Overtraining leidt tot ongunstige impulsieve beslissingen

Te veel sporten zorgt er niet alleen voor dat de spieren vermoeid raken, maar het heeft ook invloed op het brein. Overtraining vermindert de cognitieve controle, waardoor mensen impulsievere beslissingen maken. Dat concluderen onderzoekers na een studie onder 37 triatleten.

Bij sporters die extreem veel trainen kan het overtrainingssyndroom ontstaan. Dit is een vorm van burnout die bij verschillende vormen van duursport voor kan komen. Naast de subjectieve vermoeidheid is er objectief sprake van een afname in de prestaties die aanhoudt na een substantiële periode van rust. Het kan ook samen gaan met veranderingen in het cardiale en endocriene functioneren, of met symptomen van depressie als apathie, geïrriteerd zijn, rusteloosheid, slapeloosheid of een gebrek aan honger. De onderliggende mechanismes van dit syndroom zijn onbekend, waardoor het overtrainingssyndroom een groot probleem is voor zowel de atleten als de coaches en een potentiële oorzaak is van het gebruik van doping.

De auteurs van dit onderzoek hebben als hypothese dat een overload aan training vermoeidheid in de cognitieve controle veroorzaakt. Deze theorie wordt ondersteund door testen vanuit fMRI-scans.  Cognitieve controle is nodig bij het monitoren, onderbreken en aanpassen van processen om het gedrag succesvol aan te kunnen passen aan lange-termijn-doelen. Om fysieke inspanning te blijven leveren ondanks andere signalen van het lichaam, zoals pijn in de spieren, is ook een mate van cognitieve controle nodig.

In deze studie testten de onderzoekers deze hypothese door een milde vorm van overtraining te veroorzaken omdat volledige overtraining onethisch zou zijn om te toetsen. De milde vorm van overtraining, overreaching, verdwijnt binnen een week of twee als de trainingshoeveelheid weer drastisch wordt verminderd. Overreaching uit zich in een verminderde maximale power output (MPO) en een verhoogde score van ervaren vermoeidheid (RPE) in relatie tot sport. Ook is er een verhoogd gevoel van vermoeidheid in het dagelijks leven, maar geen depressie-achtige symptomen.

Methode

De onderzoekers includeerden 37 gezonde mannelijke duursportatleten die in competitieverband sporten. De gemiddelde leeftijd was 35. De deelnemers hadden de afgelopen 3 jaar regelmatig deelgenomen aan triathlons en trainden minstens 10 uur per week. Alle deelnemers werden gedurende 9 weken gevolgd. Een deel van de deelnemers (n=18) bleef hun gewone oefenprogramma volgen. Het andere deel (n=19) verhoogde de duur van hun training met 40% per sessie gedurende 3 weken. Het fysieke functioneren werd gemeten op rustdagen tijdens fietsoefeningen. Subjectieve vermoeidheid werd vastgesteld door middel van de Brunel mood vragenlijst die de deelnemers om de dag invulden. Om de cognitieve mogelijkheden vast te stellen gebruikten de onderzoekers gedragsmatige tests waarin mensen moesten kiezen tussen een directe beloning en een uitgestelde beloning. Tijdens die tests werden er fMRI scans gemaakt. De testen werden afgenomen voorafgaand aan de overreachings-periode, tijdens die periode en erna.

Resultaten

Gedurende de 3 weken zorgde de overload tot meer vermoeidheid bij de sporters. De maximal power output (MPO) verminderde in de overreachingsgroep en de ervaren vermoeidheid nam toe. Aan het eind van de studieperiode waren beide weer op normaal niveau, de MPO was zelfs hoger dan bij baseline. Dit toont aan dat de interventie niet schadelijk was voor de deelnemers.

Op de scores op depressieve gevoelens waren er geen veranderingen tijdens de studieperiode.

Daarnaast was er op de cognitieve taken ook een verschil te zien tussen de twee groepen. In de testen die zich richten op economische keuzes, maakten de sporters in de overreaching-groep vaker impulsievere beslissingen. De deelnemers in deze groep gingen vooral vaker dan de mensen in de controlegroep voor directe beloning, boven een uitgestelde beloning.

Op de MRI-scans was te zien dat een fysieke overload bij de sporters resulteerde in een beperkte activatie van de laterale prefrontale cortex. Dit deel van het brein is verantwoordelijk voor hogere orde cognitieve controle en beïnvloedt beslissingsprocessen, planning, gedragsmatige inhibitie en motivationeel handelen. Dit is met name belangrijk omdat dit bepaalt hoe het brein belonende informatie verwerkt.

Conclusie en opmerkingen

Deze studie laat zien dat sporters die een fysieke overload ervaren overgaan tot impulsievere handelingen. Ze kozen vooral voor directe beloningen dan voor beloningen die groter waren, maar waarvoor meer tijd nodig was om die te bereiken. De auteurs benadrukken dat duurtraining over het algemeen goed voor de gezondheid is, het mogelijk een onverwacht negatief effect op het brein kan hebben. Mogelijk speelt dit ook een rol bij de keuze om doping te gebruiken, waar direct effect wordt verkozen boven effect op lange termijn. Ook fysiotherapeuten kunnen tijdens behandeling van bijvoorbeeld bijkomende overbelastingsletsels met deze impulsiviteit rekening houden.