedragsmatig programma	1306	23	22	14	33	Interne consistentie: Cronbach alfa: 0,93

In correlationele studies blijkt de vragenlijst zich te gedragen volgens de verwachtingen. Mensen die hoog scoren op de PSEQ:

• gebruiken minder medicatie,
• de pijn had minder impact in het dagelijks leven,
• de stemming was beter,
• ze catastrofeerden minder etc.

Verder correleert de score op de PSEQ zoals verwacht met pijn coping, dropout, werkhervatting.
Factor analyse brengt in twee studies één factor aan het licht dat rond de 60% van de variantie kan verklaren: een aanwijzing dat de vragenlijst slechts één ding meet.

Bespreking

Een goede en werkbare vragenlijst. Door de uitslag op deze vragenlijst te vergelijken met de uitslagen die in de tabel genoemd staan kan de fysiotherapeut inschatten of zijn patiënt hoog of laag scoort op de eigen-effectiviteit verwachting ten aanzien van pijn.

---

 

Pain S-E Questionnaire (PSEQ)

(M.K.Nicholas (1989); vrij vertaald door P. van Burken)

Naam :________________________________ Datum : ______________

Geef aan hoeveel vertrouwen u er in heeft dat u de volgende activiteiten op dit moment kunt uitvoeren, ondanks de pijn die u heeft. Om uw antwoord aan te geven moet u één getal omcirkelen op de schaal onder elke vraag: 0 betekent ‘geheel geen vertrouwen’ en 6 betekent ‘volledig vertrouwen’.

0              1              2              3              4              5              6
Geheel geen                                                                              volledig
vertrouwen                                                                          vertrouwen

1. In kan plezier beleven in dingen, ondanks de pijn.

0              1              2              3              4              5              6
Geheel geen                                                                              volledig
vertrouwen                                                                          vertrouwen

2. Ik kan de meeste huishoudelijke activiteiten doen (bijvoorbeeld opruimen, afwassen etc), ondanks de pijn.

0              1              2              3              4              5              6
Geheel geen                                                                              volledig
vertrouwen                                                                          vertrouwen

3. Ik kan met mijn vrienden omgaan zo vaak als ik gewend was, ondanks mijn pijn.

0              1              2              3              4              5              6
Geheel geen                                                                              volledig
vertrouwen                                                                          vertrouwen

4. Ik kan in de meeste situaties met mijn pijn omgaan.

0              1              2              3              4              5              6
Geheel geen                                                                              volledig
vertrouwen                                                                          vertrouwen

5. Ik kan een bepaalde vorm van werk doen, ondanks de pijn (met ‘werk’ wordt bedoeld: huishouden, betaalde en onbetaalde arbeid etc).

0              1              2              3              4              5              6
Geheel geen                                                                              volledig
vertrouwen                                                                          vertrouwen

6. Ik kan nog steeds veel van de dingen doen die ik plezierig vind om te doen, zoals hobby’s of andere vrijtijdsbesteding, ondanks de pijn.

0              1              2              3              4              5              6
Geheel geen                                                                              volledig
vertrouwen                                                                          vertrouwen

7. Ik kan zonder medicatie met mijn pijn omgaan.

0              1              2              3              4              5              6
Geheel geen                                                                              volledig
vertrouwen                                                                          vertrouwen

8. Ik kan nog steeds de meeste van mijn doelen in mijn leven halen, ondanks de pijn.

0              1              2              3              4              5              6
Geheel geen                                                                              volledig
vertrouwen                                                                          vertrouwen

9. Ik kan een normaal leven leiden, ondanks de pijn.

0              1              2              3              4              5              6
Geheel geen                                                                              volledig
vertrouwen                                                                          vertrouwen

10. Ik kan geleidelijk meer actief worden, ondanks de pijn.

0              1              2              3              4              5              6
Geheel geen                                                                              volledig
vertrouwen                                                                          vertrouwen