Oefenen en ergonomische instructies op de werkplek bij nekkachten

Business woman working on laptop computer at ergonomic standing desk. Female professional working at her desk with male colleague working at the back.

Nekpijn is vaak terugkerend en chronisch van aard en daarmee is het een van de meest voorkomende oorzaken van uitval in Australië. Daarnaast leidt het tot een afgenomen productiviteit bij kantoormedewerkers, wat hoge kosten met zich mee brengt. Er zijn vele vormen van gezondheidsbevorderende interventies, die insteken op fysieke, maar ook psychosociale aspecten. Er is echter (nog) geen eenduidige evidentie voor het verminderen van nekpijn door middel van het aanpassen van de ergonomie, evenals voor oefeningen die uitgevoerd kunnen worden op de werkplek. Ook het effect van deze interventies op de productiviteit is niet aangetoond. De combinatie van aanpassing van de ergonomie en het uitvoeren van specifieke oefeningen voor de nek, is wellicht het meest effectief. Het doel van deze studie is om de productiviteit te onderzoeken van kantoormedewerkers die de ergonomie aanpassen en dat combineren met specifieke oefeningen. Er zijn drie uitkomstmaten onderzocht, namelijk de economische waarde van het productiviteitsverlies, ziekteverzuim en ziektepresentatie. Het effect op korte termijn (12 weken) en op lange termijn (12 maanden) gaat onderzocht worden. De hypothese is dan de combinatie van aanpassing in de ergonomie en het uitvoeren van specifieke oefeningen voor de nek effectiever is dan de combinatie van aanpassing van ergonomie en algemene gezondheidsbevorderende interventies bij kantoorwerkers met nekklachten.

Methode

Er is een prospectieve randomized trial uitgevoerd. De deelnemers zijn geselecteerd via private en publieke organisaties in Autralië. Kantoormedewerkers die 18 jaar of ouder zijn, 30 uur of meer werken en zonder specifieke medische aandoeningen, zijn geïncludeerd. De deelnemers zijn gegroepeerd per gebouw, vloer of werkeenheid om optimale groepsgrootte te krijgen van 5-8 mensen om goed toe te kunnen zien op de oefeningen en de ergonomie. De uitkomsten van de interventie zijn gemeten met een online vragenlijst.

Het verlies aan productiviteit is gemeten bij aanvang, na 12 weken en na 6, 9 en 12 maanden aan de hand van de World Health Organization’s Health and Work Performance Questionnaire. Verlies aan productiviteit wat leidt tot minder inkomsten, is berekend op basis van af- en aanwezigheid. Nekpijn is gerapporteerd aan de hand van een pijnschaal (0-9) en de deelnemers die bij aanvang een 3 of hoger scoorde, werden gezien als mensen met nekpijn. Andere factoren zoals leeftijd, geslacht, BMI, medische conditie, inkomen, type werk, aantal uren computerwerk per dag en tevredenheid over het werk zijn vastgelegd.

Interventie

De interventie is ingezet tijdens werktijd, waarin de deelnemers een ergonomische toets kregen van hun werkplek. Dit is gedaan aan de hand van een observatie checklist en als er verbeterpunten waren, werd dit aangepast. De deelnemers die de combinatie van ergonomie en specifieke oefeningen voor de nek kregen, voerden gedurende 12 weken een progressief oefenprogramma uit met weerstandsbanden en gewichten. De training duurde 20 minuten, drie keer per week en werden uitgevoerd op het werk. De deelnemers die de combinatie van ergonomie en gezondheidsbevorderende behandelingen kregen, ontvingen wekelijks een aantal seminars over het verbeteren van de gezondheid, gedurende 12 weken.

Resultaten

Er hebben 763 deelnemers van 14 organisaties meegedaan. Therapietrouw over het zelfstandig uitvoeren van de oefeningen is bijgehouden door de deelnemers zelf en ook hier was er geen verschil tussen de groepen. Er waren verder geen verschillen in de karakteristieken tussen de twee groepen. Na 12 maanden deed nog ongeveer de helft van de deelnemers mee, reden van uitval was wisseling van baan of andere medische aandoeningen.

Effecten

Na 12 maanden was er een lager financieel productiviteitsverlies bij de groep die ergonomische aanpassingen kreeg in combinatie met oefeningen voor de nek. Dit was het gevolg van minder afwezigheid in deze groep. Van de mensen die bij aanvang al nekpijn hadden en die in de groep zaten waarin aanpassing van de ergonomie en specifieke oefeningen werden toegepast, hadden bij aanvang tijdelijk wat meer uitval, maar na 12 maanden was de hoeveelheid uitval juist lager dan in de andere groep. Hieruit kan de conclusie worden getrokken dat het aanpassen van de ergonomie en het uitvoeren van specifieke oefeningen voor de nek een goedkope, maar duurzame interventie is, omdat het ook de productiviteit verhoogt.

