Gezondheidsgedrag bij chronische pijn moeilijk te veranderen

Onderzoeken tonen aan dat obesitas, inactiviteit en slaapproblemen het risico verhogen op chronische musculoskeletale pijn en pijn verergeren wanneer deze eenmaal aanwezig is. Gedragsmatige slaaptherapie en het verliezen van gewicht blijken pijn-gerelateerde uitkomsten bij musculoskeletale pijn te verbeteren. Het doorvoeren van deze leefstijlveranderingen kunnen een grote uitdaging zijn voor patiënten met chronische pijnklachten, omdat het niet past in het soms al lang bestaande copinggedrag. Inzicht in de factoren die meespelen om gezondheidsgedrag wel of niet te veranderen is belangrijk om eventuele interventies te ontwikkelen om motivatie te vergroten en om te zorgen dat mensen de veranderingen vol blijven houden. Het doel van dit onderzoek was om te bekijken welke psychologische factoren meespelen bij mensen met chronische pijn op vier aspecten van gezondheidsgedrag; activiteit, dieet, slaap en pijn zelfmanagement (zoals ontspanning en pacing. Dit doen de onderzoekers door middel van een nieuw opgestelde vragenlijst, de Behavioral Engagement Test for Chronic Pain (BET-CP). Het secundaire doel van dit onderzoek was om een eerste inzicht te verkrijgen in de psychometrische eigenschappen van de lijst.

Methode

Deelnemers aan dit onderzoek waren mensen met chronische musculoskeletale pijnklachten (>3 maanden). De BET-CP meet motivatie en de cognitieve determinanten van motivatie die nodig is om niet alleen gedragingen geleerd in psychologische interventies uit te voeren, maar ook gezondheidsgedragingen die door artsen en therapeuten worden voorgeschreven. De lijst is specifiek ontworpen voor mensen met chronische pijn. Het is onderverdeeld in twee secties. De eerste sectie vraagt het huidige functioneren uit wat betreft pijngerelateerde symptomen en de gezondheidsgedragingen en daarnaast is er een deel wat de overtuigingen en motivatie van de mensen in kaart brengt wat betreft activiteit, dieet, slaap en pijn zelfmanagement. Ze scoren hun gebruikelijke niveaus van pijn, vermoeidheid, emotionele belasting, verstoring van dagelijks leven en slaapstoornissen op een schaal van 0-100 waarbij 0 geen klachten betekent en 100 maximaal. De tweede sectie vraagt naar de mening over het belang van gedragsverandering, zelf-effectiviteit en bereidheid om het gezondheidsgedragingen te veranderen. Hierin wordt bijvoorbeeld gevraagd om te scoren op dezelfde schaal van 0-100 in hoeverre de patiënt verwacht dat door bepaalde gedragingen de pijnklachten afnemen. De lijst meet daarnaast hoe groot het effect zou moeten zijn om het nieuwe gedrag vol te houden. Overige (bestaande) lijsten die de patiënten invulden om validiteit en betrouwbaarheid van de BET-CP te testen waren:

• Patient centered outcomes questionnaire (PCOQ; Robinson 2005).
• Pain self-efficacy questionnaire (PSEQ; Nicholas 2007).
• Multidimensional Pain Readiness to Change Questionnaire (MPRCQ2; Nielson 2008)

Resultaten

Achtenzestig volwassenen met chronische pijnklachten werden geïncludeerd. De patiënten geloofden dat alle vier gezondheidsgedragingen zouden leiden tot een significante afname van symptomen. De verwachte verbetering in symptomen bij alle vier gezondheidsgedragingen varieerde van 22,1-26,3%. De verbetering die nodig was om het gezondheidsgedrag te verbeteren was echter veel groter: 47,6%-53,9%. De deelnemers verwachten een grotere verbetering door pijn zelfmanagement, dan door fysieke activiteit of door een gezond eetpatroon. Zelf-effectiviteit voor verandering varieerde van 68,3 voor fysieke activiteit tot 82,6 voor een gezond dieet. Motivatie varieerde van 72,3 voor fysieke activiteit tot 82,4 voor het gezonde dieet. Over het algemeen hadden de deelnemers het meeste vertrouwen in het kunnen veranderen van het eetpatroon. Psychometrische analyse suggereerde dat de constructvaliditeit goed is, evenals test-hertest betrouwbaarheid. De tweede sectie van de vragenlijst liet wat variatie in betrouwbaarheid zien.

Opmerkingen samenvatter

De deelnemers verwachten dat verbeteringen op het gebied van activiteit, dieet, slaap en pijn zelf-management zou leiden tot minder pijnklachten, maar zeiden tegelijkertijd dat de verbetering bijna dubbel zo groot zou moeten zijn om het de moeite waard te vinden. Over het algemeen waren motivatie en zelf-effectiviteit voor de veranderingen redelijk groot. De deelnemers verwachten vooral veel van ontspanningsoefeningen en pacing, maar hadden het meeste vertrouwen en de grootste motivatie voor het veranderen van het eetpatroon.