Wisselbaden verbeteren doorbloeding met minder warmtebelasting

Verschillende warmte en koude applicaties worden van oudsher gebruikt om het herstel te bevorderen na weefselbeschadiging. Eerder onderzoek toonde al aan dat dergelijke methoden de pijnperceptie, het metabolisme, de temperatuur, oedeemformatie en doorbloeding kunnen beïnvloeden. Wisselbaden worden ook aanbevolen, doorgaans in de verhouding warmte-koude van 3:1 minuut of 4:1. Dit zou de temperatuur licht verhogen zonder dat het oedeem toeneemt. Ook zou de afwisselende vasoconstrictie en vasodilatatie als een soort pomp functioneren die de oedeemafvoer via de venen en de lymfebanen bevordert.

Meerdere auteurs staan kritisch tegenover deze vasculaire pomptheorie. In tegenstelling tot koude of warmte applicaties zijn wisselbaden nog maar weinig onderzocht. De auteurs onderzoeken of de doorbloeding bij wisselbaden toeneemt en of dit fluctuerend gebeurt (een voorwaarde voor de vasculaire pomptheorie).

Methode

De auteurs onderzoeken vier toepassingen van elke 20 minuten:

1. controleconditie,
2. warmte (40 graden),
3. koude (13 graden)
4. wisselbaden (4:1 met voorgaande temperaturen).

De proefpersonen zijn 24 gezonde niet sportief actieve mannen. De doorbloeding van het been is om de 15 seconden gemeten met een EC6 strain gauge plethysmograaf. Het onderbeen ging tot aan de knieplooi in de verschillende baden. Na een rust van 20 minuten volgde het eerste bad. De volgende dagen volgde op hetzelfde tijdstip de andere vormen. Bij de controlesituatie ging het been van de proefpersoon 20 minuten in een leeg bad.

Resultaat

Zowel het warme bad als het wisselbad geeft significant meer doorbloeding van het been dan het koudebad of de controleconditie. Tussen het koude bad en de controleconditie is er geen verschil in doorbloeding. De toename in doorbloeding bij het wisselbad benadert die van een warm bad, maar blijft daar iets onder (niet significant).

Opvallend is ook dat de doorbloeding in het wisselbad fluctueert: tijdens de één minuut koude valt de doorbloeding weer terug naar het controleniveau, om tijdens de warmtefase weer toe te nemen. In tegenstelling tot wat in de literatuur vaak gemeld wordt vonden de auteurs bij het koude bad geen vermindering van de doorbloeding ten opzichte van controlegroep. Waarschijnlijk zijn de veranderingen in de doorbloeding bij het wisselbad vooral perifeer omdat de één minuut koude te kort lijkt om intramusculair een verandering te geven.

De auteurs concluderen dat wisselbaden in staat zijn de doorbloeding te laten fluctueren. Wat het klinische effect hiervan is op herstellend weefsel ten opzichte van bijvoorbeeld warmtetherapie moet nog worden onderzocht.