Discussie

Deze resultaten zijn anders dan bij eerdere onderzoeken, waarbij werd beschreven dat nek- en schouderoefeningen bij kantoormedewerkers niet effectief zijn in het verminderen van uitval. Het grote verschil zit in de combinatie van de interventies die in deze studie zijn ingezet en de duur van de interventie. Het is eerder aangetoond dat een interventie bij kantoorwerkers minimaal 10 weken zou moeten duren om een effect te hebben. Andere onderzoeken hadden een interventie van 12 maanden, welke duur is en waarbij de therapietrouw lager was.

Er zijn een aantal sterke punten te benoemen over dit onderzoek. Er is gemeten wat er gebeurt met de productiviteit en dit is van grote waarde voor werkgevers. Daarnaast is de interventie die gericht was op het aanpassen van de ergonomie en het inzetten van specifieke nekoefeningen, gebaseerd op de laatste evidentie. Het oefenprogramma is met gemak toe te passen, wat de therapietrouw ten goede komt.

Een beperking van dit onderzoek is dat er geen rekening gehouden is met andere factoren zoals sociaal-economische factoren, de invloed van de verschillende seizoenen en de uitval door bijvoorbeeld griep. De follow-up na 12 maanden was slechts 49.5%, dit was echter te verklaren door wisseling in werk of aanwezigheid van andere medische aandoeningen. Ook is er geen rekening gehouden met andere factoren die uitval kunnen veroorzaken.

Conclusie

Concluderend kan gesteld worden dat het aanpassen van de ergonomie in combinatie met het uitvoeren van specifieke oefeningen voor de nek een effectieve interventie is in het verminderen van uitval, in vergelijking met het aanpassen van de ergonomie in combinatie met gezondheidsbevorderende interventies. Het is een effectieve en goedkope manier om in te zetten en dat maakt het laagdrempelig en toegankelijk.

Bron: Pereira, M., Comans, T., Sjøgaard, G., Straker, L., Melloh, M., O’Leary, S., Chen, X., & Johnston, V. (2018). The impact of workplace ergonomics and neck-specific exercise versus ergonomics and health promotion interventions on office worker productivity: A cluster-randomized trial. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health, 45(1), 42–52. https://doi.org/10.5271/sjweh.3760

Foto bij  artikel door Alvarez / iStock

Bron

Amber Hulleman

Amber Hulleman

Fysiotherapeut/ sportfysiotherapeut. Docent Fysiotherapie bij Hogeschool Rotterdam. Referent/samenvatter met specialisatie musculoskeletaal / sportfysiotherapie.

Zin in een leuke en boeiende cursus?

Kijk dan hier voor inspiratie!

" 3000+ tevreden fysiotherapeuten gingen je voor. "

Nieuwsbrief

Elke twee weken 2 samenvattingen voor fysiotherapeuten. Gratis, al 18 jaar. 6000+ fysiotherapeuten gingen je voor.

Volg ons op facebook:

Database met 1500+ artikelen

2024-2025

Motiverende gespreksvoering en oplossingsgericht coachen

3 dagen. Start 16 mei 2025. Prijs € 495,-…

Acceptance and Commitment Therapy bij pijn

3 dagen. Start 31 januari 2025. Prijs € 495,-…

Vrouw doet pilates oefeningen en voorkomt daardoor rugpijn.

Fysiopilates opleiding

9 dagen. Start 7 januari 2025. Prijs € 1695,-…

Vrouw stretcht mindfull tegen rugpijn.

Belevingsgericht lichaamswerk binnen de fysiotherapie

5 dagen. Start 11 januari 2025. Prijs € 995,-…

De Mindful Fysiotherapeut

8 dagen. Start 6 februari 2025. Prijs € 1395,-…

Werken met beleving en emotie binnen de fysiotherapie

3 dagen. Start 12 maart 2025. Prijs € 595,-…

Dansante Fysiotherapie op basis van Laban/Bartenieff

8 dagen. Start 13 maart 2025. Prijs € 1395,-…

Pijn- en Stressmanagement technieken

3 dagen. Start 22 maart 2025. Prijs € 595,-…

Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut

5 dagen. Data volgen najaar 2025. Prijs € 995,-…

kngf-logo-klein
keurmerk-fysiotherapie-logo-klein
crkbo_instelling_rgb