Plaatsen 3e generatie enkelprothese geeft wisselende resultaten

Een enkel artrodese is de gebruikelijke behandeling bij het eindstadium van artrose van de enkel. Dit brengt echter best veel beperkingen met zich mee, qua biomechanica en ganganalyse, maar daardoor ook op de andere gewrichten in de keten. Een enkelprothese is een andere optie, maar tot nu toe bracht dat ook nog veel complicaties met zich mee. De derde generatie enkelprotheses die is ontwikkeld lijkt veelbelovend. Bij deze prothese is er minder botresectie nodig, meer bot ondersteuning voor de prothese, ongecementeerde fixatie en ligamentaire balans vergeleken met vorige versies. In dit onderzoek wordt bekeken hoe de klinische resultaten zijn na een enkelprothese en of er een verband is tussen de radiologische en klinische resultaten.

Methode

Zeventien mensen hebben meegedaan aan dit onderzoek, waarvan bij 1 patiënt bilateraal een enkelprothese ontving. Alle patiënten behaalden geen symptoomvermindering meer met conservatieve therapie. Postoperatief verbleven de patiënten gemiddeld 6 dagen in het ziekenhuis en moesten 2 weken onbelast tot de hechtingen waren verwijderd. Daarna droegen ze nog een week gips waarop partieel belast mocht worden. Na het verwijderen van het gips was volledige belasting weer toegestaan en ging het revalidatie programma van start.

• De bewegingsuitslag werd gemeten door middel van een goniometer.
• Voor het meten van pijn, functie en alignment werd gebruik gemaakt van de American Orthopaedic Foot and Ankle Society (AOFAS) hindfoot-score [9].
• Ganganalyse werd in kaart gebracht door computersysteem gekoppeld aan een dynamometrisch platform.
• Daarnaast werd de tevredenheid uitgevraagd, waarbij drie scores (goed, matig, slecht) mogelijk waren.

Resultaten

Dorsaalflexie verbeterde gemiddeld significant met 4° en de plantairflexie met 3°. Het grootste en meest (klinische) relevante verschil werd gezien op de AOFAS-score; een verbetering van 52 punten op een schaal van 100. Bij de laatste meting gaf 83% van de patiënten aan tevreden te zijn met de resultaten van de operatie. De patiënten die matige of slechte tevredenheid aangaven hadden daar als redenen voor dat het lopen over heuvels moeilijk was, enkelinstabiliteit, en bij één was het complex regionaal pijnsyndroom opgetreden. Relatief gezien waren er wel veel complicaties. Bij twee patiënten trad er tijdens de operatie een fractuur op en 3 mensen moesten voor een tweede keer geopereerd worden, maar bij niemand hoefde de prothese verwijderd te worden. Op biomechanisch vlak hadden 5 mensen nauwelijks verschil vergeleken met de normale gang, bij 5 mensen werd een kleine afwijking gevonden, 6 mensen werden ingedeeld in de groep met een milde tot ernstige afwijking.

Opmerkingen samenvatter

De beslissing om wel of geen enkelprothese te laten plaatsen blijft lastig en dit kleinschalige onderzoek laat ook weer zien dat het niet zonder complicaties is. Aan de ene kant werd een forse verbetering gezien in qua pijnklachten, functie en alignment, was het overgrote deel van de mensen uiteindelijk tevreden en kwam de mobiliteit bij het grootste deel van de groep redelijk dichtbij het functioneren van een gezonde enkel. Aan de andere kant waren er ook complicaties, waarbij soms een tweede operatie nodig was en hadden een aantal mensen toch nog wel wat klachten. Het plaatsen van een prothese lijkt wel een goed alternatief voor een artrodese, met name vanwege het behoud van voldoende mobiliteit voor een goed gangpatroon. Hierdoor is een prothese minder belastend voor de omliggende gewrichten dan een artrodese.